Srebrenitsa Katliamında Bosnalı Sırplar Tarafından Öldürülen Annenin Evladına Son Bakış Anına Ait Fotoğraf Olduğu İddiasıyla Paylaşılan Görsel 2018 Yapımı Lily (Zambak) Adlı Kısa Filmden
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1993 yılında Boşnaklar için güvenli bölge ilan edilen ve silahlarından arındırılmış Srebrenitsa’nın Bosnalı Sırpların eline geçmesiyle 1995 yılı Temmuz ayında büyük bir etnik kıyım yaşandı. Savaş sırasında Srebrenitsa’nın güvenliğinden sorumlu BM Barış Gücü komutanı Hollandalı Thom Karremans, kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etmesinin ardından Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar en az 8.372 Bosnalıyı katletti.
Uluslararası Adalet Divanı Srebrenitsa’da yaşananları 2007 yılında “soykırım” olarak niteledi; ancak, sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetti (Rusya 2015 yılında BM Güvenlik Konseyi’nde olayların soykırım olarak adlandırma teklifini veto etti). Hollanda’nın Lahey kentinde kurulan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), Bosnalı Sırp General Ratko Mladiç’i ve Sırp lider Radovan Karadzic’in 8.000 Müslüman Bosnalının öldürüldüğü Srebrenitsa’da soykırım yapmaktan suçlu buldu.
II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da gerçekleşen en büyük toplu insan kıyımının meydana geldiği Srebrenitsa’da yaşanan katliamı tarif etmek dahi mümkün değil.
Her yıl 11 Temmuz günü, Srebrenitsa katliamının kurbanları anılıyor.
Srebrenitsa’da binlerce Bosnalının hunharca katledilmesine tepki gösteren sosyal medya kullanıcılarının bir süredir diz çökmüş bir kadın ve çocuğun kafalarına silahın doğrultulduğu fotoğrafı 1995 yılı Temmuz ayında Bosna’da kaydedildiğini sanarak “bir annenin evladına son bakışı” vurgusuyla kullandığı görülüyor.
Srebrenitsa’da dünyanın gözü önünde bu görsele benzer birçok an yaşanmış olsa da, paylaşılan görsel 1995 yılından değil, 2018 Yapımı bir kısa filmden.
Görseli 1995 yılında Srebrenitsa’daki katliam anında kaydedildiğini sanarak aktaranpaylaşımörnekleri şöyle sunulabilir:
“Annenin evladına son bakışı ve küçük bir çocuğun; çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi anne diye sordugu yerdir Srebrenitsa. BM burayı önce güvenli bölge ilan ederek silahsızlandırdı ve 80 binden fazla halkı oraya topladı, sonra da büyük soykırımın yaşanmasına göz yumdu.”
“1995 Bosna Srebenitsa’da katledilen Anne ile evladı ve annenin ölmeden önce evladına son bakışı.”
“BOŞNAK annenin infaz edilirken yavrusuna son bakışı… Türk düşmanı Sırp katilmilis ikisini de katlediyor. ŞİMDİ BİZ SIRPLARI kalkındırmak için et ve ÖSO için cephane ithal ediyoruz öylemi?”
İlk bakışta, paylaşılan fotoğrafın bir çekime ait olduğunun ilk emaresi kadraja sol alttan giren makine.
Taramayı sürdürdüğümüzde karşımıza bir kısa film çıkıyor.
Boşnak bir annenin 1995 yılında Sırplar tarafından katledilmeden önce evladına son bakışını yansıttığı iddiasıyla paylaşılan görsel, Srebrenitsa Soykırımını konu edinen 2018 yapımı 4 dakikalık “Lily” (“Zambak“) adlı kısa filmden bir sahne.
Metropol Medya‘nın yapımcılığını üstlendiği Lily adlı filmin afişi şu şekildeydi:
Filmin yönetmenliğini üstlenen İhsan Gökhan Gökçay, Instagram profilinde 4 dakikalık kısa filmi şu notla paylaşmıştı:
“Bağdat film festivali’nde (2020) yılın en iyi kısa filmi seçilen amatör ruh ile hazırladığımız eserimiz 1995 yılındaki srebrenitsa katliamını konu almaktadir.”
Zambak izlendiğinde, paylaşılan karedeki sahne farklı açıdan görülebiliyor:
Paylaşılan görselde diz çökmüş vaziyetteyken kafalarına silah doğrultulan anne ve çocuğu kısa filmde elleri bağlı şekilde ormanda yürürken net şekilde görebiliyoruz.
İlgili karenin farklı açılardan versiyonları şu şekilde:
Kısa filmin çekimlerinde görev alan Yaşar Özkan, görselin arka planına şöyle değinmişti:
“Arkadaşlar bu fotoğraf LİLİ isimli katliamı anlatan kısa filmin kamera arkası fotoğrafıdır. Yönetmeni boşnak bir kardeşim oşan İhsan Gökhan Gökçay ‘ dır. Görüntü yönetmeni de benim. Bir sürü yerde adından söz edildi bu kısafilmden. Bu fotoğraf sadece katliamı anlatsın diye burada”
2 Yorumlar
2020 yılındaki bir kısa filmdeki görsel 2019 yılında bir twitte nasıl kullanılmış? Bir hata mı var?
Film 2018 yapımı. Yazıda sehven 2020 olarak belirtilmiş.