Camilere Türk Bayrağı Asılmasının Diyanet Tarafından Yasaklandığı İddiası

Emin Çölaşan Sözcü’de 7 Eylül 2022 günü yayımlanan “Camilerde Türk Bayrağı yasağı” başlıklı köşe yazısında camilere bayrak asılması yönünde bir yasağın olduğundan bahsetmiş.

Çölaşan’ın Diyanet İşleri Başkanlığı’nın milli bayramlarda camilerde Türk bayrağı asılmasını yasakladığını ileri sürdüğü yazısından ilgili bölüm şu şekilde:

“Türk Bayrağı…

Özellikle ulusal bayramlarımızda konutlarımıza, iş yerlerimize, binalarımıza, yollara ve her yere gururla, onur duyarak astığımız bayrak…

Asamadığımız tek yer camilerimizdir!

Camilerin içine ve dışına bayrak asmak yasaktır.

Peki kim getirmiştir bu yasağı! Bizim anlı şanlı Diyanet!

Bir devlet kurumu düşünün, böyle bir yasağı getirebilmiştir.

*

Bu konuyu geçmiş yıllarda da sık sık gündeme getirmiş ve bunun nedenini defalarca sormuştum.

Diyanet uzun süre yanıt veremedi.

Sonunda baktılar ki işin sonu gelmeyecek, birkaç satırla yanıt verme zahmetine katlandılar.

Şöyle diyorlardı:

‘Camiler ve mescitler bir kavmin değil ümmetin mülküdür. O camilere giden insanlar arasında her kavimden Müslümanlar vardır. Dolayısıyla ibadet yerlerine herhangi bir bayrak asılamaz.'”

“Önümüz 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı. Üstelik 2023’te Cumhuriyet’in 100. yılını kutlayacağız.

Şimdi burada bir kez daha soruyorum, önümüzdeki Cumhuriyet Bayramı’nda camilerimize bayrak asılacak mı, yoksa yine aynı edebiyata sığınıp ‘kusura bakmayın asmayacağız zira oraları ümmetin yeridir ve ümmet sadece Türk’lerden değil bütün Müslümanlardan oluşur’ mu diyecekler!

Belki zahmete girecekler ama bu konuda Diyanet’ten bir açıklama bekleyeceğim.

Gelmediği sürece bu konuyu gündemde tutmayı sürdüreceğim.

Emin Çölaşan, Hürriyet’teki 31 Ekim 2006 tarihli “Camilere bayrak” başlıklı yazısında da aynı konuyu gündeme getirmişti:

“Şunu iyi bilmemiz, bilmiyorsak öğrenmemiz gerekir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde her yere, her yapıya -camilerimiz dahil- Türk bayrağı asılır. Tek istisnası vardır. O da yabancı diplomatik temsilciliklerin ve kuruluşların yerleridir. Onlar her ülkede “yabancı toprağı” sayılır ve sadece kendi bayrakları çekilir.

Gelecek ulusal bayramlarda sanırım patrikhaneler, kiliseler, havralar da bayrağımızı asacaklardır… Çünkü hangi dinden olursak olalım, aynı bayrak altında aynı ülkenin insanlarıyız.

Evet, başta da söylediğim gibi, gazeteci bazen katkıda bulunduğu “eser” ile gurur duyar. Camilere bayrak kampanyasında sanırım benim de katkım, başka bir deyişle çorbada tuzum oldu!”

Çölaşan, geçmişte yine gündeme getirdiği bu iddia ile ilgili Eski Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz’ın aşağıdaki yanıtını Hürriyet’teki “Camiye Bayrak Olayı” başlıklı 22 Mart 2002 tarihli yazısında alıntılamıştı:

‘‘Personelimiz halkı aydınlatma görevini yaparken, hürriyet ve istiklalimizin sembolü olan bayrağımız sayesinde ezanların okunduğunun ve dinimizin özgürce yaşatıldığının tam bilincindedir ve bunu her vesile ile dualarında, hutbelerinde ve yayınlarında vurgulamaktadır. Kanunun belirttiği görevleri yapan Teşkilatımız, milli şuurun güçlenmesinde ve toplumun birlik, beraberliğinde her zaman önemli görev üstlenmiştir. Buna rağmen bu haksız itham bizi çok üzmüştür.’’

