“Çocukken Fakirdim. İki Kuruş Elime Geçince Bunun Bir Kuruşunu Kitaba Verirdim. Eğer Böyle Olmasaydı Yaptıklarımın Hiçbirini Yapamazdım” Sözünün Atatürk’e Ait Olduğu İddiasının Kaynağı Cemal Granda’dır
Mustafa Kemal Atatürk’ün küçüklüğünde maddi imkânlarının geniş olmadığı ve kitap okumayı çok sevdiği bilinmektedir. Bu nedenle Atatürk’ün “Çocukken fakirdim. İki kuruş elime geçince bunun bir kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydı yaptıklarımın hiçbirini yapamazdım” sözünü gerçekten kullanmış olması muhtemeldir.
Atatürk’ün bu sözleri söylemiş olduğuna dair iddianın yegane tanığı ve kaynağı, Cemal Granda’dır. Atatürk’ün 12 yıl boyunca uşaklığını üstlenmiş olan Cemal Granda, Atatürk’ün yanındaki hizmeti süresince gözlemlerini gizlice tuttuğu bir anı defterine not etmiş ve bu anılarını daha sonraları “Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri” ve “Atatürk’ün Uşağı İdim” adlarıyla yayınlanan kitaplarında aktarmıştır (Cemal Granda (1973). Atatürkʼün Uşağı İdim, Hürriyet Yayınları, sf. 267).
Bu sözün izine Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri derlemesinde rastlanamamaktadır (Atatürk Araştırma Merkezi (2006). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, 2006, Divan Yayıncılık Ltd. Şti). Atatürk’ün vecizelerinin derlendiği diğer kaynaklarda, Nutuk’ta, Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri‘nde de bu vecizeye rastlayamadık. Dönemin kaynaklarında Cemal Granda dışında Atatürk’ün bu sözü söylediğine dair bir tanıklık göremedik.
Cemal Granda’nın kitabında Atatürk’le ilgili aktardığı anıların doğruluk payının bulunmadığı, Granda’nın kitabının oldukça subjektif yorumlar içerdiği yönünde değerlendirmelerde bulunulduğu biliniyor.
Her ne kadar üzerinde şüpheler bulunsa da Cemal Granda’nın şahitliğinin, Atatürk’ün kitap okuma tutkusuyla uyumlu olduğu anlaşılıyor.