Aziz Sancar’ın “Olmayan” Twitter Hesabı ve Adına Açılan Sahte Hesaplar
Prof. Dr. Aziz Sancar, sanılanın aksine sosyal medya kullanıcısı değil. Twitter’da yer alan Aziz Sancar adına açılan hesaplar ve Aziz Sancar tarafından yapıldığı iddia edilen paylaşımlar kendisine ait değil.
Prof. Dr. Aziz Sancar, 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü almasının ardından artan popülaritesiyle birlikte sosyal medyada kendisi adına birbiri ardına sahte hesaplar açılmaya başlandı. Ancak, bunların hiçbiri Aziz Sancar’a ait değil. Çünkü, Aziz Sancar Twitter ya da başka bir sosyal medya platformunu kullanmıyor!
2015 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülmesinin ardından açılan Twitter hesaplarının sahte olduğunu belirten Prof. Dr. Aziz Sancar “Adıma açılan Twitter hesabı sahte. Şu an kapatılması için uğraşıyoruz” ifadesini kullanmıştı.
Aziz ve Gwen Sancar Vakfının desteklediği Sancar Turkish Cultural & Community Center, Aziz Sancar’ın bir Twitter hesabının olmadığını duyurmuştu:
“Lütfen @drazizsancar adresinden gelen mesajlara itibar etmeyin. Bu hesap sahtedir. Aziz Sancar hocamız twitter kullanmamaktadır.”
Aziz ve Gwen Sancar Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Arslan da Aziz Sancar’ın Twitter hesabının kapalı olduğunu aktarmıştı:
“Ben Aziz Sancar Vakfı Başkan Yardımcısıyım drazizsancar Aziz hoca değil, bu sahte hesap. Aziz hocanın resmi Twitter hesabı kapalı. Lütfen takip etmeyin, paylaşmayın, beğenmeyin. Tanıdıklarınızı da uyarırsanız çok sevinirim. Avukatlarımız hukuki takip başlattılar”
Aziz Sancar’ın yeğeni Ülkü Sancar amcasının sosyal medya kullanıcısı olmadığını, adına öğrencileri tarafından açılan bir hesabın olduğunu beyan etmişti:
“#Azizsancar’a ait Herhangi bir sosyal medya hesabı bulunmamaktadır Sahte hesaplarla ilgili yasal işlemlere başlandığını kamuoyuna bildiririz”
“Tüm yasal yollara rağmen engel olamadığımız bir konuda açıklama yapmak tekrar zorunlu olmuştur. Prof. Dr. Aziz Sancar Sosyal Medya kullanmıyor. Lütfen onun adına açılan hesaplara itibar etmeyiniz.”
“Bir tek bu hesap bilgi dahilinde öğrencileri tarafından açılmış ,2017 tarihinden bu yana kullanımda değil.”
“Güzel cümlelerinize çok teşekkür ederim.Lütfen bu hesabı ciddiye almayın.Bu sahte bir hesap .Gereken yasal başvuruyu yapacağım.Tekrar tekrar yazayım. Prof.Dr.Aziz Sancar sosyal medya kullanmıyor.”
“Çok defa izah ettim. Bazı hesaplar yargıya intikal etti,bazıları askıya alındı. Bahse konu bu hesap sevenleri tarafından resmi açıklamalar için açılmıştır. Yine tekrar edeyim; Prof. Dr. Aziz Sancar sosyal medya kullanmamaktadır.”
“Aziz Sancar’a ait hiç bir sosyal medya hesabı yoktur. Konu yargıya yansımıştır.”
Bu açıklama ile Aziz Sancar’a ait sanılan AzizGwenSancar uzantılı ve resmî hesaplarda bulunan tik işaretini taşıyan profilin Aziz Sancar’a ait olmadığı, resmî duyurular için Sancar’ın öğrencileri tarafından açıldığı anlaşılmaktadır.
Konuyla ilgili Aziz ve Gwen Sancar Vakfına (Aziz and Gwen Sancar Foundation (AGSF)) ulaştık ancak henüz bir yanıt alamadık.
2015 yılı Kasım ayında açıldığı görülen hesabın 2015 Aralık ayında sadece 2,5 bin takipçisi vardı. 2017 yılından bu yana aktif olmayan profilin işbu yazı itibarıyla takipçi sayısı 263 bin civarında.
Milliyet 10 Aralık 2015 tarihinde yayımladığı haberde, Ensonhaber.com ise 11 Aralık 2015 günü yayımladığı haberde Aziz Sancar adına açılan sahte hesabın gerçek hesabından daha fazla takipçiye sahip olduğunu aktarmış ve hâlihazırda askıya alınmış olan “aziz_sancartc” uzantılı profilin sahte, “AzizGwenSancar” uzantılı profilin gerçek hesabı olduğunu öne sürmüştü.
Aziz Sancar adına açılan hesaplardan biri “drazizsancar” uzantılı ve profil açıklamasında “Parody/Fan Account” ibaresini taşıyor.
Aziz Sancar’ı taklit eden ve “1233136945229897728” kullanıcı numaralı (User ID) Twitter profili daha önce Malumatfurus.org‘un radarına takılmıştı.
Bu hesabın uydurma profiller üzerinden sahte paylaşım ve çekilişle takipçi toplayan bir ağın parçası olduğunu “Bir Kişinin NASA’da Çalıştığı İddiası Nasıl Doğrulanabilir?” başlıklı yazımızda ifşa etmiştik.
