Padişah II. Abdülhamid’in eşi Gwaschemasch’e Kadın Efendi’ye ait olduğu iddiasıyla aşağıdaki fotoğrafın sosyal medya platformlarında paylaşıldığı görülüyor.
Fotoğrafta vücudunun üst bölümü yarı çıplak, sağ memesi açıkta, sol eli havada görülen kadının II. Abdülhamid’in eşi olduğunu öne süren paylaşım örneği:
“Sultan II. Abdülhamid’in eşlerinden Gwaschemasch’e Kadınefendi” notuyla farklı fotoğrafların da sosyal medyada (Arlet Natali Avazyan ve Murad Çobanoğlu gibi kullanıcılar tarafından) paylaşıldığına şahit oluyoruz.
Ancak, Gwaschemasch’e Kadınefendi adlı bir kişi mevcut değil.
Dönemin fotoğrafçıları Abdullah Freres ve Pascal Sebah tarafından çekilen böyle bir fotoğraf yok.
Kaynağı (henüz) tespit edilemeyen fotoğraftaki kadının kimliği bilinmiyor.
Gwaschemasch’e Kadın Efendi hakkındaki iddialar kurgusal olan herhangi bir hikâyenin sanki gerçekten dünyada yaşanıyormuş veya yaşanılmış gibi verilen “alternatif gerçeklik oyunu” (“alternate reality game” – ARG) ürünü.
Gerçek dünyayı ve sanal dünyayı birleştirerek oyuncuların gerçek dünyadaki ipuçları ve bulmacalar aracılığıyla sanal bir hikâyeyi çözmelerini hedefleyen alternatif gerçeklik oyunları, genellikle internet, sosyal medya ve gerçek dünya olaylarını kullanarak oyunculara bir hikâye anlatılmaktadır.
Fotoğraf Junko Junsui’nin Flickr profilinde 15 Ağustos 2009 tarihinde “Gwaschemasch’e Efendi – “Ulu Ana’nın Rahibesi, Mnajdra’nın Koruyucusu” 1905/1906’dan simge resmi” (“Gwaschemasch’e Efendi – “Priestess of the Great Mother, Protector of Mnajdra” Icon image from 1905/1906″) notuyla paylaşılmış.
II. Abdülhamid’in İngilizce Wikipedia sayfası dahi Gwaschemasch’e hakkında yanlış bilgi içerecek şekilde manipüle edilmiş.
Hatta Gwaschemasch’e hakkında sahte belgesel bile hazırlanıp video platformlarına yüklenmiş.
Okült kadın lider Gwaschemasch’e’nin 1906 yılından fotoğrafı olduğu ileri sürülen görsellerin kullanıldığı bahsi geçen belgeselde şu kurgu hikâye anlatılmış:
“Gerginliğin artmasıyla Marquet ve Matisse ile yollarını ayırdı. Tek başına Paris’e dönüyor. Gwaschemasche’e, annesinin beklenmedik ölümü karşısında yıkıldı. O yaz Collège Sévigné’den mezun olduktan sonra on iki yıl sonra ilk kez İstanbul’daki Çırağan Sarayı’na (Türkçe: Çırağan Sarayı) döndü ve kendini tamamen yalnız buldu. Ancak bu durum yakında değişecektir. Saray teftişi sırasında genç kadınla karşılaşan 54 yaşındaki Sultan II. Abdülhamid, onun sıra dışı güzelliğine ve zekasına hemen hayran kaldı. Sultan çok geçmeden evlenme teklif etti. Ve rahmetli annesinin isteğinin aksine Gwaschemasch’e, padişahın on üçüncü eşi olmayı kabul etti. İmparatorluk Haremi’ndeki geleneksel ama gösterişli yaşam tarzı, Gwaschemasch’e için büyük bir değişime işaret ediyordu. Ancak kendisinden önceki annesi Nedaxe gibi, genç gelin de İmparatorluk ailesindeki birçok kişiyi hızla büyüledi. Paris’teki yaşamının eksantrik etkilerini geride bırakmak istemeyen Gwaschemasch’e, neopaganizme olan ilgisini yeniden canlandırdı. Sultan’ın danışmanları, Gwaschemasch’e’nin din propagandası çabalarından Avusturyalı Runik uzmanı Guido von List’i sarayda ders vermesi için davet ettiğinde haberdar oldular. Armanizm’in kurucusu Von List, eski Hint-Avrupalıların doğurganlığa tapınma kültlerine dönüşü savundu. Sadrazam, eşinin sapkın faaliyetlerinin doğrudan düşmanlarının eline geçeceği konusunda Sultan’ı uyardı. Kaygılanan Sultan, Gwaschemasch’e ile yüzleşerek nezaketle durması konusunda ısrar etti. Ancak Gwaschemasch’e’nin çıkarları yalnızca geçici olarak bastırıldı. Bir yıldan fazla bir süre sonra prenses, Malta’daki bereket tapınaklarına hac ziyareti yaptı. 