Diyanet’in camilere bayrak asılmaması yönünde yasak nevinden bir tebligatı bulunmuyor.

Resmî bayramlarda camilere bayrak çekilmesi yönünde yerleşik bir uygulama mevcut değil (2006 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı nedeniyle Türkiye genelindeki büyük camilere Türk bayrağı astırıldığı, 15 il müftülüğüne verilen talimat doğrultusunda mimari yapısı uygun olan (2 minaresi bulunan ve arasında mahya olan) camilere tüm ulusal bayramlarda bayrak asılması uygulamasının sürdürüleceği, camilerin çatısına veya önüne direkle bayrak asılmaması uyarısında bulunulduğu basına yansımıştı).

Süregelen teamülün kaynağı Diyanet’in aldığı bir karar değil, Türk Bayrağı Tüzüğü’nde yer verilen hükümler. Türk Bayrağı Kanunu hükümleri çerçevesinde çıkarılan Türk Bayrağı Tüzüğü’ne göre bayrağımızın sürekli ve özel günlerde çekileceği yerler arasında camiler yer almıyor.

22 Eylül 1983 tarihli 2893 sayılı Türk Bayrağı Kanunu‘nda, bayrağımızın nerelerde daimi olarak çekilmeyeceği, hangi kapalı yerlere konulacağı, nerelere fon olarak takılacağı veya asılacağı, kamu kurum ve kuruluşlarından başka yerlerde ne zaman ve nasıl çekileceği, Türk Silahlı Kuvvetleri yüzer birliklerinde ve Türk Bandıralı ticaret gemilerinde Bayrak çekme ve indirme zamanları ile Bayrak çekilirken ve indirilirken yapılacak törene ilişkin hususların ilgili tüzükte düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.

17 Mart 1985 tarihli 18697 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Türk Bayrağı Tüzüğü‘nde bayrağımızın nerelere ne şekilde asılabileceği detaylandırılmıştır.

Tüzüğün “konut ve işyerlerine bayrak asılması” başlıklı 17. maddesinde “İşyeri, konut vb. özel yerlere, Milli Bayramda, resmi bayramlarda, kurtuluş ve Atatürk’ü anma günlerinde 7 nci maddenin A bendi hükümlerine bağlı olmaksızın Bayrak asılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Anılan maddede bahsi geçen 7. maddesi ise şu şekildedir:

 Bayrak direğinin konulması

Madde 7 – Bayrak direğinin nerelere ve nasıl konulacağı ve Bayrağa bunlara nasıl çekileceği aşağıda gösterilmiştir:

A – Binalarda, en yüksek yere veya binanın ön yüzünün veya bu yüzdeki balkonun yahut benzer çıkıntılı yerin tam ortasına dikey olarak konulacak direğe, bu mümkün değilse, alt ucu yoldan geçenlere dokunmayacak yükseklikte, ön yüzün ortasına veya binanın en gösterişli yerine, bina yüzüyle direk arasında en çok 45 derecelik açı yapacak şekilde eğik olarak konulacak direğe, bu da mümkün değilse, binanın giriş önünde veya tören alanında 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasına uygun olarak yapılmıs direğe,

B – Deniz araçlarının, limanda, varsa, arka direklerine, seyirde, denizcilikteki usullere göre, Bayrak çekilmesi gereken direklerine bağlı gize veya direğe, yelkenli gemilerin randa yelkeninin çördek yakalarına,

C – Binek taşıtlarında, sağ ön tarafa dikey olarak konulacak küçük direğe.

Anılan yönetmelikte bayrağımızın sürekli çekili kalacağı, her gün çekileceği ve millî bayramlarda çekileceği yerler arasında camiler sıralanmamıştır.

