W.H.T. Squires’in Halep Hatıralarım Adlı Kitabında Halep’te Türk Askerlerini Arapların Katlettiğini Aktardığı İddiası Asılsız

Dr. W.H.T. Squires adlı bir hemşirenin 1. Dünya Savaşı esnasında Halep’te görev yaparken 3 tabur Türk askerinin tedavi gördükleri hastaneyi basan Araplar tarafından katledildiğine dair anısını “Halep Hatıralarım” adlı kitabında aktardığı iddiası asılsızdır. William Henry Tappey Squires’in kitabının adı “Halep Hatıralarım” değil “Seyahat Yazıları – Doğuda Bir Seyahat Hikayesi”dir. Squires’in Halep Hatırlarım adlı bir kitabı yoktur. Kitapta böyle bir anı geçmemektedir. Araplar tarafından kılıçtan geçirilen 3 tabur Türk askeri yoktur. Hemşire Türkler öldürüldüğü için değil, Kudüs Türklerden kurtulduğu için ağlamıştır. 

 

“Birinci Dünya Savaşı’nda Araplar bizi arkadan bıçakladı” temalı Arap düşmanlığı soslu söylemleri desteklemek adına 2016 yılında bir hurafe uyduruldu. İddiaya göre W.H.T. Squires adlı bir hemşire, 1. Dünya Savaşı esnasında Halep’te görev yaparken 3 tabur askerin tedavi gördüğü hastaneyi basan Araplar Türk askerlerini katleder ve Bayan Squires bu anısını “Halep Hatıralarım” adlı kitabında aktarır.

Bu hurafenin çeşitli sosyal medya mecralarında şu şekilde aktarıldığı görülür:

“Halep’te hemşirelik yaptığım dönemde, üç tabur yaralı Türk askerini tedavi diyorduk. Arap bedeviler hastaneyi bastı. ‘’ Allahuekber’’ nidalarıyla yaralı Türk askerlerini süngülediler. Öylesine içim yandı ki, dayanamayıp gözyaşları içerisinde kendimi hastane dışına attım. Halep’te savunmasız, yaralı yatan Osmanlı askeri, Arapların tekbirleriyle öldürülüp katledildi. Aynı gün İngilizler Kudüs’e girmişti, şaşkınlık içinde Arapların bunu kutladığını gördüm. Öngörüyle yaklaştığım bu insanların, uğradıkları ihanetleri, hele o hastanede katledilmeleri beni öylesine etkilemişti ki günlerce ağladım’’ Dr. WH SQUIRES (Halep hatıralarım kitabından).

 

W.H.T. Squires'in Halep Hatıralarım Adlı Kitabında Halep'te Türk Askerlerini Arapların Katlettiğini Aktardığı İddiası
W.H.T. Squires’in Halep Hatıralarım Adlı Kitabında Halep’te Türk Askerlerini Arapların Katlettiğini Aktardığı İddiasını İçeren Görsel
W.H.T. Squires’in Halep Hatıralarım Adlı Kitabında Halep’te Türk Askerlerini Arapların Katlettiğini Aktardığına Dair Yanlış İddiayı İçeren Sosyal Medya Paylaşımı Görseli

 

Süreç muhtemelen şöyle ilerlemiş: Öncelikle Dr. W.H.T. Squires’e aitmiş gibi bir fotoğraf bulunur. Altına tarihi çelişkiler, saçmalıklar ve anakronizm içeirkli uydurma bir metin eklenir. Ne de olsa kimse gidip kaynağın aslına bakmayacak diye düşünülür. Böylelikle Bir yandan Türkiye’ye göçen Suriyelilere yönelik zenofobik duyguları körükleyen diğer yandan toplumdaki “Kudüs” hassasiyeti Arap düşmanlığı üzerinden hedef alınır. Bir taşla 2 kuş vurulmaya çalışılır.

Halbuki bu iddia, baştan aşağı her yönüyle bir uydurma ürünü.

Bu hurafeyi Dünya Bülteni‘nde yayınlanan titiz çalışmasıyla çürüten İhsan C. Elhan‘ın araştırmasından faydalanarak bu iddiaların neden bir hurafe olduğunu aktaralım.

Öncelikle iddiayı alt kırılımlara ayıralım:

  • Dr. W.H.T. Squires adlı bir bayan hemşire Halep’te görev yapmaktadır.
  • 3 tabur yaralı Türk askeri Halep’te bir hastanede tedavi görmektedir.
  • Barbar Araplar hem Müslüman Türk’lerin yattığı hastaneyi basmış, hem de hastanede yatan yaralı ve çaresiz Türk askerlerini tekbirlerle süngüden geçirmişlerdir.
  • Dr. W.H.T. Squires bu anısını Halep Hatıralarım adıyla kaleme aldığı kitabında aktarmıştır.