21 Haziran 1905’te Gwaschemasch’e, Yaz Gündönümünü kutlayan ayrıntılı ayinlere başkanlık etti. Kendisi de “Ana Tanrıça” olarak süslenen Gwaschemasch’e, maiyetindeki bakire kadınları ritüel temizlik yoluyla arındırdı. Törende merkezi öneme sahip olan şey, Tanrıça’nın kutsal çocuğunun dünyaya dönüşü için Güneş’e sunulan kutsal hediyelerdir. Bu olay, padişahın bazı törenlere katıldığı yönündeki söylentilerle birlikte büyük bir skandala yol açtı…
…bombalı suikast planından beri. Yıllar süren askeri aksaklıklar ve yaygın hükümet yolsuzlukları isyana zemin hazırladı. 23 Temmuz 1908’de Jön Türk devrimcileri, anayasanın restorasyonu ve tüm siyasi tutukluların serbest bırakılması talebiyle başkente yürüdü. Sultan’ın konumu sadece bir kukla konumuna indirgenmişti. Jön Türkler, devam eden devlet koruması ve padişahın hanesine sağlanan sübvansiyonun bir bedeli olarak, onun mürted karısının ülkeden kovulmasını talep etti. Sultan’ın itirazlarına rağmen Gwaschemasch’e Avrupa’ya gitmeyi kabul etti. Ancak 5 Ağustos akşamı, yola çıkmak için hazırlıklar yaparken prenses kayboldu. Bir daha hiç görülmedi veya ondan haber alınamadı. Bu karizmatik ve tartışmalı genç kadına gerçekte ne oldu? Çerkeslerin bu kadim soyu onunla mı bitti? Türk milliyetçiliğinin savunucuları tarafından mı öldürüldü? İkinci dereceden kanıtlar, Alman ajanlarının Gwaschemasch’e’nin gizemli ortadan kaybolmasını, onu düşmanlarından saklamak için bir kılıf olarak ayarladığını gösteriyor. Bu teoriye göre Gwaschemasch’e, Almanya’da bir yerde gizli bir yere götürülerek sahte bir kimlikle yaşıyordu. Böyle bir düzenleme tamamen mümkündü. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Alman etkisi devrime kadar önemli düzeyde kaldı. Gwaschemasch’e’nin akıl hocası Guido von List, Kaiser hükümetindeki birçok üst düzey yetkiliyle yakın ilişkilere sahipti. Temmuz 1909’da, onun ortadan kaybolmasından tam bir yıl sonra, von List Münih gezisinden yeni dönmüştü ve meslektaşı Jörg Lanz von Liebenfels’e şöyle yazdı: “Prinzesschen’imiz sağlıklı ve moralli görünüyordu.” Prinzesschen veya “Küçük Prenses” terimi Gewaschemasch’e’nin Çerkesçeden Almancaya doğrudan çevirisidir. İlginç bir kanıt daha: New York Herald yazarı ve Alman usta casus Frederick Duquesne, Gwaschemasche’nin ortadan kaybolduğu sırada İstanbul’daydı. Duquesne’nin daha sonra Nazi Abwehr’le olan ilişkisi ortaya çıkıyor…”
“Güzel Çerkes kadınlar” temalı içeriklerde de Gwaschemasch’e Kadın Efendi kurgusunda kullanılan fotoğraflara ve aşağıdaki uydurma özgeçmişe yer verilmiş:
