Bir penguenin kendisini 2011 yılında açlıktan ölmek üzereyken kurtaran ve besleyip iyileştiren Brezilyalı Joao Pereira de Souza’yı, denize açıldıktan sonra her yıl ziyaret ettiği aktarımı doğru
“Vefa” vurgusuyla haber sitelerinde ve sosyal medya platformlarında paylaşılan, bir penguenin, hayatını kurtaran balıkçıyı ziyaret etmek için her yıl 8.000 kilometre (5.000 mil) yüzdüğü aktarımını inceleyeceğiz.
Duvarcılıktan emekli olan ve balıkçılıkla uğraşan Brezilyalı Joao Pereira de Souza’nın 2011 yılı Mayıs ayında deniz kıyısındaki kayalıklarda can çekişirken kurtardığı penguenle dostluğu şu metinlerle aktarılıyor:
“Brezilya’da yaşayan Joao Pereira de Souza adında 71 yaşında emekli bir adam vardı… Bir gün tamamen petrolle kaplı ve çok hasta bir Güney Amerika Macellan pengueni buldu. …
Onu sağlığına kavuşturdu ama penguen ayrılmak istemedi, sonunda ayrıldığında, 2 ay sonra balıkçıyı sahilde gördü ve onu evine kadar takip etti…
Penguen her yıl Arjantin ve Şili’ye göç ediyor ve Joao’yla yeniden bir araya gelmek için 8.046km yüzerek dönüş yolculuğunu yapıyor, onu fark ettiğinde kuyruğunu sallıyor…”
Brezilya’da yaşayan Joao Pereira de Souza adında 71 yaşında emekli duvar ustasının petrole bulanmış şekilde bulduktan sonra sağlığına kavuşturduğu penguenin, kurtarıcısının yanından ayrılmadığı aktarımı doğru. Ancak, penguenin iddia edildiği gibi Joao Pereira de Souza’yı ziyaret etmek için 8.000 kilometre yol kat etmediği anlaşılıyor.
Joao Pereira de Souza, 2011 yılı Mayıs ayında Brezilya’nın Rio de Janeiro eyaletinin açıklarında yer alan Ilha Grande Adası’ndaki Provetá Plajı’nda bir Macellan penguenini kurtarmış. Denize bırakılacak kadar güçlü olana kadar günlerce besledikten sonra bir tekneye bindirip yakındaki bir adaya bıraktığı penguen aynı gün penguen doğrudan Joao’nun adanın Provetá plajı bölgesindeki evine gitmiş. Pereira de Souza’nın 2 yaşındaki torunu Portekizce’de penguen anlamına gelen ‘pinguim’ kelimesini doğru düzgün telaffuz edemediğini için penguene Dindim ismi konmuş. Daha sonra penguen 2012 yılı Şubat ayına kadar kendisini kurtaran Joao Pereira de Souza’nın yanında kalmış. Ardından denize açılan penguen her yıl Haziran ayı sonlarında geri dönüp ve Şubat ayı ortasına kadar kurtarıcısının yanında kalmış.
Dindim adı verilen penguen ile sıra dışı bağını Joao Pereira de Souza’nın şu sözlerle açıkladığı aktarılmış:
“Benimle 11 ay kaldı, sonra birden kayboldu. Herkes O’nun geri dönemeyeceğini söylüyordu, fakat o beni ziyarete geldi. Hem de 4 defa. Dindim‘i kendi çocuğum gibi seviyorum, O’nun da beni sevdiğine inanıyorum. Kendisine kimsenin dokunmasına izin vermiyor ve gagalıyor. Benim ise kucağıma yatıyor, O’nu yıkamama ve sardalya ile beslememe izin veriyor. Her yıl 8 bin kilometre yüzerek beni görmeye geliyor.”
2011 yılında kurtarıldıktan sonra kurtarıcısının yanına 4 defa dönen penguen en son 2016 yılında görülmüş.
Üzerine bir takip cihazı takılmayan penguenin akıbeti bilinmiyor.
Dindim, bir Macellen Pengueni.
Macellan Penguenleri, Güney Amerika’da Şili, Arjantin ve Falkland Adaları’nın kayalık sahillerinde yaşar ve ürerler.
Bu penguenlerin bazen Arjantin’in kuzeyine doğru hareket edip Rio de Janeiro yakınlarında da görüldüğü biliniyor.
Dindim adlı penguenin her yıl Arjantin ve Şili’ye göç ettikten sonra kurtarıcısı ile yeniden bir araya gelmek için 8.000 kilometre yüzerek dönüş yolculuğunu yaptığı aktarımı doğrulanamıyor.
Haziran sonunda döndüğü Rio de Janeiro’da Şubat ortasına kadar kalan Dindim’in yılın geri kalanında nereye gittiği meçhul.
Penguenin binlerce kilometre uzaktaki Patagonya’ya gitmesinin son derece düşük bir ihtimal olduğu düşünülüyor.
