Mustafa Kemal Atatürk’ün Baş Doktorunun Fransız Profesör Noel Fissenger Olduğu İddiası Doğru Değil

Fransız Prof. Dr. Noel Fissenger, Atatürk’ün baş doktoru değildi. 1938 yılında sağlık durumunun giderek kötüleşmesinin ardından Mustafa Kemal Atatürk, yabancı hekime muayene olmama ısrarından vazgeçmişti. Dönemin Başbakanı Celal Bayar’ın yabancı hekime muayene edilmesi talebini kabul eden Atatürk için Paris’ten Profesör Fissenger çağrılmıştı. Fransız Profesör Fissenger Atatürk’ü muayene etmek için 28 Mart 1938, 28 Mart 1938 ve 6 Eylül 1938 tarihlerinde olmak üzere 3 kez Türkiye’yi ziyaret etmişti. Atatürk’e siroz teşhisini koyan Prof. Dr. Nihat Reşat Belger, Mim Kemal Öke, Neşet Ömer İrdelp, Akil Muhtar Özden, Mehmet Kâmil Bey gibi Türk hekimler, ilk teşhisten vefatına değin Atatürk’ün yanından ayrılmazken, Fransız Profesör Noel Fissenger sadece davet üzerine Türkiye’ye gelmişti. Kendisine “baş doktor” gibi bir unvan tahsis edilmemişti.

Bugün 14 Mart. Yaşadığımız (mevcut ve diğer) zorlu süreçlerde büyük bir özveriyle çalışan hekimlerimizin ve sağlık çalışanlarımızın 14 Mart Tıp Bayramı’nı kutlarız. Kendilerine ayrıca, menfaat peşinde koşan, hakikat yerine yanlış bilgi yayan ilgi taciri şarlatanlara karşı sabır ve güç dileriz.

Günün anlam ve önemine binaen bir yazı hazırlayalım istedik.

Sosyal medyada Atatürk’e atfedilen “Beni Türk hekimlerine emanet ediniz” vecizesi üzerinden kinayeli bir üslupla Atatürk’ün baş doktorunun Türk değil yabancı bir doktor olduğu iddiası paylaşılmıştı.

Atatürk’ün baş doktorunun Profesör Doktor Noel Fissenger olduğunu öne süren bir paylaşım şu şekildeydi:

“”Beni Türk Hekimlerine emanet edin” diyen Mustafa Kemal’in baş doktoru Prof. Dr. Noel Fissenger’dı.

Söyleyin şimdi kim yalan söylüyor?”

 

İddianın Aksine Fransız Profesör Noel Fissenger Atatürk’ün Baş Doktoru Değildi

Atatürk’ün sağlığı 1938 yılı başında giderek kötüleşmişti. 22 Ocak 1938 tarihinde Yalova Termal Otel’de Atatürk’ü muayene eden (Yalova Kaplıcaları Müdürlüğü görevini üstlenen) Prof. Dr. Nihat Reşat Belger, kendisine siroz teşhisini koymuştu. Prof. Bel­ger, bu teşhisin ardından vefatına değin Atatürk’ün yanından ayrılmamıştı.

Atatürk, dönemin Başbakanı Celâl Bayar’ın yabancı uzman çağrılması önerisini reddederek, yerli otoritelerle konsültasyon yapılmasını uygun bulmuştu (Yurt dışından doktor getirilerek muayene edilmesi önerisini Hatay sorununun sürdüğü sırada sağlık probleminin duyulmaması için reddeden Atatürk’ün Türk doktorların muayenesini kabul ettiği süreçte kendisine isnat edilen “Beni Türk hekimlerine ema­net ediniz” vecizesini söylediği düşünülmektedir) (Bedi N. Şehsuvaroğlu (1981). Atatürk’ün Sağlık Hayatı. Hürriyet Yayınları, Sf: 16) (Dr. Eren Akçiçek, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı’nda hazırladığı tezinde ‘Beni Türk hekimlerine emanet ediniz‘ sözünün Atatürk tarafından söylendiğinin kesin olmadığını ve Atatürk’ün söylev ve demeçlerinde böyle bir istek ve direktife rastlanmadığını belirterek, bu söylemin rivayet olduğunu ileri sürmüştü).