Aziz Sancar’ı taklit eden hesap daha önce NASA’da çalıştığı Prof. Emel Doğan adlı @NASAEmelDogan uzantılı sahte profil kisvesine bürünmüştü.
Şubat 2020’de açılan ve 56 bin takipçiye sahip profilin sadece 2 tweet atmış olması ve bu tweetlerinde uzay ve NASA ile ilgili olması, paylaşımın içeriği ve üslubu kadar dikkat çekiciydi.
Hızlı bir görsel arama, Prof. Dr. Emel Doğan adıyla açılan ve NASA’da çalışmaya başladığını öne süren profilin sahteliğini teyit etmemizi sağladı.
Bu ifşanın ardından Aziz Sancar’ı taklit eden bahse konu hesap kendini pasife çekmişti.
“Drazizsancar” uzantılı hesabın Twitter kullanıcı numarasının, Prof. Dr. Emel Doğan adıyla açılan sahte Twitter profilininkiyle aynı olduğu görülebilmektedir (Twitter ID edinmek için http://tweeterid.com ya da http://gettwitterid.com gibi siteler kullanılabilir).
Aziz Sancar’ı taklit eden bu profil, geçtiğimiz Haziran ayında ifşa ettiğimizde 52 bin takipçiye sahipti. İşbu yazı tarihi itibarıyla 114,5 bin takipçiye sahip görülüyor.
Bahse konu hesabın yaygın şekilde Aziz Sancar’a ait sanıldığına şahit oluyoruz.
Örneğin, Veyis Ateş Habertürk’teki programda profilinde “parodi hesap” olduğunu belirten Twitter hesabının tweetini “Aziz Sancar şöyle bir tweet paylaşmış” diyerek sunmuştu.
İLAVE: Aziz Sancar’ı taklit eden ve “parodi hesap” ibaresi taşıyan @AzizSancarTC uzantılı profilin sosyal medya kullanıcıları tarafından gerçekten Aziz Sancar’a ait sanılarak etkileşim çektiği görülüyor.
Sahte Hesapları Neden Takip Etmemliyiz?
Gökhan Kabacaoğlu, Twitter kullanmadığı hâlde ünlü kişilerin adına açılan sahte hesapların takip edilmesi hususuna şöyle değinmişti:
“Twitter kullanmayan ünlü kişiler, özellikle de bilim insanları adına açılan hesaplar büyük sorun. Her ne kadar bio’ya “parody/fan account” diye not düşseler de, o kişinin ağzından tweet yazıyor ve söylemediği sözleri ona mal ediyorlar. @drazizsancar hesabı bunun tipik bir örneği.
Hesabı takip eden kişi sayısı 114 bin. Bir fan hesabını neden bu kadar insan takip eder? Çünkü ezici çoğunluğu tweetlerin saygın gördükleri bir insandan geldiğine inanıyor. Böyle olunca aşağıdaki gibi zırvaları ve beş kuruş değeri olmayan fikirlerinizi kolayca yayabiliyorsunuz.
Peki tüm bu madrabazlık neden? Bunun da cevabı aşağıda: Başka sosyal medya hesaplarının reklamını yapmak. Eğer hesap başkasınınsa doğrudan reklam geliri elde edersiniz. Ya da kendi kurduğunuz hesap ağına daha fazla takipçi çeker, buralara aldığınız reklamlarla para kazanırsınız.
Bu tür sahte hesapların paylaşımları genel olarak daha fazla takipçi çekmek üzerine kurulu. Taklit ettikleri kişiye insanların büyük çoğunluğun hoşuna gidecek, basit ve popülist sözler söyletirler. Genelde muhalif ve milliyetçi insanları takipçi olarak kazanmaya çalışırlar.
Örneğin çoğunluk için otorite olan Aziz Sancar, iktidar aleyhinde duruş sergileyince gururunuz okşanır. Aziz Sancar’ın mualifliği üzerinden kendi pozisyonunuzu meşrulaştırır, gerekirse iktidara yakın olduğunu bildiğiniz insanlara Aziz Sancar kozunu oynama şansını edinirsiniz.
Ancak siz kendi inançlarınızı onaylarken, sorgulamadan beğendiğiniz her sahte tweet başka insanların da manipüle edilmesinin ve birilerinin bu yöntemle cebini doldurmasının aracı haline gelir. Bu konuda her Twitter kullanıcısının aynı düzeyde sorumlu olmadığını da söylemek gerek.
Hesabı takip edenler arasında @candundaradasi var örneğin. Pek çok kişi Can Dündar’ın hesabı takip ettiğini görüp “C.D. takip ediyorsa gerçek/ciddi bir hesaptır” demiştir muhtemelen. Yılların gazetecisi bu hataya düşüyorsa sıradan kullanıcılara çok yüklenmemek gerek belki de…
Velhasıl kelam, siz siz olun, sözde parodi hesaplara dikkat edin ve onları takip ederek prim yapmalarının aracı olmayın. Bu konuda bir şey yayınladılar mı bilmiyorum ama buraya @teyitorg ve @malumatfurusorg etiketlemek iyi olabilir.”
Gökhan Kabacaoğlu’nun “doğruluk dürtüsü” (“accuracy nudge”) çağrısı işe yaramış görünüyor. En azından Can Dündar, sahte hesabı takipten çıkmış oldu bu vesileyle…