“Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” Dörtlüğünün Ömer Hayyam’a Ait Olduğu İddiası

“Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” Dörtlüğünü Ömer Hayyam’a Ait Değil, Yusuf Şahin Ceritli’ye Aittir

“Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” ya da “Celladına Aşık Olmuşsa Bir Millet” şeklinde paylaşılan söz iddia edilenin aksine Ömer Hayyam’a ait değildir. Bahse konu dörtlük Yusuf Şahin Ceritli’nindir.

Sosyal medyada sıklıkla paylaşılan bir dörtlük var, Ömer Hayyam’a atfedilen:

Cellâdına âşık olmuşsa bir millet,
İster ezan dinlet, ister çan dinlet
İtiraz etmiyorsa sürü gibi illet
Müstahaktır ona her türlü zillet! ..

Sabahattin Eyüboğlu’nun çevirmeni olduğu Ömer Hayyam Dörtlükler (Rubaiyat) adlı kitapta bu dizeler yer almıyor.

Halbuki bu dörtlük Ömer Hayyam’a ait değil. Yusuf Şahin Ceritli‘ye ait.

“Dörtlükler 1” başlığıyla kaleme aldığı bu şiirin aslı ise paylaşıldığından farklı ve şu şekilde:

Azrailine aşık olmuşsa bir millet,
İster ezan dinlet, ister çan dinlet
İtiraz etmiyorsa sürü gibi illet
Müstahaktır ona her türlü zillet! ..

Dörtlüğün başındaki “Azrail” kelimesi ne ara ve kim tarafından “Cellat”a çevrilmiş bulamadık.

Yusuf Şahin Ceritli’nin bahse konu şiirinin Antoloji.com‘a kayıt tarihi 15 Nisan 2013’tür. Bu tarih öncesinde Ömer Hayyam’a atfedilen “Cellâdına âşık olmuşsa bir millet” ya da “Azrailine âşık olmuşsa bir millet” mısralarının sanal dünyada izine rastlanamamaktadır. Bahse konu şiir 11. yüzyılın sonu ile 12. yüzyılın başında yaşamış olan Ömer Hayyam’a sonradan atfedilir hâle gelmiştir.

Ömer Hayyam’a atfedilerek sosyal medyada dolaşıma girmeden önce Antoloji.com adlı siteye şiirini yükleyen Yusuf Şahin Ceritli, kendisine ait şiiri Ömer Hayyam’a izâfe eden bir sayfaya “sayfanızda yayınladığınız bu eser bana aittir ve bazı emek hırsızları tarafından Ömer Hayyam adı ile internette dolaşmaktadır. düzeltirseniz sevinirim” şeklinde yorum bıraktığı görülmüştür.

Ömer Hayyam’a atfedilen “Cellâdına âşık olmuşsa bir millet, İster ezan dinlet, ister çan dinlet” dizeleri aslında Yusuf Şahin Ceritli’ye ait ve orijinali “Azrailine aşık olmuşsa bir millet, İster ezan dinlet, ister çan dinlet” şeklindedir.

“Azrailine Aşık Olmuşsa Bir Millet” Dörtlüğünü Ömer Hayyam’a Ait Sanan Yazarlar

“Ömer Hayyam’ın kehaneti” olarak da nitelenebilen bu sosyal medya yalanına aldanan köşe yazarlarını ifşa edelim:

• Adem Birinci, Yeni Mesaj‘daki 3 Ekim 2015 tarihli “Celladına aşık olmuşsa bir millet” başlıklı yazısında “Şimdi Ömer Hayyam’a kulak vermenin tam zamanı” diyerek dörtlüğü paylaşmış. Aynı hataya yine Yeni Mesaj Gazetesi’nden Tahsin Aydın 25 Mart 2014 tarihli “Celladına aşık olmuşsa bir millet” başlıklı yazısında düşmüş.
• Muzaffer Kahraman, Diriliş Postası‘nda 19 Ekim 2017 tarihli “Celladına âşık olmuşsa bir millet!” başlıklı yazısında tahrif edilmiş dörtlüğü “Hem ne diyordu ünlü filozof Ömer Hayyam” notuyla paylaşmış.
• Nurettin Veren ise Yeni Akit Gazetesi‘nde 18 Mayıs 2017 tarihli “En büyük savaş, insan yetiştirme savaşıdır” başlıklı yazısında tahrif edilmiş dörtlüğe “Ömer Hayyam’a ait güzel dörtlük” mesajıyla yer vermiş.
• İkram Bağcı, Star Gazetesi‘ndeki “Bir neslin ahlakını işte böyle yediler-2” başlıklı 22 Şubat 2015 tarihli yazısında “2011 seçimlerinden sonra ne hikmetse Ömer Hayyam’a ait sözler keşfedilir” diyerek bu dörtlüğün ortaya çıkış hikayesine değinir; ancak, dörtlüğün aslında Hayyam’a ait olmadığını idrak edemez.
• Yonca Tokbaş, Hürriyet Gazetesi‘ndeki 2 Nisan 2014’deki “Gözün kör mü be kadın!” başlıklı yazısında “Son iki günde Hayyam’ın şu aşağıdaki; “…” dizelerine hem facebook hem twitter’da kaç kere rastladım bilmiyorum” derken, dörtlüğün başkasına ait olduğunu gözden kaçırmış.
• Atilla Özalp, Aydınlık Gazetesi‘ndeki “Güce tapanlar ve Fatih Terim” başlıklı 4 Aralık 2017’deki yazısında “Ömer Hayyam; “…” diyerek gücü elinde tutanın peşinde koşmaktan gözü kör olanları dile getirdiği rubaisiyle bugün yaşananları yaklaşık bin sene önceden anlatmış…” mesajını verirken dörtlüğün aslında o kadar önce yazılmadığını ve Yusuf Şahin Ceritli’nin kaleminin ürünü olduğunu atlamış.
• Yeni Meram’dan Cihat Yazıcı, “Oluyor böyle şeyler” başlıklı 24 Haziran 2015’deki yazısında bu hatayı yapmış.
• Rıfat Paça, Ortadoğu Gazetesi‘ndeki “Ankara’daki kanlı terör olayının Başkanlık sistemi ve Yeni Anayasa ile alakası var mı?” 21 Şubat 2016 tarihli yazısında “Yazımı Ömer Hayyam’ın anlam dolu şu sözü ile noktalamak istiyorum” diyerek bu yanlışa düşenlerden olmuş.
• TR724’teki “Celladına aşık olan millet!” başlıklı 23 Ağustos 2019 tarihli yazısında M. Nedim Hazar da bu hatalı bilgiyi paylaşmış.