Hac Sırasında Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşların Parayla Satıldığı İddiası

Hac İbadeti Esnasında Hacı Adaylarına Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşların Parayla Satıldığı İddiası Doğru Değil

Hac ibadeti esnasında Mina’da şeytan taşlamada kullanılan taşların parayla satın alındığı iddiası doğru değil. Hac ibadetini yerine getirirken böylesi bir taş satışı organizasyonuna şahit olan kimse bulunmamaktadır. Şeytan taşlamada kullanılan taşlar Arafat, Müzdelife ve Mina’daki meydanlarda toplanmaktadır. Hac farizasında şeytana atılacak taşların bizzat hacı adayı tarafından toplanması gerekmektedir.

İslâm’ın beş şartından biri olan hac ibadesi esnasında şeytan taşlamada kullanılan taşların hacı adayları tarafından toplanması yerine parayla satışının gerçekleştirildiği, böylelikle Suudi Arabistan’ın kayda değer gelir elde ettiği iddiası bazı haber platformları ve sosyal medya kullanıcıları tarafından 2015 yılından bu yana dile getirilmektedir.

Müzdelife’deki görevlilerin milyonlarca hacı adayına 7 taşı bir poşete koyarak 3’er dolardan sattığı ve Suudî yönetiminin bu taş satışından 135 milyon dolar gelir elde ettiği iddiasını sosyal medyada aktaran paylaşımlardan bazıları şu şekilde:

“Hac’da Şeytan’a atılan taşlar aşağıdaki delikten iner. Kurulan tesiste 7’şerli olarak otomatik olarak paketlenir ve yukarıda 3 $’dan tekrar satılır. Seytanin aklina gelmez”

“Hac’da şeytana atılan taşlar aşağıdaki delikten iner. Kurulan tesiste 7’şerli olarak otomatik paketlenir ve yukarıda 3 $’dan tekrar satılır.”

ɢᴇɴᴄᴏ (@1923_genco): “Hacca gidenlerin şeytana attığı taşlar nemi oluyor ? Düştüğü yerden tekrar alınıp 8 şerli olarak poşetlenip üç dolara hacılara geri satılıyor onlarda alıp atıyor. Hakkaten akıl tutulması. ‍♂️”

2015 yılı hac mevsiminde Mina’da şeytan taşlaması esnasında meydana gelen izdihamda 717 kişi ölmüş, 805 kişi de yaralanmıştı. Şeytana atılacak taşların para ile satıldığı iddiasının 2015 yılında yaşanan bu facianın ardından dolaşıma girdiği anlaşılmaktadır.

Hac İbadeti Esnasında Şeytan Taşlamada Kullanılan Taşlar Parayla Satın Alınmamaktadır

Bilindiği üzere hac ibadeti, Kurban Bayramı günlerinde ifa edilir. Hac ibadeti Zilhicce ayının 8. gününe tekabül eden, haccın rükünlerinden Arafat vakfesine çıkışı temsil eden “Terviye” olarak da bilinen gün ile başlar. Arefe günü Arafat vakfesinden sonra Müzdelife’de vakfe yapıldıktan sonra bayram günlerinde Cemarat’ta taş toplanır, şeytan taşlama vazifesi yerine getirilir, Kâbe tavaf edilir, sa’y gerçekleştirilir, kurban kesilir ve saç tıraşı ile birlikte ihramdan çıkılarak süreç tamamlanır.

Şeytan taşlama hac vazifelerinden biridir. Hac ibadeti esnasında bayramın birinci günü büyük şeytan denilen Akabe Cemresi’ne 7, ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde ise her üç şeytana yedişerden 21′ er taş atılır.

Şeytana atılan bu taşların satıldığı iddiası ise asılsızdır. Hiçbir mesnedi yoktur. Şeytan taşlamada kullanılan taşlar Arafat, Müzdelife ve Mina’daki meydanlarda toplanmakta olup, taş satışı yapılmamaktadır.

Hac ibadetini yerine getirirken böylesi bir taş satışı organizasyonuna şahit olan kimse bulunmamaktadır.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yayımladığı hac ile ilgili dokümanlarda şeytan taşlamada kullanılacak taşların satışının yapıldığına yönelik bir ifadeye rastlanamamaktadır.

DİB’in yayımladığı Hac Yolcusu Rehberi‘nde taş toplama rükununun gerçekleştirilmesi süreci şöyle aktarılmaktadır :

“Mina’ya intikalden önce şeytana atılacak taşlar toplanır. Taşlar nohuttan büyük, fındıktan küçük olmalı ve temiz değilse yıkanmalıdır. Birinci gün Akabe Cemresi’ne atılacak yedi taşın buradan toplanması müstehaptır. Diğer taşlar başka bir yerden de toplanabilir.