Gerçekler ise şu şekilde:

  • Kitabın yazarı olarak ismi W.H.T. Squires olarak kısaltılan şahıs aslında bir bayan değil, erkektir. Tam adı William Henry Tappey Squires’tir.
  • William Henry Tappey Squires hemşire değil, Virginia’lı gezgin ve misyoner bir doktordur.
  • William Henry Tappey Squires’in kitabının adı “Halep Hatıralarım” değil “Seyahat Yazıları – Doğuda Bir Seyahat Hikayesi”dir (Peregrine Papers: A Tale of Travel in the Orient) (1923, 204 sayfa). Bay Squires’in “Halep Hatıralarım” adlı bir kitabı yoktur.
  • Kitabın 163-166. sayfaları arasında 1921 yılında Kudüs’e giden Doktor Squires’in duyduğu bir anıyı içerdiği görülüyor.
  • Hatıratta Amerikan Hastanesinde Türk yaralı askerlere bakan Vester soyadlı bir Katolik hemşirenin Türklerin şehri terk ettiğini duyunca Türk yaralılara tedaviyi bırakarak göz yaşları içerisinde Tanrısına şükür duası ettiğini yazmaktadır.
  • Bu  anı, iddia edildiği gibi Halep’te değil; Kudüs’te yaşanmıştır. Bizzat kitabın yazarı tarafınca şahit olunmamıştır. Şehrin büyük tüccarlarından bay Fred Vester’in karısı olan Bayan Vester’in Kızılhaç hemşiresi olarak çalışırken başına gelen bir olayı sonradan Doktor Squires’e anlatması ile birlikte yazar anıyı kitabına dahil etmiştir.
  • Hemşire Türk askerlerinin öldürülmesine günlerce ağladığı ağlamamış; İngilizlerin Kudüs’e girdiğini duyunca  yaralı genç Türk’ün sarmakta olduğu bacağını bırakıp koşarak Yafa kapısına doğru gidip ve Kaiser Geçidi önünde şehre giriş yapan İngiliz askerlerinin başındaki subayın koşumlarına sarılarak sevinçten ağlamıştır.
  • İddia edildiği gibi Araplar hastaneyi basıp 3 tabur Türk askerini tekbirlerle süngüden geçirmemiştir.
  • Misyoner Doktor Squires’in kitabında Türklere ve Müslümanlara, hurafede iddia edildiği gibi “sempati” ile bakılmamaktadır. Kitabın ilerleyen bölümlerinde yazarın Osmanlı’nın parçalanmasına yol açan 1. Dünya Savaşı’nı İslâm’ın etkisini sınırlanmaya yönelik bir Haçlı Seferi olarak gördüğü gibi yorumları mevcuttur. Hatta “Türkiye’deki Sultan tahtında oturduğu sürece (Cahil Müslümanlar için bu tahtın ne kadar güvensiz olduğunun bir önemi yoktur) bu dinde bir birlik ve ona bir baş vardı. Türkiye’nin zayıflaması ile tüm prestiji gitti.” ifadelerini kullandığı görülmektedir.

Kitap Türklerin şehri terk etmesinin ardından Katolik hemşirenin göz yaşlarına boğulması hadisesini aktaran sayfaların orijinali şu şekildedir:

 

Yani, olay aslında sanılanın/aktarılanın tam tersi şekilde cereyan etmiştir. Ortada, Araplar tarafından kılıçtan geçirilen 3 tabur Türk askeri yoktur. Hemşire Türkler öldürüldüğü için değil, Kudüs Türklerden kurtulduğu için ağlamıştır. 

 

Dr. W.H.T. Squires’in Halep Hatıralarım Adlı Kitabında Halep’te Türk Askerlerini Arapların Katlettiğini Aktardığı İddiasına İnanan Yazarlar

Olmayan kitapta geçmeyen hikayeyi kaynağından okumuş gibi aktarıp malumatfuruşluk yaparken yakalanan köşe yazarları kimler mi?

Ayşe Uçar’ın Medyasiyaset.com‘daki 30 Eylül 2017 tarihli “Vatana Aşk İle” başlıklı köşe yazısından:

" [yukarıda gerçek olmadığı aktarılan metin] ... Dr. WH SQUIRES (Halep hatıralarım kitabından). Arap Bedeviler ile kol kola gezen Müslümanlar! Şimdide aynı ihanet içindedirler."

Tokatpress‘ten Adil Öztürk’ün 31 Aralık 2018 tarihli “Arap Seviciliğimizi Gözden Geçirme Zamanı Gelmedi Mi” başlıklı yazısından:

"... birinci dünya savaşında İngilizler ile bir olup Osmanlıya baş kaldırarak (150.000) Türk askerini kireç kuyularına attıklarını, yaralı Türk askerlerini süngü darbeleri ile öldürdüklerini (Dr. W.H.T. Squires ‘’HALEP HATIRALARIM (1917)’’ adlı kitabı)"

Fatihhaber.com‘dan Hayrullah Ertem’in 10 Aralık 2017 tarihli “Türkiye’nin sımsıcak, gündemi…” başlıklı yazısından:

"Dr. W.H.T. Squires adlı ABD'li hemşire; "Halep Hatıralarım" adlı kitabında.; [yukarıda gerçek olmadığı aktarılan metin] ... Dediğinden haberiniz yok, ya da bu yaşanmış gerçeklerden hainlerin Müslüman Filistinliler olduğunu bilerek, bahsetmiyor olabilir misiniz..?"

 

İLAVE: Bahse konu yanlış iddianın “Osmanlı askerlerini hastanede süngüleyerek öldüren Suriyelilerin torunlarına kucak açmak milletimizi incitiyor” gibi söylemlerle Suriyeli sığınmacılar odaklı tekrar dolaşıma sokulduğu görülüyor.

 

Osmanlı askerlerini hastanede süngüleyerek öldüren Suriyeliler

 

Osmanlı askerlerini hastanede süngüleyerek öldüren Suriyeliler

 

1 Yorum

  1. Yazının hangi kısmında Arap isyanı esnasında Türk askerlerin katledilmediğinin ileri sürülmüş olduğunu söyler misiniz?

Yorumunuzu yazınız...