Adı geçen yönetmeliğin ilgili maddeleri şöyledir:

Sürekli Bayrak çekilecek yerler
Madde 9 – (Değişik: 22/2/2001 – 2001/2130 K.)
Bayrağın sürekli çekili kalacağı kuruluşlar aşağıda gösterilmiştir.
A) Cumhurbaşkanlığı,
B) Türkiye Büyük Millet Meclisi,
C) Anıtkabir,
D) Hükümet konakları,
E) Polis, Jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakollarıyla hudut kapıları.
F) Bağımsız takım ve bölükler ile daha üst askeri birlik veya karargahlar,
G) Eğitim ve öğretim kurumları,
H) Köy ve mahalle muhtarlıkları,
İ) Yukarıda gösterilenler dışındaki kamu kurum ve kuruluşları,
J) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait fabrika ve işletmeler.

Her gün Bayrak çekilecek yerler
Madde 10 – (Değişik: 22/2/2001 – 2001/2130 K.)
Seyir halinde bulunan gemilerle demirli, şamandırada, rıhtımda bağlı gemiler ve diğer deniz araçlarında her gün
Bayrak çekilir.
Seyir halinde bulunan gemiler Bayraklarını geceleri de çekili bırakabilirler.

Milli Bayram, genel tatil ve hafta tatilinde Bayrak çekilecek yerler
Madde 11 – (Değişik: 22/2/2001 – 2001/2130 K.)
Milli Bayram, genel tatil ve hafta tatili günlerinde Bayrak çekilecek yerler aşağıda gösterilmiştir :
A) Tören düzenlenen alanlar ile yönetmelik veya yönergelerde belirlenen tören alanları,
B) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
B) Siyasi parti merkez, il ve ilçe teşkilatları,
D) Fabrikalar,
E) İşletmeler,

Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan’ın “29 Ekim Cumhuriyet Bayramında camilere Türk Bayrağı asılıp asılmayacağına ilişkin” konulu 7/11539 esas sayılı soru önergesine dönemin Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ tarafından verilen 27 Aralık 2012 tarihli yanıtta bu husus şöyle vurgulanmış:

“Türk Bayrağı Tüzüğü’nün 11’inci maddesinde; ”Milli Bayram, genel tatil ve hafta tatilinde Bayrak çekilecek yerler, tören düzenlenen alanlar ile yönetmelik veya yönergelerde belirlenen tören alanları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi parti merkez, il ve ilçe teşkilatları, fabrikalar ve işletmeler olarak tadat edilmiştir. Ayrıca, camilerde bugüne kadar bayrak asılması uygulaması yoktur.

 

‘Camilerde bayrak bulunmaması bayrağa karşı bir tavır olarak asla değerlendirilemez. Yıllardır şehitliğin anlam ve önemini, bayrağı, bayrak sevgisini camilerimizde, kürsü ve minberlerde milletimize anlatan, bu sevgiyi aşılamayı kendilerine vazife bilen ve bunu bir ibadet bilinciyle yapan bir kuruma ve görevlilerine soru önergesi ile de olsa böyle bir ithamda bulunulması, Diyanet İşleri Başkanlığı ve din görevlilerinin bayrak karşıtıymış gibi gösterilmeye çalışılması bütün Başkanlığımızı ve her kademede görev yapan personelimizi incitmiş ve rencide etmiştir. Bulundukları her ortamda bayrağı ve bayrak sevgisini anlatan Diyanet İşleri Başkanlığımız ve din görevlileri hakkında bu tür ithamlarda bulunulması asla kabul edilemez.”

2002 yılında İstanbul Müftülüğü görevini yürüten Necati Tayyar Taş ve Diyanet İşleri Hukuk Müşaviri Ramazan Tüzün, Milliyet’e verdiği demeçte camilere her daim bayrak asılmama sebebi olarak bahsi geçen yönetmeliği şöyle işaret etmiş:

“Bayrağın nerelerde ve nasıl kullanılacağı yönetmelikle tespit edilmiştir. Müftülüklerimizde ve onlara bağlı Kuran kurslarında bayraklar sürekli gönderde bulunmaktadır. Milli bayramlarımızda camilerimiz bayrakla donatılmaktadır. İlgili yönetmelikte camilere asılmalıdır yönünde bir ibare olmadığı için her zaman asılmıyor. Ama ilgili yönetmelikte camilere de devamlı bayrak asılsın denilse İstanbul müftüsü olarak büyük bir zevkle bunu yerine getiririz. Yönetmeliğin değişmesi gerekiyor.”

