23 Nisan’ın Çocuklara Kenan Evren Tarafından Bayram Olarak Armağan Edildiği İddiası Doğru Değil

23 Nisan, 12 Eylül 1980 Tarihinde Gerçekleştirilen Askerî Darbe Sonrasında RESMEN “Çocuk Bayramı” Olarak Adlandırılsa Da, Geçmişte 23 Nisan Günü Çocuk Bayramı Adı Altında Kutlamalar Gerçekleştirilmekteydi

Yanlış İddia

 

Bugün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Kutlu olsun!

Günün anlam ve önemine binaen odaklanacağımız konu, bugünkü bayramın çocuklara 1. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından değil, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından armağan edildiği iddiası.

Öncelikle, iddiayı dile getiren isimleri alıntılayalım…

Mustafa Armağan, 23 Nisan 2014 tarihli sosyal medya paylaşımında “23 Nisan’ı resmi bayram yaparak çocuklara armağan eden Kenan Evren’dir.” ifadelerini kullanmıştı.

 

kenan evren 23 nisan

 

Ufuk Coşkun ise DerinDüşünce adlı internet sitesinde 23 Nisan 2012 tarihinde yüklenen “23 Nisan Çocuk Bayramı: Çocuklar okulda ne kadar çocuk?” başlıklı yazısında, 23 Nisan’ın Atatürk tarafından değil Kenan Evren tarafından çocuklara bayram olarak armağan edildiğini şöyle öne sürmüştü:

 23 Nisan Çocuk Bayramı ve Kenan Evren

 

 Alkan; 23 Nisan’ın resmi olarak ulusal egemenlik ve çocuk bayramı olarak kabul edilmesini 12 Eylül yönetimine borçlu olduğumuzu ifade der. 12 Eylül milli egemenliğin temsil edildiği TBMM’yi kapatmıştı. Yaklaşmakta olan “Ulusal Egemenlik Bayramı ” 1935 yılındaki tanımlamaya göre kutlanması gerekiyordu. Açılış günü kutlanan meclis ortada yoktu. Durumun zorluğunu fark eden Kenan Evren hemen yeni bir yasa hazırlanması için emir verdi. 23 Nisan’dan yaklaşık bir ay önce 17 Mart 1981’de kabul edilen ve 19 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kanunla bayramın adı “Ulusal Egemenlik Bayramı “olmaktan çıkmış ve  “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ” olarak değiştirilmişti. Bu kanunda ilk defa “Ulusal Egemenlik” ve  “Çocuk Bayramı” birlikte kullanılmıştı. Kanun metninin ilk halinde bayramın sadece anaokulları ve ilkokullarda kutlanabileceğine ilişkin kısım 1983 seçimlerinin yaklaşması üzerine kanundan çıkarılmıştır. Zira meclis açılmak üzeredir. İşte bu ortamda 23 Nisan’ı çocuklara Atatürk’ün armağan ettiği şeklindeki efsane işlenmeye başlanır. Oysa böyle bir günü çocuklara Atatürk armağan etmemişti. Çocuk Bayramı olarak bugünün kutlanmasının Atatürk’le doğrudan bir ilgisi de yoktu. Bayramın adını değiştiren TBMM’yi kapatan 12 Eylül darbecileri 5 Mayıs 1981’de 51 nolu Milli Güvenlik Kurulu Kararı ile Türkiye’ye Amerika’daki kiliselerin öncülüğünde kutlanan Çocuk Bayramı( Children’s Day) kutlamalarından esinlenerek “Çocuk Bayramı”nı armağan eden Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu’nu feshetmiştir.( Mehmet Ö. Alkan, Toplumsal Tarih Dergisi, Nisan 2011)

 

12 Eylül’de çıkarılan 1402 sayılı yasa ile binlerce öğretmeni mağdur eden, memurların emeklilik gibi kazanılmış tüm haklarını vermeyen, onlara kamu görevini yasaklayan, hak arayan öğretmenleri ise, haksız cezalara çarptıran ve onları işkenceden geçiren yetmezmiş gibi öğretmenlerin sandığı İLKSAN’ı onların elinden alan 12 Eylül cuntacıları 24 Kasım’ı da Öğretmenler Günü ilan etmişlerdi. Aynı darbeci kesim 17 Mart 1981’de kabul edilen ve 19 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kanunla Ulusal Egemenlik Bayramını “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ” olarak değiştirmiştir. Bu kadar haksızlık yapan cuntacıların öğretmenleri ve çocukları sevdiğini söylemek ve bu konuda samimi olduklarını düşünmek bir hayli güç.

 

İLAVE: 2023 yılında aynı asılsız iddia sosyal medyada tekrar ortaya çıktı.

 

Abdullah Quilliam (@Abdquil): “23 Nisan çocuk bayramı dedikleri, M.Kemal’in sağlığında çocuk esirgeme kurumu bünyesinde resmî olmayan bir bayram şeklinde kutlanırdı. Resmî tatil yapılması 1981’de darbeci Kenan Evren tarafından oldu. O zaman niye yalan söylüyorsunuz #23Nisancocukbayramı nı M.Kemal çocuklara hediye etti diye?”

 

Ancak iddia edilenin aksine Çocuk Bayramı kutlamaları Kenan Evren’in değil, Mustafa Kemal Atatürk’ün çocuklara bir armağanıdır. 23 Nisan günü gerçekleştirilen kutlamalar 1926 yılından itibaren “Hâkimiyet-i Milliye Bayramı” yanında “Çocuk Günü” ve “Çocuk Bayramı” olarak adlandırılmaya başlanmıştır. İlk kapsamlı 23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamalarına 1927 yılında başlanmıştır. 1929 yılında ise Çocuk Haftası olarak kutlanmalar gerçekleştirilmiştir.

