Bir parazit ilacı olan Fenbendazol’ün insanlarda kanseri tedavi ettiği iddiası
Facebook gibi çeşitli sosyal medya platformlarında yayılan, Oklahoma City’de yayıncılık yapan KOCO-TV tarafından 2019 yılında yayınlanan bir haberde; bir akciğer kanseri çeşidi olan küçük hücreli akciğer kanserinden muzdarip Joe Tippens adlı bir adamın hikayesinden bahsediliyor. Videoda Tippens, çeşitli organlarına ve kemiklerine metastaz ile yayılmış, beklenen yaşam süresini oldukça kısaltan bu kanserden, bir veteriner hekimin kendisine önerdiği, genellikle köpeklerin sindirim sistemindeki parazitlere karşı kullanılan bir çeşit antihelmintik ilaç olan Fenbendazol kullanarak iyileştiğini iddia ediyor.
Bu iddiası ile kanserin mucizevi tedavisi olarak algılanan bu ilaç, dünya çapında çeşitli ülkelerde hızlıca yayılmış. Öyle ki, bu ülkelerden biri olan Güney Kore’de olayın ardından sağlık yetkilileri ve uzmanlar basın açıklamaları ile konu hakkında uyarılarda bulunmuş ancak birçok insan uzmanların uyarılarını dinlemek yerine Fenbendazol kullanacağını söyleyen, söyleminden bir yıl sonra akciğer kanserinden vefat edecek olan popüler bir komedyen gibilerine inanmıştır. Aynı kişi ilacı kullanmayacağını ve tavsiye etmediğini ifade edene kadar Fenbendazol furyası ülkede yayılmaya devam etmiş ve hatta insanlar eczanelerden çokça Fenbendazol satın almıştır.
Haberde konu ile ilgili görüşüne başvurulan, 2021 yılında kanser nedeniyle hayatını kaybeden, Oklahoma Tıp Araştırma Vakfı’nın eski başkanı ve kanser araştırmacısı Dr. Stephen Prescott, şüpheci olduğunu ancak antihelmintik ilaçların kanser tedavisindeki potansiyelinin göz ardı edilmemesi gerektiğini, Fenbendazol’ün daha fazla araştırılmasının değerli ve Tippens gibi fayda görebilecek başka insanların da olabileceğini belirtmiştir.
Fenbendazol veteriner hekimlikte kullanım amacıyla geliştirilmiş bir ilaç olsa da, bazı araştırmalar kanser hücrelerinin büyümesini engelleyebileceğini ve hücre bölünmesinde rol alan mikrotübül oluşumunu bozarak veya kanserli hücrelere enerjilerini sağlayacak olan glukoz alımını inhibe ederek kanser hücrelerinin ölümünü tetikleyebileceğini savunmaktadır. Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI), fenbendazolün insanlarda kanseri tedavi edebileceği iddiasını destekleyen iddiayı destekleyen herhangi bir kanıt olmadığını, Cancer Research UK fenbendazolün kanseri tedavi edebileceğine dair yeterli kanıt olmadığını, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ise Fenbendazol’ün insanlarda kanseri tedavi etmek veya önlemek için onaylanmış bir tedavi olmadığını belirtiyor.
Konu ile ilgili birkaç çalışma şu şekilde sıralanabilir:
Yale ve Hubei üniversitelerinden bazı araştırmacılar farelerdeki tümör hücreleri üzerinde gerçekleştirdiği 2013 tarihli bir çalışmada, Fenbendazol’ün kanseri tedavi edebileceğine dair hiçbir kanıt bulunamadığını ancak bu ilaçların kanser tedavisindeki etkilerinin daha fazla araştırılmayı hak ettiğini belirtmiş,
Seul Ulusal Üniversitesi’nden Güney Koreli bazı araştırmacılar 2020 yılında Journal of Korean Medical Science dergisinde yayınladıkları bir makale ile henüz kesin bir kanıt olmadığını ancak antihelmintiklerin kansere karşı etkili olabileceğini ifade etmiş,
Çinli araştırmacılar 2022 yılında Fenbendazol’ün ciddi toksik yan etkiler olmadan rahim ağzı kanseri hücrelerinin büyümesini sınırlayabileceğini ve böylece bir kanser tedavisi olabileceğini belirtmiş,
Benzer şekilde Güney Koreli araştırmacılar, Fenbendazol’ün kalın bağırsak kanserinin potansiyel bir alternatif tedavisi olabileceğini ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir.
Bu iddialar ve çalışmaların yanı sıra gözden kaçırılan bir husus ise Tippens’in Fenbendazol’ün yanı sıra başka deneysel kanserle mücadele ilaçları ve takviyeler aldığı gerçeğidir. Bu durumda Tippens’ın iddiasında olduğu gibi kendisindeki kanser rahatsızlığını tedavi eden ilacın yalnızca Fenbendazol olduğunu söylemek haliyle gerçeği yansıtmayacaktır.
Sonuç olarak, her ne kadar uzmanlarca Fenbendazol ve başka bazı antiparaziter ilaçların kanser tedavisinde etkili olabileceğidüşünülmekteyse de bu konuda yapılan çalışmalar hâlâ sürmektedir. Güncel durumda, Fenbendazol ve benzeri ilaçların kanser tedavisindeki etkileri kanıtlanmamış olup uzmanlarca kullanımı şu aşamada tavsiye edilmemektedir.