“Gwashemash Kadın Efendi (Gwaschemasch) (21 Haziran 1877’de İstanbul’daki Çıran Sarayı’nda doğdu – ölüm yılı bilinmiyor) Çerkes kökenli bir Türk prensesiydi. Annesi Geverin Nedak Seteney, kız kardeşiyle birlikte 1865 civarında Çerkesya’da Türk köle tüccarları tarafından kaçırıldı, kısa bir süre önce Rus birlikleri tarafından harap edildi ve Sultan I. Abdülaziz’in hareminde köle olarak satıldı. Köle olmak istemeyen kız kardeşi kendini denize atıp boğuldu. Fransız oryantalist sanatçı Jean-Leon Gerome’un 1875-76 yıllarında İstanbul gezisi sırasında yaptığı “Peçeli Çerkes kadını” tablosu. Tablonun Gwashemash’in annesi Nedak Setenei’yi tasvir ettiği iddia ediliyor. Ve halkının pek çok temsilcisi gibi olağanüstü güzelliğiyle öne çıkan Geverin, Türk Sultanı Abdülaziz’in eşlerinden (veya cariyelerinden) biri oldu ve Gwashemasha (Çerkesçe’den çevrilmiş) adını alan bir kızını doğurdu. “küçük prenses” olarak). Gwashemash büyüdüğünde annesi gibi o da yeni Sultan II. Abdülhamid’in cariyesi oldu . Abdul-Hamid ve Gwashemash’in 1900’de Kamil Sultan adında bir kızı vardı; kız bir yıldan biraz fazla yaşadı ve 9 Ocak 1901’de öldü. Gvaşemaş, Jön Türk Devrimi (1908 – 1909) sırasında iz bırakmadan ortadan kayboldu. Bir zamanlar onun akıl hocası olan Alman okültist Guido von List’in onun ortadan kaybolmasına karışmış olabileceği yönünde söylentiler var .”
Gwaschemasch’e’nin 1865 yılında kaçırılıp I. Abdülaziz’in haremine satılan Çerkes Prensesi Nedaxe Seteney’in (Gevherin Nedaxe Kadın Efendi) kızı olduğu, 1877 yılında doğduğu, bahsi geçen fotoğrafların 1893 yılında Paris’te eğitim gördüğü sırada çekildiği de uydurulmuş.
“Rus karşıtı Kara Dul Terörist Lideri Oksana Karayeva” (“Antirussian Black Widow Terrorist Leader Oksana Kareyeva”) hakkındaki fotoğrafların da Junko Junsui ile ilişkili olduğu anlaşılıyor.
Örneğin, aşağıda yer alan, kaynaklarda “19. yüzyılda soylu bir Çerkes kadın. Sultan II. Abdülhamid’in resmî fotoğrafçıları tarafından çekilen fotoğraf.” açıklamasıyla sunulan görsel.
Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid’in Gwaschemasch’e Kadın Efendi adlı bir zevcesi, güzidesi, cariyesi yoktu.
Padişah Abdülmecid’in torunu, II. Abdülhamid’in kızı Ayşe Sultan, hatıratında babası II. Abdülhamid’in cariye aslından kadınlarla evlendiğini belirtmektedir.
Ancak, Ayşe Osmanoğlu’nun kitabında aktardığı babasının zevceleri arasında Gwaschemasch’e Kadın Efendi gibi bir isim geçmemektedir.
Ayşe Osmanoğlu “Babam Sultan Abdulhamid” adlı kitabının “İkinci Sultan Abdülhamid Han’ın Zevceleri ve Çocukları” başlıklı bölümünde şu aktarımda bulunmuştur (Selçuk Yayınları. 3. Baskı. 1986):
“İkinci Abdülhamid Han, doğumunda tahtın üçüncü vârisi, I86l’de babasının ölümü ve amcası Abdülâziz Han’ ın cülüsu ile ikinci vârisi olmuş, büyük kardeşi Beşinci Murad Han’ın 30 Mayıs 1876’da cülüsu ile veliahtliği ihraz etmiş, 31 Ağustos 1876’da tahta çıkışı üzerine saltanat ve hilâfet makamını ihraz ile 32 yıl, 7 ay. 27 gün bu makamı işgal etmiş, Millî Meclis hâlinde toplanan Meb’üsân ve Âyan Meclislerinin fetvaya müsteniden verdikleri karar gereğince 27 Nisan 1909’da hal’olunmuş ve ömrünün kalanını I912’ye kadar Selânik’te ve ölümü tarihine kadar da Beylerbeyi Sarayı’nda geçirerek ölümünün ertesi günü (11 Şubat 1918) dedesi İkinci Sultan Mahmud’un türbesine defnedilmiştir.”
“İkinci Sultan Abdülhamid, seleflerinin çoğu ve halefleri gibi câriye aslından kadınlarla evlenmiş olup bunlardan «Kadmefendi» ve «İkbâl» payesini ihraz eden onikisinden 17 evlât sahibi olmuştur.”