6 Mart 1938 tarihinde 5 Türk doktor tarafından Çankaya Köşkü’nde yapılan Atatürk’ün muayenesinde siroz teşhisi yinelenmişti. Bu muayenenin ardından Başbakan Celâl Bayar’ın tekrarladığı yabancı bir doktora muayene edilmesi önerisini Atatürk bu defa “Çocuk, ne yapacaksan çabuk yap. Ben hastayım” sözleriyle kabul etmişti (Can Dündar (2012). Sarı Zeybek: Atatürk’ün Son 300 Günü. Can Yayınları).

Bu onayın ardından 1938 yılı Mart ayı ortasında Paris Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Noel Fissenger Ankara’ya davet edildi. 28 Mart 1938 günü Atatürk’ü Çankaya Köşkü’nde muayene eden Prof. Fissenger, karaciğer iltihabı teşhisini ve izlenmesi gereken tedavi sürecini Atatürk ile paylaşmıştı.

Atatürk’ün sağlık problemi gizlenemez bir hâl aldığı bu anda Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Anadolu Ajansı aracılığıyla Prof. Fissenger’in davet edildiğini ve Atatürk’ü muayene ettiğini belirten bir açıklama yapmıştı.

Bu açıklamanın ertesi günü Ulus Gazetesinde 31 Mart 1938 tarihinde yayınlanan “Atatürkün sıhatleri” başlıklı haberde Noel Fissenger’in Atatürk’ü muayene için davet edildiği hususu şöyle aktarılmıştı:

Atatürkün sihatleri

Atatürk dün yeni Çekoslovak elçisini kabul buyurmuşlardır

Riyaseticümhur Genel Sekreterliğinden Resmiğ Tebliğ : Türkiye Cümhurreisi Atatürk, geçen Kanunusani ve Şubat aylarındaki Yalova, Bursa ve lstanbul seyahatlerinde kuvvetli bir grip geçirmişlerdi. Ankaraya avdetlerinde grip nüks ettiğinden konsültasyon için Fransadan Profesör Fiesenje davet edildi. Profesör, tetkik ve muayene neticesinde, Atatürk’ün sıhatlerinde ehemmiyete şayan bir vaziyet olmadığını tesbit etmiş ve kendilerine bir buçuk ay kadar istirahat tavsiyesini kafi görerek avdet etmiştir.

28 Mart 1938 günkü ilk muayenenin ardından Prof. Fissenger, davet üzerine Türkiye’ye gelmiş ve 8 Haziran 1938 tarihinde Atatürk’ün ikinci muayenesini Savarona yatında gerçekleştirmişti. Atatürk’ün sağlık durumunun giderek kötüleşmesi üzerine Prof. Fissenger, daha ciddi sağlık tedbirlerini önermişti.

6 Eylül 1938’de Fransız doktor Fissenger üçüncü defa İstanbul’a gelerek Atatürk’ün karnında biriken 6 litre suyun alınma operasyonunu yürütmüştü.

16 Ekim 1938 tarihinde Atatürk’ün girdiği koma esnasında da Türk doktorlar Fransız Profesör Fissenger’i arayarak izlenecek tedavi yöntemi hakkında görüşlerini sormuşlardı.

Prof. Dr. Nihat Reşat Belger, Mim Kemal Öke, Neşet Ömer İrdelp, Akil Muhtar Özden, Mehmet Kâmil Bey gibi Türk hekimler, hastalığının nüksetmesinden vefatına kadar Atatürk’ün yanından ayrılmazken, Fransız Profesör Noel Fissenger sadece davet üzerine Türkiye’ye gelmişti. Atatürk’ün yabancı hekime muayene edilmesi talebini kabul etmesinin ardından Paris’ten çağrılan Profesör Fissenger sürekli Atatürk ile birlikte kalmamıştı. Kendisine “baş doktor” gibi bir unvan tahsis edilmemişti.

