Temel Bulaşma Yolu Hasta Bireyler İle Temas Olduğu Bilinen Maymun Çiçeği Virüsünün Yayılma Yollarından Biri De Solunum Salgıları Aracılığıyla Hava Yoludur
Bu yazımızda maymun çiçeği virüsü hastalığının bulaşma yollarına dair bilinenleri aktaracağız.
Son zamanlarda hastalığın gündemde olması ile beraber bulaşma yollarına dair pek çok iddia ve kafa karışıklığının ortaya çıktığını görmekteyiz.
Bu durumu sosyal medya platformlarından paylaşımlarla şöyle örnekleyebiliriz:
“Maymun Çiçeği Hastalığı solunum yoluyla değil, fiziksel temas ile bulaşıyor.
Maskeleri kaldırıyoruz.
Buraya doğru gidiyoruz…
Yeni trend.”
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, konuya dair şu açıklamayı yaptı:
Bir hastamızda maymun çiçeği hastalığı tespit edildi. Hasta 37 yaşında, bağışıklık sistemi yetersizliği var. Kendisi tecrit edilmiş durumda. Temaslı takibi yapıldı, başka bir vakaya rastlanmadı. BİLİNDİĞİ GİBİ, bu hastalık solunum yoluyla değil, yakın fiziksel temasla bulaşıyor.
Ancak iddia edilenin aksine maymun çiçeği virüsü hastalığının bulaşma yolları arasında solunum yolu da mevcut.
Hastalığın bulaşma yollarına dair bazı otoritelerin açıklamalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ / WHO) resmî internet sitesinde, hastalığın şu yollar ile bulaşabildiği ifade edilmektedir: lezyonlar ile yakın temas, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve kontamine eşyalar.
• Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) de hastalığın bulaşma yolları arasında solunum salgılarını saymaktadır. CDC, sosyal medyadan yaptığı bir paylaşımda da maymun çiçeği virüsü hastalığının, hava sahalarını kısa süreli paylaşmak ile bulaşmayacağını, ancak yakın ve yüz yüze temaslarda bulaşabileceğini belirtmiştir.
• Kaliforniya Eyaleti Sağlık Departmanı, hastalığın uzun yüz yüze etkileşimlerde solunum salgıları ile bulaşabileceğini açıklamıştır.
• Washington Eyaleti Sağlık Departmanı, maymun çiçeği virüsünün başlıca yayılma yolunun yakın temas olduğunu ve havada uzun mesafeler boyunca yayılmadığını bildirmiştir.
• Birleşik Krallık Hükûmeti’nin yayımladığı bir rehbere göre, maymun çiçeği virüsü hastalığı, “hava yolu ile bulaşan yüksek öneme sahip hastalıklar” listesinde bulunmaktadır.
• Avustralya’nın Victoria eyaletinin yaptığı resmî açıklamada, hastalığın yayılmasının kolay olmadığı belirtilmiş, bulaşma yolları arasında solunum yoluna da yer verilmiştir.
• Kanada’nın Toronto şehrinin resmî internet sitesinde de hastalığın bulaşma yollarından biri olarak “uzun süreli yakın temasta solunum salgıları” sayılmıştır.
• Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, sosyal medya hesabından Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya verdiği yanıtta, CDC’den alıntı yaparak maymun çiçeği virüsünün solunum yolu ile bulaştığını belirtmişti.
• Virolog Semih Tareen, sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımda şu ifadelere yer vermiştir:
Maymun çiçeği nasıl bulaşır?
- Oluşan çiçek yaralarıyla direkt temas,
- Solunum damlacıklarıyla yakın temas ile (yüz-yüze temas, çatal bıçak bardak paylaşmak, öpüşmek),
- Enfekte olmuş kişinin kıyafetlerini veya yatak çarşaflarını paylaşmak,
- Hamileler fetüse geçirebilir.
Özetle, maymun çiçeği virüsünün solunum yolu ile bulaşmadığı iddiası, gerçeği yansıtmamaktadır; virüsün pek çok yayılma yolundan bir tanesi de solunum salgıları aracılığı ile hava yoludur. Ancak bunun genellikle uzun süreli yüz yüze temaslarda gerçekleştiği, maymun çiçeği virüsünün, koronavirüs (SARS-CoV-2) gibi havada uzun mesafeler boyunca yayılmadığı düşünülmektedir. Maymun çiçeği virüsünün temel bulaşma yolunun hasta bireyler ile yakın temas olduğu bilinmektedir.