Starbucks’ın kahvelerinde tatlandırıcı olarak fil dışkısı kullanıldığı iddiası bir parodi habere dayanıyor
Kirpice.com 2015 yılında paylaştığı KURGU içeriğinin gerçeği yansıtmadığını duyurmuştu.
Hamas’ın 7 Ekim 2023 günkü saldırılarının ardından İsrail’in Gazze’ye yönelik bombardımanı ve kara harekâtıyla birlikte ülkemizde Starbucks mağazalarına yönelik boykot çağrıları tekrar hız kazandı.
Bu süreçte, Starbucks’ın kahvelerinde tadlandırıcı olarak fil dışkısı kullandığını kabul ettiği iddiası yeniden servis edildi.
Son dönemden yanlış aktarım içeren paylaşım örnekleri:
Hasan Öksüz (@Hasan08542): “Starbucks , kahveyi tatlandirmak için FİL DIŞKISI kullandığını itiraf etti. Sulandırılmış bok içerek sınıf atladığını zanneden mallara duyrulur.”
“Dünyaca ünlü kahve zinciri Sturbucks, kahvelerinde tadlandırıcı olarak fil dışkısı kullandığını itiraf etti. “European Food Organisation” EFO’nün Avrupalı tüketicilere, Starbucks ürünlerinde fil dışkısı örneklerine rastlandığını ve bu firmanın ürünlerinin asla tüketilmemesini belirtmesinden sonra Avrupa kamuoyunda Starbucks ürünleri ile ilgili yoğun bir tartışma çıkmıştı.
İddialar ve tepkiler karşısında bir açıklama yapmak zorunda kalan Starbucks, kahvelerinde yıllardır fil dışkısı kullandıklarını itiraf etti. Starbucks yönetimi Güney Afrika fili dışkısının kahvelerindeki kekremsi tadı verdiğini ve bu yöntemi geleneksel olarak yıllardır kullandıklarını itiraf ederek, bundan sonra dışkı yerine alternatif yöntemleri deneyeceklerini söyleyerek, müşterilerinden özür diledi.”
Bu haber internette birçok sitede paylaşıldı. Resmi bir kaynak olmasa da doğruluk payı hayli yüksek olan böyle ciddi şüpheli bir durumda Müslüman kardeşlerimizi uyarmak zorundayız. Boykot ve helal gıda bilincinde olanlar zaten Starbucks’a ayak basmıyordur ama ne yazık ki bu yerlere en çok parayı Müslümanlar kazandırıyor. Belki birilerinin bilinçlenmesine vesile olmak umuduyla paylaşıyoruz. En iyimser haliyle ifade edecek olursak bu firma şüphelidir ve şüphe Müslüman için o şeyden kaçınmaya yeterli bir sebeptir.
Belki birileri artık tüketmeyecek. Kimileriyse başka kahve zincirlerine yönelecek. Neden? O kahve zincirlerinin ne güvencesi var? Türk olduğu için mi, Müslüman olduğu için mi? Neyden emin olabiliriz? Müslüman diye herkesin çok güvenerek tükettiği o meşhur markanın çilekli ürünlerinden karmin çıkmadı mı? Bize helal güvencesini güvenilir bir sertifikadan başka ne verebilir?
Starbucks’ın onlarca çeşit kahvesinin içeriğine bakıldığında az-çok helal gıda bilinci olan biri bile şüpheli onlarca madde olabileceğini görebilir. Kremada jelatin tehlikesi en basiti, ki jelatinin de domuzdan elde edilmiş olma ihtimali çok yüksek ve boykot listelerinin de yıldızı. Fil dışkısı olmasa bile kahvesindeki çeşitli aromaları alkolle elde ediyor olma ihtimalleri çok çok yüksek, o olmazsa renklendiricisinde aynı şeyi yapıyordur, daha önce karmin kullandıklarını itiraf etmişlikleri de var. Gıdayı ve haram/şüpheli katkı maddelerini biraz bilen kişiler zaten asla yaklaşamıyor, içinde neler olabileceğini tahmin ediyor kolaylıkla. Bu haber yalandır ya da değildir bilinmez ama Müslümanın Starbuckstan uzak durması gerekliliği değişmez.
Onlarca tehlikeli girdiye sahip olabilecek bu ürünleri ister kendi yerlerinde olsun, ister marketlerde bakkallarda satılan ambalajlı ürünler olsun, GİMDES sertifikalı olmadıkça tüketmeyelim. Alacağımız tat cennet nimetlerinin ve ALLAH rızasının tadından lezzetli olmayacaktır.”
Starbucks’ın kahvelerinde fil dışkısı kullandığı ya da kahvelerinde fil dışkısını kullandığını kabul ettiği iddiası doğru değil.
Starbucks yetkililerinin kahvelerinde fil dışkısı kullanmaları nedeniyle Avrupa Gıda Örgütü (EFO) tarafından uyarılmaları nedeniyle özür diledikleri KURGU.
