Einstein’ın “Dünyada Üst Sınıf Yaşar, Orta Sınıf Şikayet Eder, Alt Sınıf Şükreder” Dediği İddiası Doğru Değil
“Dünyada, üst sınıf yaşar, orta sınıf şikayet eder, alt sınıf şükreder… Üst sınıf paraya, orta sınıf lidere, alt sınıf Tanrı’ya tapar…” sözünün Albert Einstein’a ait olduğu iddiası asılsızdır. Bahsi geçen sözün anonim olduğu, Einstein’in ölümünün 64 yıl sonrasında 2019 yılı yaz aylarında herhangi bir kaynağa dayanmaksızın kendisine atfedilmeye başlandığı anlaşılmaktadır.
Gün geçmiyor ki, 1921 Nobel Fizik Ödülünü alan ve dünyanın en ünlü bilim insanlarından biri olan Albert Einstein’a (1879-1955) ait olmadığı hâlde yeni bir sözün sahipliği mâl edilmesin. Einstein’ın “Dünyada, üst sınıf yaşar, orta sınıf şikayet eder, alt sınıf şükreder… Üst sınıf paraya, orta sınıf lidere, alt sınıf Tanrı’ya tapar…” dediği iddiası da bunlardan biri.
Einstein’in bir röportajında kendisine yöneltilen sorulara yanıt verirken bu sözü dile getirdiği iddiası şu şekilde aktarılmaktadır:
Alman kökenli Amerikalı bilim adamı Einstein dünyanın en zeki insanlarından biriydi.
Bir toplantıda ona sordular:
“Delilik nedir?”
“Delilik, aynı şeyi tekrar tekrar yapıp farklı sonuç beklemektir.”
“Sizce dünya nasıl yönetiliyor?”
“Dünyayı ahmaklık, salaklık, korku ve açgözlülük yönetir.”
“Dünyada yaşam nasıldır?”
“Dünyamızda üst sınıf yaşar, orta sınıf şikâyet eder, alt sınıf şükreder.”
“Ya inanç durumu?”
“Dünyada üst sınıf paraya, orta sınıf lidere, alt sınıf da Tanrı’ya tapar.”
Ahmet Özdemir’in “Dünyada Üst Sınıf Yaşar, Orta Sınıf Şikayet Eder, Alt Sınıf Şükreder” sözünün Einstein’a ait olduğunu öne süren tweeti
Bu özlü sözün sosyal medyada “Dünyada üç sınıf insan vardır. Zengin olan üst sınıf insanlar güzel yaşarlar ve paraya taparlar. Orta sınıf insanlar sürekli şikayet ederler ve liderlere taparlar. En fakir olan alt sınıf insanlar ise şükür eder ve Tanrı’ya taparlar, çünkü onlara böyle öğretilmiştir.” şeklinde özet formatında da paylaşıldığına rastlıyoruz.
Yukarıdaki anlatıda geçen “Delilik, Aynı Şeyi Tekrar Tekrar Yapıp Farklı Sonuçlar Beklemektir” sözünün Albert Einstein’a ait olduğu iddiasının doğru olmadığını aktarmıştık. Benzer şekilde, her ne kadar yine sahipliği Einstein’a atfedilse de, “dünyada, üst sınıf yaşar, orta sınıf şikayet eder, alt sınıf şükreder… Üst sınıf paraya, orta sınıf lidere, alt sınıf Tanrı’ya tapar…” vecizesi Einstein’a ait değildir. Einstein’la bahsi geçen yönde bir röportajın
Albert Einstein’ın bu özdeyişi dile getirdiği ya da yazdığına dair herhangi bir güvenilir kaynakta teyit edici bir bilgiye rastlanılamamaktadır. Bahse konu özlü sözün ölümünden yıllar sonra Einstein’a mal edilir hâle geldiği anlaşılmaktadır.
Einstein uzmanı olarak kabul edilen Alice Calaprice’in “Ultimate Quotable Einstein” adlı kitabında bahse konu özlü söz geçmemektedir. Arama motorlarında Türkçe dışında diğer dillerde yaptığımız aramalarda bu sözün varlığını göremiyoruz. Yani, Türkçe kaynaklar çıkışlı bir uydurma vecize atfıyla karşı karşıyayız.
Bu sözün sanal alemdekine ilk izine 2012 yılından bir tweette “Üst sınıf yaşar, orta sınıf şikayet eder, alt sınıf şükreder. Üst sınıflar paraya, orta sınıflar lidere, alt sınıflar tanrıya tapar.” versiyonuyla rastlıyoruz. 2019 yılı ortalarına değin bu sözün sosyal medyada yaygın şekilde olmasa da anonim şekilde paylaşıldığını, 2019 yılı Nisan ayı sonrasında bu sözün yaygınlık kazanmaya başladığını, 2019 yılı yaz aylarında ise Einstein’a ait olduğunun belirtilmeye başlandığını görüyoruz.
Yani, Einstein’in ölümünün 64 yıl sonrasında herhangi bir kaynağa dayanmadan, sosyal medyada uydurularak kendisine atfedilen bir diğer vecize daha…
“Dünyada Üst Sınıf Yaşar, Orta Sınıf Şikayet Eder, Alt Sınıf Şükreder” Sözünün Einstein’a Ait Olduğunu Öne Süren Yazarlar
Rahmi Turan, Sözcü Gazetesindeki “Mühletin son günü!” başlıklı 30 Eylül 2019 tarihli yazısında bu hatalı iddiaya yukarıda aktarılan anlatıyla yer vermiş.
Gundemadana.com’daki “Aynı Gemideyiz” başlıklı 16 Eylül 2019 tarihli yazısında Mümtaz Yurdaer de bu hataya düşmüş:
"Bir Einstein teorisine göre dünyada; -Üst sınıf yaşar, -Orta sınıf şikayet eder, -Alt sınıf şükredermiş. -Üst sınıf paraya, -Orta sınıf lidere, -Alt sınıf tanrıya taparmış."
Yukarıda yer alan görselde görülebileceği üzere İstanbulgazetesi.com yazarı Ahmet Özdemir de sosyal medya hesabında yaptığı bir paylaşımda bu hatalı bilgiye yer vermiş.
