“Beğendiğiniz Bedenlere Hayalinizdeki Ruhları Koyup Adına Aşk Diyorsunuz” Sözünün Shakespeare’e Ait Olduğu İddiası Doğru Değil

William Shakespeare’in Othello adlı eserinde geçtiği sanılan “beğendiğiniz bedenlere, hayalinizdeki ruhları koyup, bunu aşk sanıyorsunuz” sözünün kaynağı aslında Civan Canova tarafından 2005 yılında kaleme alınan “Ful Yaprakları” adlı oyundur.

Bugünkü incelemenin konusu İngiliz şair ve oyun yazarı William Shakespeare’in Othello adlı eserinde “Beğendiğiniz bedenlere, hayalinizdeki ruhları koyup, bunu “aşk” sanıyorsunuz.” şeklinde bir söze yer verip vermediği.

Çeşitli internet sitelerinde “Shakespeare’den aşk ve sevgi üzerine sözler” gibi başlıklarla aktarılan ve sosyal medyada sıklıkla paylaşılan bu iddiayı içeren bazı paylaşımlar şöyle:

Sanılanın aksine “Beğendiğiniz bedenlere, hayalinizdeki ruhları koyup, bunu aşk sanıyorsunuz” sözü William Shakespeare tarafından Othello adlı eserinde kullanılmış değil.

Shakespeare’den Othello’dan alıntı yaptığını sanan kişilerin aktardığı sözün kaynağı aslında yazar ve oyuncu Civan Canova’nun “Ful Yaprakları” adlı oyunu.

Civan Canova’nın 2005 yılında kaleme aldığı Ful Yaprakları’nda geçen bu söz nasıl olduysa zaman içerisinde William Shakespeare’e atfedilir hâle gelmiş.

Ful Yaprakları’nın metninde (1. perde 2. tabloda (sf. 34)) bahse konu sözün geçtiği bölüm şöyledir:

Kadın– Aşık mısın hala karına?

Richard– Aşk mı? Hoşumuza giden bir bedenin içine hayalimizdeki ruhu yerleştirir, adına da aşk deriz bu saçmalığın. Sonra gel zaman git zaman, o bedene alıştıkça, içindeki gerçek ruhu görmeğe başlarız. Aşk denilen şeyin masal, aşık olduğumuz kişinin de sanal olduğunu anlarız böylece. O kutsal duygu yerini kin ve öfkeye bırakır. Çünkü hayalimizdeki insan değildir karşımızdaki. Hiçbir zaman da olmamıştır. Öyle olmadığı için acı çekeriz. Nefret ederiz ondan. Bir zamanlar içimizi okşayan bir sözünden, saçının buklesinden, gözündeki hareden nefret eder hale geliriz. Başlangıçta yadırgadığımız, sonra ağaçlara kazıdığımız, sonundaysa tiksinerek andığımız alelade bir isimdir o. Aşkın toplamı budur işte. Acı ve yalan. Onu bizim düşündüğümüzden farklı yarattığı için Tanrı’ dan da nefret ederiz. Her şeyden nefret ederiz. Herkesten.”

civan canova ful yaprakları — Civan Canova tarafından yazılan “Ful Yaprakları” adlı oyundan ilgili bölüm

İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen Ful Yaprakları adlı oyunda bahse konu replik ilgili sahnede şöyle geçmektedir (43:50):

Kendi satırları Shakespeare’e atfedilen Civan Canova, bu duruma ilişkin kişisel internet sitesinde şu ifadeleri kullanmış:

““Beğendiğimiz bedenlere hayalimizdeki ruhları koyup aşk sanıyoruz.” muşşş !!!!

Uyanık bir yayıncı, benim yazmış olduğum ‘Ful Yaprakları’ adlı oyunda bir oyun kişisinin söylediği sözü, hiç utanıp arlanmadan koskoca Shakespeare’ e mal ediyor. Üstelik bozarak.

“Beğendiğimiz bedenlere hayalimizdeki ruhları koyup aşk sanıyoruz.” muşşş !!!!

Sonra da bunu sözüm ona özlü sözleri derlediğini iddia ettiği bir kitaba basıyor.

Bir yazarın oyunundan aldığın bir sözü basıyorsan, onun hangi oyunun hangi sahnesinde geçtiğini belirtmen gerekmez mi?

