Meksika’dan bir doktor tarafından şiddetli maymun çiçeği hastalığı semptomları gösteren bir hastaya ait olduğu belirtilerek 2022 yılı Ekim ayında paylaşılan fotoğraf, 2022 yılında İran’daki protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir adamı gösterdiği iddiasıyla kullanılmış.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 14 Ağustos 2024 günü Afrika’daki maymun çiçeği salgınını küresel bir sağlık acil durumu ilan etmesinin ardından sırtında 100 civarı siyah yara görülen bir erkeğin fotoğrafı sosyal medya platformlarında ve haber sitelerinde maymun çiçeği virüsü bulaşan bir kişiye ait olduğu belirtilerek yaygın şekilde kullanıldı.
Bu süreçte, bahsi geçen fotoğrafta aslında 2022 yılında İran’da av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir erkeğin görüldüğü iddia edildi.
İran güvenlik güçleri tarafından saçma ile vurulduğu ileri sürülen, sırtında düzinelerce büyük siyah yara izi bulunan erkeğin görüldüğü viral fotoğraf şu şekilde:
Fotoğrafı maymun çiçeği hastalığına yakalanan bir erkek yerine 2022 yılında İran’daki protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir adamı gösterdiği iddiasıyla sunan aktarımları İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ve Anadolu Ajansı Teyit Hattı’nın paylaşımlarıyla örnekleyecek olursak:
“Bazı sosyal medya hesaplarında, ‘maymun çiçeği virüsü’ bulaşan kişiye ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görüntüler, manipülasyon içermektedir. Bahse konu fotoğraf, 2022 yılında İran’daki protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir adamı göstermektedir. Fotoğrafın maymun çiçeği hastalığı ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Asılsız iddialara itibar etmeyiniz.”
“Fotoğraf, maymun çiçeği virüsü bulaşan kişiyi mi gösteriyor? ⛔️HAYIR Fotoğraf 2022’de İran’da düzenlenen protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir adamı gösteriyor.”
“AA Teyit Hattı iddiaların arka planını inceledi. Tersine arama yöntemi kullanılarak aratılan fotoğrafın maymun çiçeği virüsü bulaşan kişiyi göstermediği tespit edildi. Söz konusu fotoğrafın, 2022’de İran’da düzenlenen protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir adamı gösterdiği bulundu. İddiaya konu olan fotoğrafın 8 Kasım 2022’de bir makalede yer aldığı görüldü.”
Fotoğraf, maymun çiçeği virüsü bulaşan kişiyi mi gösteriyor?
Maymun çiçeği virüsü bulaşan kişiyi gösteren fotoğrafın 2022’de İran’da düzenlenen protestolar sırasında av tüfeğinden çıkan saçmalarla vurulan bir erkeği gösterdiği iddiası doğru değil.
DMM ve AA, ilgili aktarımlarında İran İnsan Hakları Gözlemcisi adlı Iran-hrm.com adresindeki internet sitesinde 8 Kasım günü yayımlanan “Öldürmek için ateş eden İran rejiminin rötuşlanmamış bir görüntüsü” (“Shooting to kill, an unretouched image of Iran regime“) başlıklı içerikte kullanılan aşağıdaki görsele atıf yapmış.
Ancak fotoğraf, adı geçen internet sitesinde kırpılarak “saçmayla vurulan bir vatandaş ” açıklamasıyla birlikte yayımlanmasının öncesinde maymun çiçeği virüsüne ait olduğu belirtilerek paylaşılmıştı.
Fotoğraf, İran’da değil Meksika’da kaydedilmiş.
Fotoğrafın ilk izine Meksikalı enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Hiram Jerónimo’nun 11 Ekim 2022 günü “250’den fazla lezyonu ve aşırı enfeksiyonu olan ciddi bir VS vakası” (“Un caso grave de VS con más de 250 lesiones y sobre infección“) ifadelerini içeren paylaşımında rastlanıyor.
Dr. Jerónimo, bahse konu fotoğrafın maymun çiçeği virüsü hastalığının yeniden gündeme gelmesiyle viral şekilde paylaşılmasının ardından sosyal medya hesabında yaptığı açıklamada fotoğraftaki kişinin 250’den fazla lezyonu olan maymun çiçeği hastalığına yakalandığını, AIDS nedeniyle bağışıklık sistemi zayıf bir hasta olduğunu doğruladı.
Meksikalı doktor görsel hakkında şu ifadeleri kullandı:
“La imagen no es reciente, es del brote de 2022, un caso en particular por el número y evolución de las lesiones, con tiempo prolongado por inmunocompromiso (VIH en estadio avanzado), sin embargo, la imagen ha sido tomada por múltiples noticieros en redes quizá por
Lo impresionante que se ven, sin embargo, no es lo que ocurre con la mayoría de los pacientes que padecen la infección. También la han tomado personas negacionistas para desinformar o tergiversar el padecimiento, lamentable..”
“Görüntü yeni değil, 2022 salgınından, lezyonların sayısı ve evrimi nedeniyle özel bir vaka, immün yetmezlik nedeniyle uzun süre (ileri evre HIV), ancak görüntü belki de birçok haber ağı tarafından çekildi.
Ancak ne kadar etkileyici göründükleri, enfeksiyondan muzdarip hastaların çoğunun başına gelenler değildir. Ayrıca, inkarcılar tarafından durumu yanlış bilgilendirmek veya yanlış tanıtmak için kullanılmıştır ki bu üzücüdür.”
La imagen no es reciente, es del brote de 2022, un caso en particular por el número y evolución de las lesiones, con tiempo prolongado por inmunocompromiso (VIH en estadio avanzado), sin embargo, la imagen ha sido tomada por múltiples noticieros en redes quizá por
İlk paylaşıldığı dönemde Meksika’dan sağlık kuruluşları da bahse konu fotoğrafı “ciddi bir maymun çiçeği vakası” olduğunu aktararak kullandı.
Fotoğraftaki erkeğin maymun çiçeği virüsü bulaşı kaynaklı siyah kabuklu yaralarının vücudunun her tarafına yayıldığı, sırtındaki bazı yaraların iyileştiği görülüyor.
Ayrıca, duvardaki uyarı notunun İran’ın resmî dili Farsça değil, Latin alfabesiyle yazılı olduğu anlaşılıyor.
Peru odaklı faaliyet gösteren doğrulama girişimi Ama Llulla, 2023 yılı Şubat ayında yayımladığı incelemede fotoğrafın Dr. José Hiram Hernández Jerónimo tarafından 11 Ekim 2022’de yayınlanan, şiddetli maymun çiçeği (mpox) hastalığına yakalanmış, bağışıklık sistemi zayıflamış bir hastanın fotoğrafı olduğunu ortaya koydu.
1 Yorum
Gazetecilik olayı olmuş bu haber, ellerinize sağlık.