Penguen ve Brezilyalı Joao Pereira de Souza’nın dostluğu Globo TV’de 6 Mart 2016 tarihinde “‘Domingão Aventura’ penguenlerin ada sakinleriyle dostluğunu gösteriyor” (“‘Domingão Aventura’ mostra amizade de pinguim com morador de ilha“) başlığıyla sunulan João Paulo Krajewski tarafından hazırlanan haberle yaygınlık kazanmış.
Bir biyolog olan João Paulo Krajewski, her yıl 8 bin kilometre yüzerek 71 yaşındaki kurtarıcı dostunun ziyaretine gelen penguenin hikâyesinin tam olarak gerçeği yansıtmadığını belirtmiş.
Krajewski, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada penguenin kurtarıldığı bölgeden ayrılıp 8.000 kilometre uzaklaşmasının düşük ihtimâl olduğunu şu sözlerle aktarmış:
Brezilya’nın Ilha Grande kentinden kurtarılan ve her yıl kurtarıcısının yanına dönen penguen Dindim’in gerçek hikayesi.
Globo TV, Brezilya’da sunduğum Domingão Aventura bölümü için Dindim pengueni hakkındaki hikayeyi kaydedip sunduğumdan beri hikaye tüm dünyada yayıldı. Birçok haber ajansı ve web sitesi davayla ilgili hikayeler yayınladı ve bazılarının hikayede yaptığı hataların ve yanlış açıklamaların miktarı beni kesinlikle şok etti. Dindim, Mayıs 2011’de Bay João Pereira de Souza tarafından Rio de Janeiro Eyaleti, Ilha Grande, Provetá Plajı’nda kurtarılan bir Macellan penguenidir. Penguen yağla kaplıydı ve zar zor hareket edebiliyordu. Bay Joao, Joao’nun kararına göre Dindim denize bırakılacak kadar güçlü olana kadar pengueni günlerce temizledi ve besledi. Joao pengueni bir tekneye bindirip yakındaki bir adaya gitti ve hayvanı serbest bıraktı. Aynı gün penguen doğrudan Joao’nun Provetá plajındaki arka bahçesine gitti, gelecek yıl Şubat ayına kadar orada kaldı ve ardından denize açıldı. Gelecek Haziran ayında Dindim, Bay Joao’nun evine döndü ve adamı görünce birkaç sesli görüşme yaptı. Bu hikaye o günden bu yana her yıl tekrarlanıyor. Aslında bu, gerçekte olduğu gibi şaşırtıcı ve büyüleyici bir hikaye. Şaşırtıcı bir şekilde, internette okuduğum tüm makalelerin temelde hikaye hakkında yanlış veya spekülatif varsayımlar içerdiğini düşündüm. Hikayenin tamamını filme alan ve Bay João ve ailesiyle 2 gün konuşan ekibin bir parçası olarak, benimle hâlâ iletişim halindeler ve şu anda iyi arkadaşlarımdır ve ben de doktoralı bir biyologum. Ekoloji, hikaye ve özellikle bazı makalelerin yaydığı yanlış anlamalar hakkında birkaç kelime yazmam gerektiğini hissediyorum.
1- Haber hakkında halihazırda bir şeyler yayınlayan hiçbir yabancı haber ajansı benimle doğrudan iletişime geçmedi ve onlara doğrudan herhangi bir görüntü göndermedim, yalnızca Globo TV web sitesi aracılığıyla.
2- Hiçbir zaman yerel yetkililerin Bay Joao’nun “nezaketinden dolayı pengueni elinde tutmasına” izin verdiğini söylemedim. Öncelikle penguen tamamen ücretsizdir. Joao, sokak köpeklerinin penguene saldırmasından endişe duyduğundan, Bay Joao’nun plaja bağlı ve yalnızca kısmen çitlerle çevrili arka bahçesinde uyuyor. Aslında penguen birkaç hafta önce denize açıldı.
3- “Penguenin kurtarıcısını görmek için her yıl 5 bin mil yol kat ettiği” yönünde yazılar yayınlandı. Hatta bazıları Dindim’in sözde yıllık göç rotasını gösteren bir harita bile sunuyor. Lütfen bunu gördüğünüzde tamamen dikkate almayın. Bunu hikayemizde hiç söylemedik ve bu da son derece düşük bir ihtimal. Penguenin denizdeyken nereye gittiğini bilmiyoruz, ancak Ilha Grande’den ayrıldıktan sonra Patagonya’ya, özellikle Şili kıyılarına gitmesi son derece düşük bir ihtimal. Bunun nedeni aşağıdaki 4. ifadenin olmasıdır:
4- Dindim Ilha Grande’de kalırken aynı zamanda diğer Macellan Penguenleri Patagonya’da ve güneydeki diğer adalarda ürerler. Yani bazı makalelerde belirtildiği gibi Dindim’in başka bir yerde üremesi pek olası değildir. Bu penguenler üreme ve tüy dökme işlemlerini tamamladıktan sonra göç ederler ve aylarca denizde beslenerek beslenirler. Ayrıca penguenin kurtarıldığı sırada çekilen ilk fotoğraflara ve yerel biyologların değerlendirmesine göre Dindim artık cinsel olgunluğa ulaşıyor. Yaklaşık 6 yaşında olduğu tahmin ediliyor.