Maalesef çoğunluk da inanıyor buna. Çünkü çoğunluk kitap bilgisi yerine internetin bilgi kirliliğini tercih ediyor. “Ful Yaprakları” internet ortamını anlatıyor belki ama ben galiba nefret ediyorum bu kirlilikten. Kovboy kasabasından beter mubarek. İsteyen sarılıyor sanal silahına, istediğini döktürüyor.

Sağolsun, oyunu bilen dostlarım beni haberdar etmekle kalmayıp araştırmalarını STRATFORD SHAKESPEARE ACADEMY’ e kadar vardırarak hazretin böyle bir sözü olmadığını kanıtladılar. Ama ne fayda?? İnternette “Shakespeare” imzasıyla dolaşıp duruyor.

Ekşisözlük yazarı bir arkadaş bile inanmış bu sözün Shakespeare’ e ait olduğuna. Önce sözün bana ait olduğunu yazmış ama belli ki arkadaşları uyarmış daha sonra. “O söz Civan beyin değil aslında Shakespeare’ indir “ diye. Ne kadar da eminler. Belli ki internet bilgisiyle donatılmışlar. İşin aslını açıklayan bir mail yolladım kendilerine ama cevap gelmediğine ve de herhangi bir düzeltme yapılmadığına göre kaale almadılar zaar.

Çalınan bir cümle dahi olsa, hırsız durumuna düşürüyorum. Üstelik, Shakespeare bu, boru mu? Hadi aldın benim bir cümlemi, kendine göre bozdun, yayınladın, bari dengim birine mal etseydin. Hakkın var mı beni böyle utandırmaya ve “çalan adam” durumuna düşürmeye?”

Othello’nun İngilizce ve Türkçe çeviri metinlerinde yaptığımız taramada bu sözün bir izine rastlayamadığımızı, bu iddiayı içeren Türkçe dışındaki kaynaklar dışında farklı dillerde Shakespeare’e atfedilen böyle bir sözün bulunmadığını, 2015 yılından sonra bu sözün Shakespeare’e ait olduğunun öne sürülmeye başlandığını da vurgulamak gerek.

Shakespeare’in Othello’da “Beğendiğiniz Bedenlere Hayalinizdeki Ruhları Koyup Adına Aşk Diyorsunuz” Satırlarına Yer Verdiğini Sanan Yazarlar

Milliyet’teki “Takıntılı marazi aşklar” başlıklı 19 Nisan 2020 tarihli yazısında Belma Akçura, Othello’dan alıntı yaptığını sanmış:

"Bir tür takıntı haline dönüşen aşk hikâyelerini en iyi tanımlayan ifade de sanırım William Shakespeare’in Othello’sunda geçen “Kalbin bir örümceğin ağlarına takılıp kalmış… beğendiğiniz bedenlere hayalinizdeki ruhları koyup, bunu da aşk sanıyorsunuz…” sözlerinde gizli olmalı."

Benzer şekilde yine Milliyet’ten Mehmet Soysal “Hayali ruhlar” başlıklı 20 Eylül 2016 tarihli yazısında aynı hataya düşmüş:

"Shakespeare’in Othello trajedisini izleyenler ya da okuyanlar bir replikten çok etkilenir. ... Replik, o dönemdeki siyasi iktidarın etkisiyle, oyun üzerinden halka farklı bir mesaj iletmek içindir...
O replik şöyle:
- Beğendiğimiz bedenlere hayalinizdeki ruhları koyup, aşk sanıyorsunuz!
Bu replikteki trajediyi dünyada yaşamayan yok gibi..."

Reha Muhtar, “Beğendiğiniz bedenlere hayalinizdeki ruhları koyup, aşk sanıyorsunuz…” başlıklı 14 Ekim 2016 tarihli yazısında Shakespeare’e ait olmayan bu sözü Othello’dan alıntıladığını iddia ederek paylaşmıştı.

Hıncal Uluç da Sabah gazetesindeki 20 Ağustos 2014 tarihli köşesindeki “sevdiğim laflar” bölümünde bu sözü Shakespeare’e ait olduğu iddiasıyla aktarmıştı.

Kayseri Ülker Gazetesindeki “Othello” başlıklı 7 Aralık 2017 tarihli yazısıyla Osman Aydoğan da bu hataya düşenlerden.

Tuğba Sarıünal’in yayıma hazırladığı “Beğendiğiniz Bedenlere Hayalinizdeki Ruhları Koyup Adına Aşk Diyorsunuz” adlı Shakespeare ile ilgili kitapta da bu hataya düşülmüştü.