Yanlış iddianın kökeni, 5 Mart 2015 tarihinde Kirpice.com adlı bir sitede “Starbucks’tan dışkı itirafı” başlığıyla yayımlanan bir parodi habere dayanıyor.
Söz konusu parodi içerikte şu ifadelere yer verildi:
“Dünyanın en büyük kahve şirketlerinden biri olan Starbucks, kahvelerinde tadlandırıcı olarak fil dışkısı kullandığı iddialarını kabul etti.
Dünyaca ünlü kahve zinciri Sturbucks, kahvelerinde tadlandırıcı olarak fil dışkısı kullandığını itiraf etti.
Geçen hafta “European Food Organisation” EFO’nün Avrupalı tüketicilere, Starbucks ürünlerinde fil dışkısı örneklerine rastlandığını ve bu firmanın ürünlerinin asla tüketilmemesini belirtmesinden sonra Avrupa kamuoyunda Starbucks ürünleri ile ilgili yoğun bir tartışma çıkmıştı.
İddialar ve tepkiler karşısında bir açıklama yapmak zorunda kalan Starbucks, kahvelerinde yıllardır fil dışkısı kullandıklarını itiraf etti. Starbucks yönetimi Güney Afrika fili dışkısının kahvelerindeki kekremsi tadı verdiğini ve bu yöntemi geleneksel olarak yıllardır kullandıklarını itiraf ederek, bundan sonra dışkı yerine alternatif yöntemleri deneyeceklerini söyleyerek, müşterilerinden özür diledi.”
Kirpice.com’un bu parodi içeriği 2015 yılında Akşam, Güneş, Son TV gibi haber siteleri tarafından gerçek sanılarak “Starbucks’tan dışkı itirafı” gibi başlıklarla aktarıldı.
Yayımladıkları kurgu içeriğin gerçek sanılmasının ardından Kirpice.com ilgili yazıya şu açıklamayı koymak zorunda kaldı:
“*Sitemiz sayfanın en altında belirttiğimiz gibi eleştiri, mizah ve eğlence amaçlı parodi haberler üreten bir sitedir. Bu anlamda hiçbir kurum, kuruluş ya da tüzel kişiyi hedef seçerek olumsuz bir haber yapma gibi bir amacımız yoktur. Starbucks ile ilgili yaptığımız eğlence ve mizah amaçlı haberin yoğun ilgi görmesi, konunun adeta bir şehir efsanesine dönüşmesi ve kuruma yönelik eleştirilerin fazlalaşması karşısında bu açıklamayı yapmak ihtiyacı hissettik. O yüzden Latte kahvelerinizi keyifle yudumlayabilirsiniz”
Kurgu ve parodi içerikler paylaşan Kirpice.com adlı internet sitesi, yayımladığı içeriklerin gerçek dışı olduğunu “Sitede yer alan haberlerin hepsi, kişilik bölünmesi yaşayan, şizofren bir yazarın kafasında yarattığı hayali olaylardır. O yüzden bu haberlere inanabilirsiniz ama ciddiye alıp dava açan dombilidir.” notuyla aktarıyor.
Starbucks’ın kahvelerinde kullandığı kahve çekirdekleri, dünyanın dört bir yanındaki çeşitli kaynaklardan temin edilmektedir. Bu çekirdekler, Starbucks’ın kendi kalite standartlarına göre seçilip işlenmektedir.
Starbucks gibi büyük ve uluslararası şirketlerin ürünlerinde kullanılan malzemeler konusunda bizzat firma tarafından ya da bağımsız girişimler tarafından denetimler gerçekleştirilmekte ve sağlık standartlarına uyulup uyulmadığı incelenmektedir. Bu yöndeki girişimlerde şu ana değin kahve çekirdeklerinde “dışkı” tespitinde bulunulduğuna dair bir emareye rastlanamıyor.
Öte yandan, 2017 yılında BBC’nin Watchdog adlı programda Starbucks ve bazı kahve zincirlerinin kullandığı buzun dışkı kaynaklı bakteri içerdiğinin tespit edildiği, Starbucks’ın iddialarla ilgili kendi soruşturmasını yürüttüğünü açıkladığı aktarıldı. Starbucks içeceklerinde dışkı varlığını kanıtladığı iddiasıyla sunulan bu tespit, sıcak kanlı hayvanların bağırsaklarında yaşayan, hayvanların dışkılarının yanı sıra sulak ortamlarda, toprakta ve bitkilerde de bulunabilen, gıda ve suların sıhhî durumu için göstergeç olarak kullanılan koliform bakterilere dayanıyordu (Watchdog, Birleşik Krallık’taki tek bir Starbucks’tan aldıkları 10 örneğin % 30’unda son derece geniş bir bakteri sınıfının tespit edildiğini belirtti). Koliform bakterilerinin varlığı bir gıdaya / cisme doğrudan ya da dolaylı olarak dışkı bulaştığının bir göstergesi olsa da kesin delili değildir. Dışkı kontaminasyonu için bir gösterge olan ve sanitasyon riski doğuran bu bakteriler uygun koşullar altında yiyecek, atık gibi dışkı dışı nişlerde de çoğalabilmektedir (Konuyla ilgili Snopes‘un zincir restoranların kahvelerinde dışkı bulunduğu iddiasına ilişkin küçük bir örneklemden kaynaklı belirsiz bulgunun sansasyonel üslupla gündeme getirildiğini, dışkı bulgusu için dışkı koliform testinin spesifik Escherichia coli (E. Coli) testi ile doğrulanması gerektiğini, BBC Watchdog’un dışkıda bulunan E. Coli’nin kahve zincirlerinin ürünlerinde bulunduğuna yönelik bir bulguyu paylaşmadığını aktardığı incelemesine göz atabilirsiniz).