“Sultan Abdülhamid’in cülusu ile zevcelerinden dördü «Kadınefendi» payesini almıştır ki bunlar da Başkadın Nâzikedâ, İkinci Kadın Bedrifelek, Üçüncü Kadın Nûrefsun, Dördüncü Kadın Bîdar Kadınlardı.
Başkadın mevkiini ilk zevcesi olmak itibariyle Nâzikedâ Kadın ihraz etmiş, İstanbul*da ölümüne kadar bu hakkı muhafaza etmiş, ölümü üzerine İkinci Kadın Bedrifelek, Başkadın olarak bütün saltanat müddetince bu hakkı haiz bulunmuştur.
Nûrefsun Kadın tatlik edilip sonra izdivaç etmiş, İkinci Esvapçı Saffet Bey’in haremi olarak ölmüştür.
Bîdar Kadın ikinci, Dilpesend Kadın üçüncü, Mezîde Kadm dördüncü olmuşlarsa da bu son ikisinin ölümü üzerine Emsâlinur Kadın üçüncü, Müşfika Kadın dördüncülüğe geçmişlerdir. Sâzkâr, Peyveste, Fatma Pesend, Behice, Saliha Naciye Hanımlar ikbâl olmuşlardır.
Hânedan Türkiye’den çıktıktan sonra ölen Bedrifelek, Bîdar, Emsâlinur Kadınlar İstanbul’da medfundur. Sâzkâr Hanım Şam’da, Peyveste Hanım Paris’de, Fatma Pesend Hanım İstanbul’da medfundur. Osmanlı Hânedanı’nın Türkiye’den çıkarılması hakkındaki kanundan bir ay Önce, 4 Şubat 1924’te ölmüş odan Saliha Naciye Hanım ise Sultan Mahmud türbesinde yatmaktadır.
Hâlen annem Müşfika Kadm «Kayı» soyadını alıp İstanbul’da Serencebey Yokuşu’nda 53 numaralı evde, İkbâllerden Behice Hanım ise (soyadı: Maan) İtalya’da, Napoli’de yaşamaktadır.
Sultan Abdülhamid’in 8’i erkek, 9’u kız olmak üzere 17 çocuğu dünyaya gelmiş ve bunlardan 13’ü, yâni doğum sırasıyla Mehmed Selim Efendi, Zekiye Sultan, Naime Sultan, Abdülkadir Efendi, Ahmed Efendi, Naile Sultan, Burhaneddin Efendi. Şadiye Sultan, Ayşe Sultan, Refia Sultan, Abdürrahim Efendi, Nureddin Efendi, Mehmed Âbid Efendi olgunluk çağını idrak etmişler; 4’ü yâni Ulviye Sultan, Hadice Sultan, Bedreddin Efendi, Sâmiye Sultan, küçük yaşlarda ölmüşlerdir.
Sultan Abdülhamid’in ilk üç çocuğu, yâni Ulviye Sultan, Mehmed Selim Efendi ve Zekiye Sultan şehzadeliğinde, diğerleri padişahlığı sırasında dünyaya gelmişlerdir. Tahttan indirildikten sonra çocuğu olmamıştır.”
Adı geçen kitapta Yılmaz Öztuna’nın “Büyük Türkiye Tarihi” (cilt VIII. S. 228) adlı çalışmasındaki tarihlerle birlikte Padişah II. Abdülhamid’in zevcelerinin doğum, izdivaç ve ölüm tarihleri şöyle aktarılmış:
Kızı Ayşe Sultan’a babası II. Abdülhamid’in 13 eşi olduğunu aktarsa da II. Abdülhamid’in zevcelerinin bir süre boyunca toplam sayısının 16 olduğunu ileri sürenler de mevcut.
