Bir süredir Atatürk’e atfedilen “at yarışı modern toplumlar için sosyal bir ihtiyaçtır” sözünün izini sürüyoruz.
Daha önce, Bir Sözün Atatürk’e Ait Olduğu Nasıl Doğrulanabilir? başlıklı yazımızda sahipliği şahsına izafe edilen vecizelerin gerçekten Atatürk tarafından söylenip söylenmediğinin nasıl incelenebileceğine değinmiştik.
Bu çerçevede yaptığımız ilgili incelemede vecizenin sahihliği hakkında gelinen noktayı paylaşmak istedik…
Mezkûr vecizenin Atatürk büstlerinde kullanıldığına şahit oluyoruz.
Atatürk’ün atları sevdiği, at yarışını modern bir uygulama olarak gördüğü, Ankara’da at yarışlarının düzenlenmesini istediği, yurt dışından getirilen atları satın aldığı, himayesinde at yarışlarının düzenlendiği, bizzat bu yarışları izlediği, at yetiştiriciliği teşvik ettiği, at yarışları için Büyük Ankara Hipodromu’nun inşasını sağladığı biliniyor (Atatürk’ün atlara olan ilgisi hakkında Eriş Ülger’in aktarımlarına göz atılabilir).
Atatürk’ün at yarışlarına olan ilgisinden hareketle ilki 1927 yılında yapılan ve günümüze değin sürdürülen Gazi Koşusu, yarışçılık tarihinde saygın yer edinmiştir (Bu konuda tafsilat için Atatürk’ün modern bir başkentte at yarışlarının da yapılması gerektiğine inandığı, bu sebeple önde gelen devlet adamlarının, askerlerin ve eşraftan kimselerin atçılıkla ilgilenmesini, genç atçılara örnek olmalarını istediği belirtilen Atatürk Ansiklopedisi’nin Gazi Koşusu başlıklı içeriği incelenebilir).
Atatürk ve İsmet İnönü 10 Haziran 1927 günü Ankara’da düzenlenen II. Gazi Koşusu’nda
Atatürk 10 Haziran 1927 günü Ankara’da düzenlenen II. Gazi Koşusu’nu izlerken
Kurtuluş Savaşı’nın atlı süvarilerle kazanıldığı, atlı muharebenin büyük önem arz ettiği 1920’li yıllarda modernleşmenin bir aracı ve sosyal ihtiyaç olarak görülen at yarışları “bahis” odaklı değildi.
Bu nedenlerle, Atatürk’ün bu yönde bir vecize telaffuz etmiş olması kuvvetle muhtemel.
Atatürk atıyla Gazi Orman Çiftliğinde gezintideyken Ankara, 10 Haziran 1927Atatürk 10 Haziran 1927 günü Çiftlik’te at sürerken
Ancak, yaptığımız taramada Atatürk tarafından bu sözün ne zaman ve nerede dile getirildiğine dair ilgili dönemden bir kaynak atfı bulamadık.
Kaynak Yayınları’ndan çıkan 30 ciltlik Atatürk’ün Bütün Eserleri adlı külliyatta, Atatürk’ün söylev ve demeçleri ile tamim ve telgraflarını içeren derlemede bu yönde bir ifadeye rastlayamadık.
Biz de konu hakkında malumat sahibi olmaları beklendiği için TJK’den bilgi talebinde bulunduk…
. @_tjk_‘ye soru: Atatürk, şahsına atfedilen “at yarışı modern toplumlar için sosyal bir ihtiyaçtır” sözünü nerede ne zaman söylemiş? Hangi kaynakta geçmektedir? pic.twitter.com/FFNlOXtfQU
E-posta ile yaptığımız başvuruya TJK Beyaz Masa tarafından verilen yanıtta “istemiş olduğunuz bilgilere aşağıda bulunan linklerden ulaşabilirsiniz” notuyla, internet sitelerinde yayımlanan Eriş Ülger’le yapılan röportaj ve Eğitim Kütüphanesi adlı internet sitesinde yayımlanan “Atatürk’ün At Sevgisi” başlıklı yazının bağlantıları paylaşıldı.
Eriş Ülger, bahsi geçen röportajında söz konusu vecizeyi şöyle alıntılamış (Adı geçen diğer internet sitesi de bu alıntıya aynen yer vermiş):
“Atatürk’ün özellikle Kurtuluş Savaşı sırasında atyarışları düzenlenmesini arzu etmesinin başlıca sebebi, ata zaten düşkünlüğü bilinen bir milletin bir araya geldiğinde bazı söylemlerle bilinçlenmesini istemesidir. O zamanlar yarışların düzenlendiği bu yerdeki topluluklara kürsüden hitap ederek düşüncelerini aktarma fırsatı bulurmuş. Yani Atatürk atyarışlarına 10 dakika önceden gelip yarış bittikten 2 dakika sonra giden bir zihniyette değildi. Aksine yarışlar başlamadan 3 saat evvel gelip, bittikten saatler sonra gidermiş. Sebebi de oraya gelen toplumla birebir konuşmak, ilişki kurmak ve dertlerini dinleyerek çözüm bulmaya çalışmaktı. Atyarışları bir kumar değil, bir heyecanı, kazanma azmini göz ardı edemezsiniz. Bu tip faaliyetlerden toplumun bazı kazanımlar elde etmesini sağlamak amaçtı. O zamanlar bu büyük toplulukları bir araya getirecek başkaca sosyal etkinlikler futbol, basketbol maçları gibi faaliyetler yoktu. Atyarışları bu bakımdan topluma bir takım mesajlar vermek için imkânlar sunan yerler olarak kabul edilirmiş. Atatürk’ün dediği gibi “Atyarışları modern toplumlar için sosyal bir ihtiyaçtır” sözü de buradan hareketle söylenmiştir.”
Görülebileceği üzere Atatürk’ün bu sözü nerede ve nasıl söylediği hususunda bir bilgi sunulmamış. TJK’dan Atatürk’ün bu sözü nerede ve ne zaman söylediğine dair bir bilginin paylaşılan sayfalarda mevcut olmadığı, bu hususta paylaşabilecekleri net bir bilginin olup olmadığı yönündeki ilave talebimize bir geri dönüş yapılmadı.
1 Yorum
Atatürk atları severdi ve arabalı at yarışlarını ilk düzenleyen insandı.