Amerika Kıtasına İsmini Amerigo Vespucci’nin Verdiği İddiası Doğru Değil
Amerika kıtasının ismini İtalyan denizci ve tüccar Amerigo Vespucci’den aldığı iddiası yanlıştır. Amerika kıtasının isim babası Galli ve Bristol tüccarı Richard Ameryk’tir.
Amerika kıtasının ismini İtalyan denizci ve tüccar Amerigo Vespucci’den aldığı sanılır. Ancak, Amerika’ya ismini Amerigo Vespucci’nin verdiği iddiası yanlıştır. Çünkü, Galli ve Bristol tüccarı olan Richard Ameryk, Amerika kıtasının isim babasıdır.
Açıklayalım:
- Amerika kıtasına Amerigo Vespucci’nin adını verdiğini iddia edenler oksimorona düşüyor aslında. Keşiflere, kâşiflerin adı değil soyadı verilir. Yeni ülkelere ya da kıtalara hiçbir zaman bir kişinin adı verilmemiştir. Amerigo Vespucci yeni kıtaya bir isimlendirme yapacak olsaydı, Amerika kıtasına Vespuccia (Vespucci Toprağı) adını verirdi, Amerika (Amerika Toprağı) değil (John Lloyd ve John Mitchinson (2006). Cahillikler Kitabı, NTV Yayınları, 2. Baskı).
- John Cabbot (İtalyan denizci Giovanni Caboto’nun İngilizcesi) Mayıs 1497’de Labrador’a ulaşarak, Vespucci’den 2 yıl önce, Amerika kıtasına ilk ulaşan Avrupalı olmuştur.
- John Cabbot’ın bu yolculuklarının sponsoru Richard Ameryk idi. Doğal olarak, keşiflere Ameryk’in soyadının verilmesi bekleniyordu. O yıl Bristol yıllığında şöyle bir not vardır: “… Vaftizci Yahya Günü’nde [24 Haziran] Amerika toprağı, Mathew adlı bir Bristol gemisiyle Bristollü tüccarlar tarafından bulundu”. Yeni kıtadan Amerika şeklinde ilk defa bahseden bu yıllığın orijinal el yazması mevcut olmamasına rağmen, günümüze ulaşan diğer belgelerde bu metne referanslar bulunmaktadır.
- Yeni kıtaya Amerika adını veren ilk harita Martin Waldseemüller’in 1507 yılında hazırladığı sadece Güney Amerika’yı içeren haritadır. Notlarında Amerika isminin Amerigo Vespucci’nin isminin Latince versiyonundan türetildiğini belirten Waldseemüller, bunu Amerigo Vespucci’nin 1500-1502 arasında Güney Amerika kıyısının haritasını çıkarmasına bağlamıştır. Bu durum, onun emin olmadığını ve diğer haritalarda (muhtemelen Cabot’nunkinde) görmüş olduğu bir ismin kökenini açıklamaya çalıştığını akla getirmektedir. “Amerika” adının bilindiği ve kullanıldığı tek yer Bristol’dü. Fransa’da yaşayan Waldseemüller’nin gitmesi muhtemel olan bir yer değildi. Waldseemüller anlamlı bir biçimde, 1513 tarihli dünya haritasında “Amerika”yı “Terra Incognita (Bilinmeyen Topraklar) olarak değiştirmiştir.
- Amerigo Vespucci hiç Kuzey Amerika’ya varamamıştır.
Piri Reis’in Dünya Haritası
Amerika Kıtasının Adının Amerigo Vespucci’den Geldiğini Sanan Köşe Yazarları
Amerika kıtasının adının Amerigo Vespucci’den geldiğini iddia ederek hata yapan köşemenler ise şu şekildedir:
İlber Ortaylı’nın Milliyet Gazetesi‘ndeki “Amerika kıtasının keşfi” başlıklı 23 Kasım 2014 tarihli yazısından:
"Çıktığı yerlerin ayrı bir kıta olduğunu ise ondan sonra buraya giden büyük denizci Amerigo Vespucci kanıtladı. Onun için kıta onun adıyla Amerika diye anılıyor."
Ekrem Buğra Ekinci’nin Türkiye Gazetesi‘ndeki “Bize Turkey Demeyin” başlıklı 1 Nisan 2009 tarihli yazısından:
"Amerika ismini kendisini keşfeden Amerigo Vespucci adındaki Cenovalı denizciden almıştır."
Doğan Uluç’un Hürriyet Gazetesi‘ndeki “En marka isim Amerika’nın sahibi kim?” başlıklı (11 Temmuz 2013) yazısından:
"Amerika sözcüğü ardında iki ünlü kaşif ile bir harita uzmanı arasında rekabetin rolü var. Floransa’lı kaşif Amerigo Vespucci 1497-1503 tarihlerinde dört kez Amerika kıtasını ziyaret etti. Kıtayı ‘Mundus Novus’ (Yeni Dünya) diye isimlendirdi."
Vehbi Tülek’in Türkiye Gazetesi’ndeki “Kristof Kolomb casus muydu?” başlıklı (29 Ekim 2014) yazısından:
"Daha sonra bu yeni kıt'aya ismini verecek olan Amerigo Vespucci de onlarla beraberdi."
Teoman Hünal’ın Vatan Gazetesi‘ndeki “Egzotik kokteyllerin şehri Rio de Janeiro” başlıklı 3 Şubat 2013 tarihli yazısından:
"İşin ilginç yanı Rio de Janeiro'nun adını koyan Amerigo Vespucci'nin adı daha sonra bu kıtaya, hatta Kuzey Amerika'yı sayacak olursak iki kıtaya birden verilecekti."
Cemal Demir’in Haber7.com’daki “Amerika-İslam ilişkileri tarihine bir seyahat – II” başlıklı (11 Şubat 2011) yazısından:
"Kıtayı keşfeden ‘ilk Avrupalı’ olmasına rağmen bu kıta onun adıyla değil, ‘müdür burası Hindistan ise bileklerimi keserim’ diyen Amerigo Vespucci’nin adıyla anıldı."