Nazik-eda Kadın Efendi
Bedr-i Felek Kadın Efendi
Safi-naz Nur-efzu Kadın Efendi
Bidar Kadın Efendi
Dilpesend Kadın Efendi
Mezide Mestan Kadın Efendi
Emsal-i Nur Kadın Efendi
Ayşe Dest-i Zer Müşfika (Kayıhan) Kadın Efendi
Saz-kar Hanımefendi
Peyveste Hanımefendi
Fatma Pesend Hanımefendi
Behice (Maan) Hanımefendi
Saliha Naciye Hanımefendi
Dürdane Hanım
Calibos Hanım
Nazlıyar Hanım
Mustafa Ateş ve Abdullah Erdem Taş, “Sultan II. Abdülhamid’in Eşleri ve Nikâh Meselesi” başlıklı makalelerinde “Sultan II. Abdülhamid’in Eşleri (Kadınefendiler ve İkballer)” başlığı altında şu bilgileri sunmuş (Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. Aralık 2020. 24 (3): 1263-1284):
“Şehzadeliği döneminde ilk hanımı Nazikedâ (öl. 1312/1895) idi. Babası Abhazlardan Tsanba ailesinin reisi Arzakan Bey’di. Abdülhamid Han padişah olunca Nazikedâ, Başkadınefendi oldu ve 1895’te vefatına kadar bu statüsünü korudu.
Çerkezlerden Karzeg ailesine mensup Mehmed Paşa’nın kızı Bedrifelek Hanım (öl. 1348/1930), 1868’de Şehzade Abdülhamid ile evlendi ve eşi padişah olduğunda ikinci kadınıydı. 1895’te Başkadın Nazikedâ vefat edince onun yerine geçerek Başkadınefendi oldu. 1909’da tahttan indirildiğinde ve 1918’de vefat ettiğinde Sultan II. Abdülhamid’in Başkadını Bedrifelek idi.
Sultan II. Abdülhamid’in üçüncü hanımı, 1868’de evlendiği Nurefsun (Safinaz) (öl. 1333/1915), Ruslarla yapılan savaşta şehid olan Şermat Selim Bey’in kızı idi. Fakat bu hanım çırâğ buyrularak İkinci Esvabçı Safvet Efendi ile evlendirildi ve saraydan ayrıldı.
1875’te evlendiği dördüncü eşi Bîdar Kadınefendi (öl. 1336/1918),16 saltanatının başlarında dördüncü kadınefendi iken Nurefsun/Safinaz’ın saraydan ayrılması ve 1895’te Başkadın Nâzikedâ’nın vefatı üzerine Padişah’ın İkinci Kadınefendiliğine yükseldi ve 1918’de Sultan Abdülhamid’den 40 gün önce vefat edene kadar bu statüsünü korudu.
1883’te evlendiği beşinci eşi Dilpesend (öl. 1319/1901), Çerkez soylularından Maksud Giray’ın kızı idi. Muhtemelen Nurefsun saraydan ayrıldıktan sonra, 10 Nisan 1883’den itibaren Dördüncü Kadınefendi, Başkadınefendi Nazikedâ’nın vefatı dolayısıyla 11 Nisan 1895’te Üçüncü Kadınefendi oldu. 1901’de vefat etti.
1885’te evlendiği altıncı eşi Mezide (öl. 1327/1909), Abhaz soylu Mikanba ailesinden Kaymat Bey’in kızı idi. Başikbal iken 1895’ten itibaren Dördüncü Kadınefendi, Dilpesend Kadın’ın 1901’de vefatından sonra Üçüncü Kadınefendi oldu. Ocak 1909’da vefat etti.
1885 sonlarında evlendiği yedinci eşi Emsâlinur Kaya (öl. 1369/1950),17 ikinci ikbal idi. 1895’te başikbal, 1901’de Dördüncü Kadınefendi oldu. Eşinin vefatından sonra uzun yıllar yaşadı ve 1950’de vefat etti.
1886’da evlendiği sekizinci eşi Müşfika Kayasoy (öl. 1381/1961),18 Abaza Beylerinden Ağır Mahmud Bey’in kızı idi. Destizer olan saray ismini Sultan Abdülhamid Kur’an’dan tefe’ül ederek Müşfika olarak değiştirmişti. Önceleri üçüncü ikbal idi. 1895’te ikinci ikbal, 1901’de başikbal oldu. Sultan Abdülhamid tahttan indirildikten sonra vefatına kadar yanından ayrılmadı. 1961’de İstanbul’da vefat etti.
1890’da evlendiği dokuzuncu eşi, Receb Bata Bey Maan’ın kızı Sâzkâr Hanım (öl. 1364/1945) dördüncü ikbal idi. 1895’te üçüncü, 1901’de ikinci ikbal oldu. Eşiyle Selanik’e gidip bir sene sonra geri dönen bu hanım, hanedan sürgününden sonra kızıyla Beyrut’a gidip orada 1945’te vefat etti. Şam’daki Sultan Selim Camii hazîresine defnedildi.
