“Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım laf mı diye. Birde söyleyene bakarım adam mı diye.” sözünün Mevlana’ya (ya da Ömer Hayyam’a) ait olduğuna dair bir delil bulunmuyor.
“Sahipliği Yanlış Kişiye İzafe Edilen Şiirler” temalı incelemelerimizin yeni konusu, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’ye (30 Eylül 1207 – 17 Aralık 1273) ait sanılan “Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım laf mı diye. Birde söyleyene bakarım adam mı diye.” sözü.
Bir dönem atarlı giderli sosyal medya paylaşımlarının favori alıntısı uzun süredir Mevlana’ya atfedilerek paylaşılıyor.
Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verilecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım, laf mı diye. Bir de söyleyene bakarım, adam mı diye.
Mevlana Hz.
— Mevlana Celaleddin-i Rumi (@dergahimevlanaa) October 4, 2023
Son dönemde bu söz atfı, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın CHP Genel Başkanı Özgür Özel’e isim vermeden tepki gösterdiği sosyal medya paylaşımıyla yeniden gündeme geldi.
Ali Yerlikaya (@AliYerlikaya): “Mevlana der ki: “Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verilecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım, laf mı diye? Bir de söyleyene bakarım, adam mı diye?” Baktım ki, kifayetsiz muhterismiş…”
Mevlana der ki: “Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verilecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım, laf mı diye? Bir de söyleyene bakarım, adam mı diye?”
“Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verilecek bir cevabım var elbet. Lakin bir lafa bakarım, laf mı diye? Bir de söyleyene bakarım, adam mı diye?” sözünün Mevlana’ya ait olduğuna dair bir delil bulunamıyor.
Mevlana’ya ait eserlerde, Mevlana üzerine yapılan akademik çalışmalarda yapılan taramada bu yönde bir vecizeye / şiire rastlanamıyor (Sözün Mevlana’nın üslubuyla uyumluluk arz etmemesi de cabası).
Bahse konu sözün 11. yüzyılda yaşamış olan İranlı şair, filozof, matematikçi ve astronom Ömer Hayyam’ın bir rubaisinden alıntı olduğunun da iddia edildiği görülüyor.
Ömer Hayyam’a izafe edilen ilgili dizeler şu şekilde:
Kör cehalet çirkefleştirir insanları.
Suskunluğum asaletimdendir.
Her lafa verecek bir cevabım var elbet
Lakin bir lafa bakarım laf mı diye,
Bir de söyleyene bakarım adam mı diye
Ömer Hayyam’ın “dörtlüklerinden” biri olduğu iddia edilen 5 mısralık dizelerin yer aldığı şiirin tamamının şu şekilde olduğu da ileri sürülüyor:
Kör cehalet çirkefleştirir insanları. Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek bir cevabım var elbet Lakin bir lâfa bakarım laf mı diye, Bir de söyleyene bakarım adam mı diye
Dünya, üç beş bilgisizin elinde
Sanırlar ki tüm bilgiler kendilerinde
Üzülme, eşek eşeği beğenir
Bir hayır var sana kötü demelerinde
Sen bu dünyanın sırrına eremezsin
Erenlerin dilini de sökemezsin
Öyleyse yaşarken, cennet et dünyayı
Öteki cennetine ya girer, ya giremezsin
Niceleri geldi, neler istediler
Sonunda dünyayı bırakıp gittiler
Sen hic gitmeyecek gibisin değil mi?
O gidenler de hep senin gibiydiler
İçin temiz olmadıktan sonra
Hacı hoca olmuşsun kaç para
Hırka, tespih, post, seccade güzel
Ama dünya kanar mı bunlara.. ?
Sen sofusun hep dinden dem vurursun
Bana da sapık dinsiz der durursun
Peki, ben ne görünüyorsam O’yum
Ya Sen, ne görünüyorsan O’musun??
Sen içmiyorsan içenleri kınama bari
Bırak aldatmacayı iki yüzlülükleri
Şarap içmem diye övünüyorsun Amma..,
Yediğin Haltların yanında Şarap Nedir ki.. ?
Ey kara cübbeli senin gündüzün gece
Taş atma dünyayı bilmek isteyenlere
Onlar Sanatı peşindeler,
Senin se Aklın Abdest bozan Şeylerde..!
Seni kuru softaların softası seni
Seni cehenneme kömür olası seni
Sen mi Haktan rahmet dileyeceksin bana ?
Hakka Akıl öğretmek Senin haddine mi..?
Yaşamın sırlarını bileydin
Ölümün de sırlarını çözerdin
Bugün aklın var, bir şey bildiğin yok
Yarın Akılsız Neyi Bileceksin..?
Ey Ruhu kör, Aklı kör, Vicdanı kör..!
Bu yer, bu gök, bu yıldızlar, boştur boş !
Bırak onu bunu da gönlünü hoş tut hoş !
Şu durmadan kurulup dağılan evrende
BİR NEFESTİR ALACAĞIN, O DA BOŞTUR BOŞ !
Yapılan taramada Ömer Hayyam’ın yayımlanan rubaileri arasında “Suskunluğum asaletimdendir. / Her lafa verecek bir cevabım var elbet / Lakin bir lâfa bakarım laf mı diye / Bir de söyleyene bakarım adam mı diye” şeklinde mısralar bulunamadı.
Bahse konu sözün 2007 yılında Facebook ve MSN’de vatandaşlar tarafından başkalarını “taşlama” ve “yergi” amacıyla anonim şekilde kullanılmayabaşlandığı, akabinde diğer sosyal medya platformlarına ve internet forumlarına Mevlana, Ömer Hayyam ve Neyzen Tevfik imzasıylayayıldığı görülüyor.
