1970’li yıllarda, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) hükûmetleri döneminde petrol, gaz, yakıt, yağ ve şeker gibi ürünlerde büyük kuyrukların yaşandığı biliniyor.
Yom Kippur Savaşı olarak isimlendirilen 1973 Arap-İsrail Savaşı’nın ardından petrol fiyatlarının kısa sürede 4 kat artması, 1964 Johnson mektubunun ardından 1974 Kıbrıs Harekatı sonrasında ABD’nin uyguladığı ambargo, döviz sıkıntısı, süregelen siyasî krizler, giderek artan iç karışıklık gibi birçok faktörün etkisiyle çok sayıda (demirbaş) üründe fiyat artışları ve arz kısıtı yaşandı, oluşan karaborsayla uzun kuyruklar gözlemlendi.
– 37. Hükümet – 1. Ecevit, CHP-MSP Hükümeti (26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974) 26.01.1974 17.11.1974 295 gün
– 40. Hükümet – 2. Ecevit Hükümeti (21 Haziran 1977 – 21 Temmuz 1977) 21.06.1977 21.07.1977 30 gün
– 42. Hükümet – 3. Ecevit Hükümeti (5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979) 05.01.1978 12.11.1979 676 gün
1970’li yıllarda CHP hükûmetlerinin iktidarı döneminde yaşanan ekonomik, politik ve toplumsal çalkantıları ve zorlukları hicveden siyasî paylaşımlarda gıda ve gaz kuyruklarına giren vatandaşlara ait olduğu iddiasıyla bazı fotoğraflar paylaşıldı.
Bu tip “kuyruk” fotoğraflarından bazıları ya ilintisizdi ya da bağlamından kopartılmıştı.
Vatandaşların soğukta tüpleri sıralayarak kuyruğa girdiği görülen fotoğraf CHP iktidarlarıyla ilişkilendirilerek paylaşıldı.
Egemen Bağış (@EgemenBagis): “Ak Parti iktidarı kıtaları buluşturan MARMARAY’ı yaptı ama milletimiz CHP’nin Tüp Geçitlerini unutmadı.”
Ak Parti iktidarı kıtaları buluşturan MARMARAY’ı yaptı ama milletimiz CHP’nin Tüp Geçitlerini unutmadı. pic.twitter.com/IOfIOOdipT
Sanılanın aksine bahsi geçen fotoğraf 1970’li yıllardan değil 2011 yılındandı.
23 Ekim 2011 tarihinde Van iline bağlı Erciş ilçesi yakınlarında meydana gelen 7,1 büyüklüğündeki depremin ardından kurulan çadır kentte vatandaşların katalitik soba ile ısınmak için kullandıkları tüplerle sıraya girdiği görülen fotoğraf eskitme filtresiyle 1970’li yıllarda CHP döneminde yaşanan tüp kuyruğuna ait olduğu iddiasıyla kullanıldı.
Siyasî hiciv içerikleri sosyal medya paylaşımlarında “Ecevit döneminde yapılan tüp geçidi” gibi cümlelerle kullanılan bir diğer fotoğraf şu şekilde:
1970’li yıllardaki tüp kuyruğuna ait olduğu iddiasıyla eleştiriyle paylaşılan görselin kaynağını ve kaydedildiği tarihi henüz tespit edemedik.
Söz konusu fotoğraf için eski fotoğrafları derleyen Facebook gruplarında “Ankara Ambargo Uygulanan Yıllar” açıklaması sunulmuş.
“Gaz kuyrukları” gündeme geldiğinde yaygın şekilde kullanılan bir diğer fotoğraf şu şekilde:
Fotoğraf, İstanbul Fatih’teki Topkapı Fukaraperver Cemiyeti (Topkapı Türk Fukaraperver Hayır Müessesesi, Topkapı Yoksullara Yardım Kurumu) önünde kaydedilmiş.
Doktor Galip Üstün’ün 1908’de kurduğu cemiyet, kıyafet, erzak ve mutfak eşyası gibi maddeleri ihtiyaç sahiplerine dağıtan yardım kurumunun önünde yardım bekleyen vatandaşların görüldüğü fotoğraf sonradan tüp kuyruklarıyla ilişkilendirilerek paylaşılmış.
Bahse konu fotoğraf, arşiv gruplarında, aslında görülenin bir tüp sırası olmadığı, Topkapı Fukara Perver Cemiyeti binası önünde yardım bekleyenlere ait olduğu belirtilerek paylaşılmış.
CHP’nin 1970’li yıllarda yaşanan arz kısıtları, fiyat artışları ve uzun kuyruklar karşısında sunduğu savunma şu şekilde:
“1970’lerde Cumhuriyet Halk Partisi döneminde neden Petrol yakıt şeker ve yağ kuyrukları vardı? 1970’lerde Yom Kipur Savaşı olarak bilinen Arap İsrail savaşı Petrol fiyatlarını bir yıldan kısa bir sürede 4 kat arttırdı bu savaş sırasında Petrol üreten ve ihraç eden Arap ülkeler İsrail’e destek veren ülkelere Petrol satmayacağım ve Petrol ihracatını kısacaı açıkladı bu gelişmelere bağlı olarak dünya borsalarında çöküşler başladı 1973’te başlayan bu savaşın üzerine Ecevit hükümeti 1974 yılında Kıbrıs’a askeri harekat düzenledi Ancak bu Harekat sebebiyle büyük devletler ülkemize ekonomik ambargo koydular Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs’ta indirme ve çıkarma hareketi başlamış bulunuyor Allah milletimize tüm kıbrıslılara O insanlığa hayırlı etsin bu şekilde insanlığa ve barışa büyük bir hizmette bulunmuş olacağımıza inanıyoruz hem Arap İsrail Savaşları ile bir anda Petrol fiyatlarının fırlaması hem de gelişmiş ülkelerdeki borsalarda başlayan krizler ve Kıbrıs Harekatı nedeniyle konulan ambargo Türkiye ekonomisinde çok büyük hasarlara yol açtı bu süreçte sadece Türkiye değil hem avrupa hem de Amerika’da petrol ve temel madde kıtlıklar yaşanmıştır Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere gibi Petrol işleyip dünyaya satan güçlü ülkeler bile 1970’lerdeki petrol krizi ile çok zor günler geçirmiştir AKP’nin 1970’lerde bütün dünya ülkelerinin yaşadığı bu kara tabloyu Cumhuriyet Halk Partisi’ne karşı hoyratça kullanması ve halkımızı bu sözlerle kandır kabul edileme o dönemki Ecevit hükümetini eleştiren Erdoğan ise kendi iktidarı döneminde annam planı dahilinde Kıbrıs’ı geri vermek için uğraşmış Rumların annam planını reddetmesi Kıbrıs elden çıkmaktan kılpayı kurtulmuştur dağıtılan karneleri ve enerji kıtlıklar sürekli eleştiren AKP’nin geçtiğimiz sene Ekim ayında Ankara’da karne ile doğalgaz dağıtması ise akıllara duygunluk vermişti uygulamaların ortada Büyük bir savaş kıtlık ya da Buhran yokken yıllarca karşı propagandasını yapan AKP iktidarı döneminde yaşanması ise unutulmayacak bir insanlık ayıbıdır.”