Starbucks ölçeğinde bir firmanın kahve çekirdeğinin fillere yedirilip sindirilmesinin ardından dışkı yoluyla dışarı atılması gibi maliyetli üretim şeklini kullanması mantıklı değildir.
Kahve endüstrisinde genellikle kahve çekirdekleri, su ve süt gibi temel malzemeler kullanılır. Ancak, palmiye misk kedilerinin ve fillerin sindirim sisteminden geçirilen kahve çekirdeklerinin dışkı ile temas ettirildiği “Kopi Luwak” ve “Siyah Fildişi (Black Ivory) Kahve” gibi ilginç üretim sürecine sahip (dünyanın en pahalı kahvesi olarak nitelenen) örnekler de mevcut.
Siyah Fildişi Kahve (Black Ivory Coffee)
Black Ivory Coffee, Tayland’da üretilen ve dünyanın en pahalı kahvesi olarak kabul edilen bir kahve türüdür. Bu kahve, fillerin sindirim sistemlerinden geçen kahve çekirdeklerinden elde edilir.
Kahve çekirdekleri, Tayland’ın kuzeyindeki ormanlarda yetiştirilen Arabica cinsi kahve meyvelerinden elde edilir. Bu meyveler, pirinç, demirhindi ve muz lapası ile karıştırılarak fillere verilir. Filler bu karışımı yerler ve kahve çekirdeklerini sindirir.
Kahve çekirdekleri, fillerin midesinde doğal bir fermantasyon sürecine tabi tutulur. Bu süreçte, çekirdeklerin protein yapısı değişir ve kahvenin asiditesi azalır. Ayrıca, çekirdeklerin içindeki yağın çıkması ve filin sindirim enzimlerinin kahveye etkisiyle özgün bir lezzet profili oluşur. Fillerin sindirim sisteminin acı ve ekşi tadını gidermesiyle kahve çekirdekleri sıradan çekirdeklere nazaran daha yumuşak ve lezzetli bir tada sahip olur.
Genellikle gurme kahve tutkunları ve lüks tüketim sevenler tarafından tercih edilen Black Ivory Coffee’nin üretimi oldukça zahmetli ve maliyetli bir süreçtir. Bir kilogram kahve çekirdeği elde etmek için, fillerin 33 kilogram kahve meyvesi tüketmesi gerekir. Bu nedenle, piyasada bulunması zor ve fiyatı oldukça yüksektir.
Kopi Luwak
Kopi Luwak, Endonezya’nın Sumatra adası ve çevresindeki birkaç adada yaşayan palmiye misk kedisinin yediği ve sonrasında dışkıladığı kahve çekirdeklerinden üretilen bir kahve türüdür. Dünyanın en pahalı kahvesi olarak kabul edilen Kopi Luwak, kendine özgü tadı ve aroması ile dünyanın dört bir yanındaki kahve severlerin ilgisini çekmektedir.
Kopi Luwak kahvesinin üretimi zahmetli bir süreçtir. Palmiye misk kedileri, olgunlaşmış kahve meyvelerini yedikten sonra, sindirim sistemlerinden geçen çekirdekler yumuşak ve kremsi bir yapıya kavuşur. Bu çekirdekler, kedinin dışkısından toplanır ve iyice yıkandıktan sonra kavrularak kahve haline getirilir.
Kopi Luwak kahvesinin kendine özgü tadı ve aroması, kedinin sindirim sisteminde geçirdiği süreçten kaynaklanmaktadır. Sindirim enzimleri, çekirdeklerin içindeki proteinleri parçalar ve yağ içeriğini artırır. Bu da kahveye yumuşak, kremsi ve zengin bir tat verir.
Lüks tüketim ürünü olarak nitelenebilecek Kopi Luwak kahvesinin fiyatı, üretiminin zorluğu ve azlığı nedeniyle diğer kahve türlerine göre oldukça yüksektir. Bir fincan Kopi Luwak kahvesinin fiyatı, 100 ila 1000 dolar arasında değişebilmektedir.