Bayrak tüzüğünde, bayrak asılması gereken yerler içinde camiler sayılmıyor. Bu nedenle bugüne kadar camilere bayrak asılmadı. Üç beş sene önce iki minare arasına bir tören nedeniyle bayrak asılmıştı. Diyanet İşleri Başkanlığı olarak biz bir kamu kurumuyuz. Diğer kamu kurumları gibi kanun, tüzük ve yönetmeliklere uymak zorundayız. Bayrak tüzüğüne de uymak zorundayız.

Camilere özel durumlarda Türk bayrağının asıldığı ya da yansıtıldığı örneklere rastlamak da mümkün.

2021 yılında Adana’nın Fransız işgalinden kurtuluşunun 100. yılı hazırlıkları kapsamında çekilen belgesel için Türkiye’nin en büyük ilk Türk bayrağı Adana Merkez Camii’ne asılmıştı. Seyhan İlçe Müftüsü Mehmet Yaman İHA’ya verdiği demeçte “Şehitlerimizi anmak ve Adana’nın kurtuluşunun 100.yılı nedeniyle böyle bir etkinlik yapıldı. Bayrağımız dalgalanıyor ve dalgalanmaya devam edecek” ifadelerini kullanmış.

7 Ağustos 2016’da Yenikapı Meydanı’nda düzenlen “Demokrasi ve Şehitler Mitingi” boyunca Cumhurbaşkanlığı Halkla İlişkiler Başkanlığı personelince Sultanahmet Camisinin minarelerinde Türk bayrağı dalgalandırılmıştı.

2017 yılında, Çamlıca Camisi’ne 15 Temmuz Şehitleri’nin anısına yaptırılan 1453 metrekarelik dev bir bayrak asılmıştı.  2019 yılında ise 15 Temmuz darbe girişiminin 3’üncü yıl dönümü anmaları kapsamında Büyük Çamlıca Camii mahyasından dev Türk bayrağı yansıtılmıştı.

2018 yılında Konya Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü “Her An Dua Her Yer Türk Bayrağı” kampanyası kapsamında Konya’daki camilere bayrak asılmıştı.

Zeytin Dalı Harekâtı sürecinde Şanlıurfa’da cami minarelerine bayraklar asılmıştı.

2016 yılında Fatih Belediyesi’nin düzenlediği video mapping gösterisiyle, Atatürk Havalimanı’ndaki terör saldırısı nedeniyle Sultanahmet Camisine Türk bayrağı yansıtılmıştı.

Camilerde “Evlatlarımızın yüreklerinden iman, vatan, ezan ve bayrak sevgisini eksik etme Allahım.” ya da “Bu cennet vatanımızda ezan dinmesin, bayrak inmesin, vatan bölünmesin, namusumuz çiğnenmesin diye en aziz varlıklarını feda eden bütün şehitlerimizi sonsuz rahmetine gark eyle Allah’ım!” şeklinde dualar ediliyor.

Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş’ın demeçlerinde “Vatan, millet, bayrak, ezan sevgisi bunlar bizim en önemli manevi değerlerimizdir. Gençlerimize de, çocuklarımıza da bu değerlerimiz aktarmamız gerekiyor.” ifadelerini kullandığı biliniyor.

Erbaş, İstiklâl Marşımızın kabul yıl dönümünde yaptığı açıklamada bayrağın temel değerlerimizden olduğunu da şöyle vurgulamıştı:

İslam’ın şiarı ezan, istiklalimizin sembolü bayrak gibi vazgeçilmez değerlerimize karşı gereken saygıyı göstermek, bu değerleri koruyan ve yaşatan bir bilince sahip olmak her birimiz için tarihe, bugüne ve istikbale dair en büyük sorumluluktur.

İnternet Andıcı davasının belgeleri arasında yer alan bilgi notundan hareketle camilere bayrak asılması önerisinin hükûmet aleyhinde kara propaganda amacıyla kullanılmasının planlandığı ileri sürülmüştü.

Kapak görseli: ipekyoluhaber.net