6- Dindim erkektir. Bunu biliyoruz çünkü gagasında birkaç ölçüm yaptık ve cinsiyeti daha sonra Ubatuba Akvaryumu’ndan kan örneği alan ve Dindim’i araştırma için etiketleyen bir grup profesyonel tarafından doğrulandı.
7- Filmini çektiğim ve sunduğum hikayenin yapımcılığını “Global” değil, Rede Globo de Televisão üstlendi. Sunduğum hikayeyle ilgili tüm görseller büyük olasılıkla tarafımdan yapılmıştır ve Globo TV’ye de atfedilmelidir. Ekip: Sunucu ve Kamera: Joao Paulo Krajewski, Yapımcı, Cyro Scarpa, Asistan: Roberta Bonaldo, Bölüm Direktörü: Cristiano Gomes.
8- Dindim’in kurtarıcısı João bir balıkçı değildir. Kendisi emekli bir duvarcıdır.
9- Orijinal hikayeyi güzel görseller ve Bay Joao’nun katılımıyla görmek isterseniz link: http://globoplay.globo.com/v/4864050/
10- Ve eğer penguen biyolojisi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız işte bu konuda çok güzel bir kitap: Penguins: Natural History and Conservation
11- Hiçbir zaman din, mucizeler ve buna benzer şeyler hakkında yorum yapmadım. Bunu herhangi bir yazıda görürseniz lütfen, ben yazmadım. Dindim’in Bay Joao tarafından bulunmasının “ilahi bir müdahale” olduğunu düşünmüyorum. Brezilya kıyılarında pek çok penguen hasta bulunuyor ve bunlardan birini bulup bakımını yapmak tamamen şans eseri. Bu olayı herhangi bir şey yarattıysa, o da insanların çevreyi çöpe atma alışkanlığıydı; bu da birçok hayvanın yağla kaplanmasına veya çöp yutmasına neden oluyordu.
Hikayeye ilişkin yorumum, Dindim’in kurtarıldığı, beslendiği ve Patagonya kıyılarında türün genellikle kumsalda kalıp ürediği yılın tamamı boyunca Bay Joao’nun yanında kaldığı için, Ilha Grande’yi olduğu gibi damgaladığıdır. bunun yerine kara tabanlı ev. Bütün Macellan penguenleri Patagonya’ya giderken Dindim, Ilha Grande’nin yanına gider ve Bay Joao’yu tanır. Penguenler genellikle partnerlerine çok sadıktır. 25 yıldan fazla yaşayabilirler ve genellikle her yıl aynı yuvada aynı bireyle çiftleşirler. Bu site ve ortağın sadakati kesinlikle Dindim ile Bay Joao arasındaki ilişkinin gelişmesini kolaylaştırdı. İlişki, Dindim’in geçirdiği kaza ve Joao’nun onu kurtarmasıyla kuruldu.
Brezilya kıyılarında birçok penguen hasta bulunur ve eğer bir penguen bulursanız yapılacak en iyi şey yerel yetkilileri aramaktır (iletişim bu yazının sonundadır). Ve lütfen zavallı hayvanı buza koymayın. Macellan penguenleri yaz aylarında hava sıcaklığının genellikle 35°C’ye, deniz sıcaklığının ise 15-20°C civarında olduğu ılıman bölgelerde yaşarlar. Onları rahat bir kutuda güvende tutun ve yerel yetkilileri arayın.
Sunduğum hikayenin tüm dünyaya yayıldığını görmekten mutluyum, ancak aynı zamanda yayılan yanlış anlamaların miktarından ve bazı makalelerin ifadelerimi değiştirmesinden ve görsellere yanlış atıf yapmasından da endişe duyuyorum. Şu ana kadar beni olumlu etkileyen bir şey varsa o da Dindim hikâyelerini yazan bazı kişilerin yaratıcılığıydı. Ve tabii ki Bay Joao’nun nezaketiyle ilgili pek çok güzel yorum.
İngilizce olarak aldığım tek açıklama dolaylı olarak Birleşik Krallık’tan bir haber ajansına iletildi ve şu:
“Macellan penguenleri genellikle partnerlerine çok sadıktır. 25 yıldan fazla yaşarlar ve genellikle aynı çift Patagonya’da her yaz aynı delikte yuva yapar. Dindim pengueni de kesinlikle aynı sadakati türünün alışılagelmiş yuvalama alanını değiştirerek gösterir. Brezilya’da kurtarıldığı ve beslendiği yer. Kurtarıcısı Bay João artık onun için bir aile gibi. Hayvan kurtarma ekipleriyle çalışan profesyoneller, bu tür ilişkilerden kaçınmak için ellerinden geleni yapıyor, böylece hayvanı vahşi doğaya yeniden tanıtabiliyorlar. Ancak Brezilya’daki bu münferit vaka kesinlikle Dindim’in yaşamasına olanak sağladı ve bu mütevazı ve nazik adamın penguen için yapabileceği en iyi şeydi.”