1893’te evlendiği onuncu eşi Rabia Peyveste (öl. 1362/1943), Abhaz Osman Bey Emuhvari’nin kızı idi. Önceleri beşinci ikbal olan Peyveste Hanım, 1895’te dördüncü, 1901’de üçüncü ikbal oldu. Eşiyle Selanik’e gidip geri dönen bu hanım, hanedan sürgününde Paris’e gitti ve orada 1944’te vefat etti.
1896’da evlendiği on birinci eşi Fatma Pesend (öl. 1345/1927); Açba Prensi Sami Bey ile Tatar Prensi İsmail Mamleev’in kızı Fatıma Hanım’ın kızları idi. Aynı zamanda Peyveste Hanım’ın da akrabasıydı. Önceleri beşinci ikbal olan Pesend Hanım, 1901’de dördüncü ikbal oldu. Eşiyle Selanik’e gidip geri dönen bu hanım sürgünden sonra 1925’te Paris’te vefat etti.
1900’de evlendiği on ikinci eşi Behiye Behîce (öl. 1389/1969), Abhaz soylularından Maan ailesinden Albuz Bey’in kızı idi. Sâzkâr Hanım’la da akrabaydı. Önceleri altıncı ikbal olan Behice Hanım, 1901’de beşinci ikbal oldu. Eşiyle Selanik’e gitmeyip İstanbul’da kalan Behice Hanım, eşinin vefatından sonra 1919’da Ayazağa Okul Komutanı Celal (Maan) Bey’le evlendi. 1924 sürgününde Napoli’ye gitti, 1969’da İstanbul’da vefat etti.
1904’te evlendiği on üçüncü eşi Saliha Nâciye (öl. 1342/1923), Abhazlardan Ankop ailesinden Aslan Bey’in kızı idi. Sultan Abdülhamid’in altıncı ve sonuncu ikbali idi. Eşiyle Selanik’e gitti ve İstanbul’a beraber dönüp vefatına kadar yanında kaldı. 1924 sürgününden az önce vefat etti. Sultan II.
Abdülhamid’in bu hanımlar dışında Dürdane, Calibos, Nazlıyâr ve diğer bazı gözdeleri olduğu da kaynaklarda zikredilmektedir.”
Necdet Sakaoğlu “Bu Mülkün Kadın Sultanları: Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler” adlı kitabının “II. Abdülhamid’in kadınefendileri, ikballeri ve gözdeleri” başlıklı bölümünde (Sf: 667-686) II. Abdülhamid’in zevceleri ve gözdeleri şöyle sıralanmış:
NAZİKEDA BAŞKADINEFENDİ [d. Kafkasya(?) , 1845(?) – ö. İstanbul, 10 Nisan 1895)
BEDRİFELEK KADINEFENDİ [d. Poti(? ) , 185 1 (?) – ö. İstanbul, 6 Şubat 1930]
NÜREFSÜN (SAFİNAZ) KADINEFENDİ (d. 185 1 (? ) – ö. İstanbul, 1915]
BIDAR KADINEFENDİ [d. 1 858(?) – ö. İstanbul, 1 Ocak 1918]
MEZİDE KADINEFENDİ [d. 1869(?) – ö. İstanbul, 21 Ocak 1909]
MÜŞFİKA KADINEFENDİ [d. Kafkasya(?) , 1872(?) – ö. İstanbul, 17 Temmuz 1961]
BEHİCE HANIM [d. 1 882(?) – ö. İstanbul, 22 Ekim 1969]
SALİHA NACİYE HANIM [d. Adapazarı(? ) , 1887(?) – ö. İstanbul, 4 Şubat 1924)
EMSALİNÜR KADINEFENDİ [d. 1866(?) – ö. İstanbul, 1950)
DİLPESEND KADINEFENDİ [d. Tiflis(? ) , 1865(?) – ö. İstanbul, 17 Haziran 1901]
FATIMA PESEND HANIM [d. 1876(?) – ö. İstanbul, 1925)
SAZKAR HANIM (d. 1873(?) – ö. Beyrut, 1945 (?)]
PEYVESTE HANIM (d. 1873(?) – ö. Paris, 1944(?)]
Dürdane [d. 1869 – ö. İstanbul, Ocak 1955(?) ]
Simperver/Nazlıyar(?)
Nevcedid
Bergüzar
Levandit
Ebru
Sermelek
Gevherriz
Caliboz [ d. 1890(?) – ö. İstanbul, 1955’ten sonra(? ) ]
