Çin’in Mobil Telefon Abone Sayısındaki Düşüş Koronavirüs Nedeniyle Ölenlerin Sayısını Sunmaz
Çin’de GSM operatörlerinin Şubat ayındaki 20 milyonluk abone kaybı üzerinden 20 milyon kişinin koronavirüs salgınında yaşamını yitirdiği öne sürülmüştü. Ancak, salt operatör verisi ile bu yorumda bulunmak doğru değil.
Örnekleyecek olursak: BTK’nın yayınladığı iletişim hizmetleri istatistiklerine göre 2016 yılı 1. çeyrekte Türkiye’de mobil abone (kişi) sayısı 72.040.764’ten 68.987.024’e gerilemiş. Bu veri, anılan dönemde 3.053.740 kişinin öldüğü anlamına gelmez.
Mobil hat kullanımında yaşanan düşüşte 1,4 milyar nüfuslu Çin’de Covid19 ile birlikte ekonomide gözlemlenen yavaşlama, halkın tüketimi kısması, göçmen işçilerin ve turistlerin talebindeki düşüş, mobil operatörlerin reklam harcamalarını düşürmesi ve kullanılmayan hatların kapanması gibi nedenlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
Firmaların kullanıcı başına ortalama gelir (Average Revenue Per User – ARPU) verisini iyileştirmek için pasif hatları temizlemesi ile yeni hat açılması esnasında yüz tanıma sistemi için fotoğraf eklenmesi uygulamasının yürürlüğe girmesinin de önemli rol oynamış olabileceği aktarılmaktadır.
Öte yandan, Çin’de firmaların GSM abonesi kişi sayısında düşüş gözlense de kablosuz internet ürünleri kullanıcısı kişi sayısında artış yaşandığı belirtilmektedir.
Çin, koronavirüs salgını nedeniyle yaşamını yitiren vatandaşlarının sayısını daha düşük gösteriyor olabilir mi? Araştırılabilir. Fikri takip yapılabilir. Ancak, somut bulgular, mukayese edilebilir, şeffaf ve denetlenebilir veriler ve akla yatkın analizlerle.
İlaveten, bu iddiayı desteklemek için birçok asılsız iddia da dolaşıma girmişti.
Videodaki Cep Telefonlarının Çin’de Koronavirüs Nedeniyle Ölenlere Ait Olduğu İddiası ASILSIZ
Çin’de koronavirüsten ötürü vefat eden kişilere ait cep telefonlarının görüntülendiği kayıt olduğu iddiasıyla paylaşılan video, koronavirüs salgını ortaya çıkmadan önce sosyal medyada paylaşılmış olup, Covid-19 ile bir ilgisi bulunmamaktadır
Çin’de koronavirüs salgınında yaşamını yitirdikten sonra krematoryumlarda yakılan kişilerden geriye kalan cep telefonlarının görüntülendiği kayıt olduğu iddiasıyla bir video sosyal medyada paylaşılmıştı.
“Çin Wuhan’da rejim muhaliflerini fırınlarda imha etti, geriye telefonları kalmış” notuyla yapılan paylaşımlardan biri şöyle:
Bahsi geçen video şu şekilde:
Ancak, Çin’de koronavirüsten ötürü vefat eden kişilere ait cep telefonlarının görüntülendiği kayıt olduğu iddiasıyla paylaşılan video, koronavirüs salgını ortaya çıkmadan önceki döneme ait (Örneğin 2019 yılı Kasım ayından bir kayıt). Yani, videonun koronavirüs salgını ile bir ilgisi bulunmuyor.
Wuhan’ın Kükürt / Sülfür Dioksit Salımı Haritasının Krematoryumda Yakılan Cesetlerin Sayısının Yüksekliğini İşaret Ettiği İddiası
Koronavirüs salgınının merkezi Wuhan’daki kükürt / sülfür dioksit salımının normalden yüksek olduğu, bu duruma krematoryumlarda yakılan cesetlerin yol açtığı, yüksek SO2 seviyesinin ölü sayısının açıklanandan daha fazla olduğunu işaret ettiği ileri sürülmüştü.
Paylaşılan atmosfer haritası Windy.com adlı internet sitesinden alınmış (Kükürt / sülfür dioksit seviyesi halihazırda daha düşük seviyede. Mevcut durum şu bağlantıdan incelenebilir).
Yüksek kükürt dioksitin açıklanan sayıdan çok daha fazla cesedin yakılmasından kaynaklanmış olduğunu iddiası ise doğru değil. Krematizasyon, kitlesel sülfür dioksit salımı sebepleri arasında değil.
Daha önce Teyit, paylaşılan haritaların Çin’de kamuoyuna açıklanmadığı halde 50 bin kişinin naaşlarının yakıldığını işaret etmediğini ortaya koymuştu.