Atatürk, 14 Haziran 1938 yılında yurt dışında bulunan manevi kızı Afet İnan’a Savarona Yatı’ndan yazdığı mektupta da sağlık durumuna şöyle değinmişti (Afet İnan. Atatürk’ten Mektuplar. Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara. 1989) (Afet İnan. Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul. I. Baskı 1959. 8. Baskı Mayıs 2009. Sf: 23-24):

“Savarona Yatı, 14.VI.1938

Afet,

H. R. Soyak ile benden mektup beklediğini bildirmiştin. Arzun her gün hatırımdadır. Şifahen Celal’e telefonla bildirmek üzere söylemekteyim. Ancak henüz kendim bir şey tespit edemedim.

Vaziyetim şudur: Bence doktorların yanlış görüş ve hü­kümleri sebebiyle hastalık durmamış, ilerlemiştir. Vakitsiz ayağa kalmak, yürümek, hususu ile burunda yapılan atuşman üzerine gelen kusma neticesi, yapılan istirahatlar hiçe inmiştir. İstanbul’a gelince, Hükümet reyimi almaya lüzum görmeksizin, Fissenger’i getirtti. Yeniden tetkik, muayene yapıldı. Karaciğeri eski halinden farksız ve karnı birkaç kiloluk müterakim su ve gaz dolayısı ile şişkin ve defigüre bir halde buldular. Şimdilik Temmuz on beşe kadar yeni tiretman ve yeni rejim tahtında repo absolüyü 7 zaruri buldular. Bunun esası da yatak ve şezlong istirahatıdır. Bu müddet sonunda Fissenger tekrar gelecektir

Ahvali umumiyem iyidir. Tamamen iadeyi afiyet ümit ve vaadi kuvvetlidir. Senin için asla mucibi merak ve endişe olmamalıdır.

Serinkanlılıkla imtihanlarını vererek muvaffakiyetle dönmeni bekler ve muhabbetle gözlerinden öperim.

İkamet için Savarona’yı tercih ettiler. Yat şimdilik saray karşısında demirlidir.

Malumun olan devlet işleri için Başbakan ve diğer bakanlar sık sık gelip yatta misafir olmaktadırlar.

Nutuk’unu Şükrü Kaya Türkçeye çevirmektedir. Matbuata verilecektir.

K. Atatürk”

Atatürk’ü Muayene Eden Yabancı Doktorlar

Atatürk’ü Fransız Profesör Noel Fissenger dışında muayene eden başka yabancı doktorlar da olmuştu.

Avusturya’dan Prof. Hans Eppinger 31 Temmuz 1938 günü, Almanya’dan Prof. Gustav von Bergmann ise Atatürk’ü 1 Ağustos 1913 günü İstanbul’da muayene etmişti (Eren Akçiçek (2005). Atatürk’ün Sağlığı Hastalıkları ve Ölümü. İzmir Güven Kitabevi, sf: 319).

Atatürk, 22 Mayıs 1927 günü sol kol ve göğsündeki şiddetli ağrı akabinde Doktor Refik Saydam, Sağlık Bakanlığı Sağlık Koruma Genel Müdürü Doktor Asım İsmail Arar, Profesör Neşet Ömer İrdelp tarafından muayene olmuştu. Kendisine “yorgunluk” teşhisi konan Atatürk, Berlin Tıp Fakültesi İkinci Dahiliye Kliniği eski direktörü Profesör Kraus ve Münih Tıp Fakültesi Dahiliye Kliniği Direktörü Profesör Von Romberg tarafından 6 Haziran 1927 tarihinde muayene edilmişti (Can Dündar (2012). Sarı Zeybek: Atatürk’ün Son 300 Günü. Can Yayınları).