Birinci gün Akabe Cemresi’ne atılmak üzere 7, ikinci gün küçük, orta ve büyük cemrelere atılmak üzere yedişerden 21, üçüncü gün küçük, orta ve büyük cemrelere atılmak üzere yedişerden 21 olmak üzere toplam 49 taş toplanır”

Aka’be cemresine atılacak taşların Müzdelife’de toplanması, diğer cemrelere atılacak taşların cemarat dışında herhangi bir yerden toplanması ise şeytan taşlamanın sünnetleri arasındadır. Cemre mahallinden taş alıp atılması, şeytan taşlamanın mekruhları arasındadır (İsmail Karagöz, Mehmet Keskin, Halil Altuntaş (2004). Hac İlmihali. DİB Yayınları, 13. Baskı, Ankara, 2018, Sf: 115-116). Hanbelîler, Müzdelife’den alınan taşlarla yapılan taşlamanın geçersiz olduğunu kabul etmişlerdir. Atılacak taşların toplanmasına dair içtihatlar ışığında, taşların para ile satın alınmasının uygun olarak addedilemeyeceği değerlendirilebilir

Hac’da Şeytan Taşlamasında Kullanılan Taşlara Daha Sonra Ne Oluyor?

Mekke’de hac ibadeti esnasında şeytan taşlamada kullanılan taşlar, her yıl hac mevsimi bitiminde toplanarak depolanıyor. Mina’daki Cemerat Köprüsü’nün 15 metre derinliğindeki bodrum katına düşen taşlar, bir sonraki hac mevsimine kadar muhafaza ediliyor. Taşlar, bodrum katında bulunan özel bir alanda, yabancı maddelerden ve tozdan arındırılıyor. Taşlar, üzerine su tutularak, temizleniyor ve dezenfekte ediliyor. Ardından taşlar, boyutlarına göre ayrılıp depolanarak bir sonraki hac dönemine hazır hale getiriliyor.

Suudi Arabistan Hac ve Umre Bakanlığı tarafından yürütülen sistemde taşların depolandığı yer, hacı adaylarının ziyaretine açıktır. Hacılar, taşların depolandığı yeri ziyaret ederek, hac ibadetlerini yerine getirirken kullandıkları taşların nasıl muhafaza edildiğini görebiliyorlar.

Arab News‘ün Mina’daki Cemerat kompleksindeki taşlama ritüelinin ardından taşların nereye gittiğine dair meraklıların sorularına yanıt arayan haberinde şeytan taşlamada kullanılan taşların akıbetine dair yetkilinin izahatine şöyle yer verilmiş:

“Kutsal mekanların ana geliştiricisi olan ve merkezi Mina’da bulunan Kidana Geliştirme Şirketi çalışanlarından Ahmed Al-Subhi, hacıların külliyede ritüellerini tamamladıktan hemen sonra taşlarla uğraşma sürecinin başladığını açıkladı. .

Çakıl taşlarının düştüğünü ve sonunda Jamarat tesisinin bodrum katına, 15 metre derinliğe kadar yerleştiğini açıkladı.

Bir dizi taşıma bandı taşları topluyor ve bir süreç onları elemeye ve yabancı maddelerden arındırmak için üzerlerine su püskürtmeye başlıyor. Daha sonra Hac sezonunun ardından depolanmak üzere araçlara aktarılır.

Uzmanlar, beklenen hacı sayısına göre ihtiyaç duyulan tonlarca çakıl taşını tahmin ediyor.

Kutsal mekanların geliştiricisi, Cemre’ye atılmak üzere çuval dolusu çakıl taşı sağlıyor ve Mina’daki Cemerat Köprüsü tesisine ek olarak Müzdelife’de hacılar için yaklaşık 300 temas noktası bulunuyor.”

İLAVE: “Hacda paralı taş satışı” iddiasına “Suudi Arabistan’ın taşlattığı şeytandan elde ettiği 1 aylık kazanç, Alman Mercedes firmasının bir yıllık kazancına eşdeğerdir” eklemesi yapılmış.

❦ Albear (@tly_Ungodly): “Suudi Arabistan’ın taşlattığı Şeytan’dan elde ettiği 1 aylık kazanç, Alman Mercedes firmasının bir yıllık kazancına eşdeğerdir..”

“Hac”ta Taş Satışı Yapıldığını Öne Süren Yazarlar

Mekke’de gerçekleşen faciayı Cumhuriyet Gazetesi‘ndeki köşesine taşıyan Mine Kırıkkanat, 27 Eylül 2015 günkü “Meğer şeytan kadınmış” başlıklı yazısında bu hatalı iddiaya yer vermiş:

“Mina’nın taşlaşmış tanrıçaları, Suudilerden 9 adetlik torbasını 3 dolara aldıkları taşlarla dişiliği taşlayanlar arasından 753 hacının canını daha aldı.”

Kırıkkanat’ın yaptığı tek hata şeytan taşlamada kullanılan taşların satıldığı iddiasına yer vermesi değil. Satışı yapıldığı edilen taş grupları 9’luk değil 7’likti. Çünkü, hac ibadeti esnasında Kurban Bayramı’nın birinci günü büyük şeytana 7, ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde ise her üç şeytana yedişerden 21’er taş atılır.

Yeniçağ’daki “Böyle bayram olur mu?” başlıklı yazısında (26 Eylül 2015) Yavuz Selim Demirağ da bahse konu yanlış iddiaya yer vermişti:

"Üstelik işi tamamen ticarete döken Suudlar o taşları bile satıyor hacılara. İçinde 9 küçük taş parçası bulunan poşet 3 dolar... Beş milyon hacıdan şeytan taşlama esnasında gelen paraya bakın..."