Bu hususu, günümüze değin resmî bayramları düzenlemek amacıyla çıkarılan yasalardaki maddelerden başlayarak detaylandırmaya çalışalım…

Millî bayram ve genel tatillerin belirlendiği 27 Mayıs 1935 tarih ve 2739 Sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” maddeleri arasında 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik Bayramı olarak zikredilmişti.

Bahse konu Kanun’un maddeleri şöyledir:

Madde 1 — Ulusal Bayram yalnız Cumhuriyetin ilân edildiği 29 ilkteşrin günüdür. Türkiyenin içinde ve dışında Devlet adına yalnız o gün tören yapılır. Bayram 28 ilkteşrin öğleden sonra başlamak üzere 29 ve 30 günleri devam eder.

Madde 2 — Genel tatil günleri şunlardır:

A – Zafer Bayramı; İstiklâl savaşında son zaferin kazanıldığı 30 ağustos günü (bu gün Millî Müdafaa Vekilliği tarafından hazırlanacak programa göre süel tören yapılır).

B – Ulusal Egemenlik Bayramı; 22 nisan öğleden sonra ve 23 nisan günü.

C – Bahar Bayramı; mayısın birinci günü.

D – Şeker Bayramı; üç gün.

E – Kurban Bayramı; dört gün.

F – Yılbaşı günü; her yıl birincikânunun 31 inci günü öğleden sonra ve ikincikânunun birinci günü.

 

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun

 

3466 sayılı 20 Haziran 1938 tarihli “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki 2739 Sayılı Kanuna Ek Kanun” ile 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı milli bayramlar arasına dahil edilmiştir.

Söz konusu kanunun ilgili maddeleri şöyleydi:

Madde 1 — 2739 sayılı kanunun ikinci maddesine aşağıdaki fıkra ilâve edilmiştir:

G ) Gençlik ve spor bayramı; mayısın 19 uncu günü.

Madde 2 — Mezkûr kanuna aşağıda yazılı madde eklenmiştir : Kanunda tayin edilen genel tatil günlerinin sonu cuma gününe tesadüf ettiği takdirde müteakib cumartesi bütün gün tatil yapılır. 

 

12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında Millî Güvenlik Konseyi tarafından çıkarılan 17 Mart 1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun‘da 23 Nisan günü gerçekleştirilen kutlamanın adı “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak belirtilmiştir. Böylelikle 20 Haziran 1938 tarihli kanunla koyulan “Ulusal Egemenlik Bayramı” adı 17 Mart 1981 tarihli kanunla “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirilmiştir.

Söz konusu Kanun’da yer alan resmî bayramlara ilişkin maddeler şu şekildeydi:

MADDE 1 — 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 28 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

 

MADDE 2. — Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü genel tatil günleridir.

A) Resmi bayram günleri şunlardır :

1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır. Bugün ana ve ilkokullar düzeyinde törenler yapılır.

2. 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.

3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır :

1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür.

2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.

C) 1 Ocak günü yılbaşı tatilidir.

D) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramında ana ve ilkokullar ile törenlere iştirak eden kurumlar tatil edilir.

Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü aksamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.

Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.

29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.

 

MADDE 3. — A) Hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar.

 

23 Nisan Çocuk Bayramı, 1981 yılında kabul edilen “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır” maddesi ile resmî bir isme ve statüye erişmiştir. Ancak, her ne kadar 1981 yılı öncesinde ulusal bayramlar hakkındaki Kanun maddelerinde 23 Nisan günü Çocuk Bayramı olarak nitelenmese de, fiiliyatta bu gün Çocuk Bayramı olarak adlandırılarak kutlanmaktaydı.

Veysi Akın, “23 Nisan Milli Hâkimiyet ve Çocuk Bayramının Tarihçesi” başlıklı makalesinde Çocuk Bayramı’nın tarihçesini şu şekilde özetlemişti (1997. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı:3. Sf: 92):

“23 Nisan, Türklerin Çocuk Bayramı ‘dır. Bu güne değin yapılan kutlamalar göstermiştir ki, bu bayramın ortaya çıkışı ve tarihçesinde yanlışlıklar yapılmaktadır. Aslında, bu günün bayram oluşunda 23 Nisan (1920), Millî Hakimiyet ve Çocuk Bayramı kavramlarının ayrı ayrı yeri vardır. Çocuk Bayramı resmi bayram anlayışının dışında gelişmiştir. İlk defa, 23 Nisan J927’de Himaye-i Etfal Cemiyeti (Çocuk Esirgeme Kurumu) ‘nin kutlaması ile başlamıştır. Bunun doğuşunda Cemiyete gelir temin etme fikri vardır. 1927-1981 yılları arasında kanunla belirlenmiş bir adı olmaksızın kutlanmıştır. Resmi adı 1981 ‘de çıkarılan bir kanunla “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olmuştur. 23 Nisan 1979’dan sonra uluslararası bir hüvviyet kazanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi ‘nin ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ‘nun çabaları ile 23 Nisan, Dünya çocuklarının günü olma yolundadır.”

 

Mücahit Özçelik, “23 Nisan Çocuk Bayramı’nın Ortaya Çıkışı ve 1922-1929 Yılları Arasında 23 Nisan Kutlamaları” başlıklı makalesinde Çocuk Bayramı’nın ortaya çıkışını şöyle özetlemişti (2011. Akademik Bakış. Cilt 5. Sayı 9. Kış 2011. Sf: 265-283):

“Yeni Türk devletinin ilk bayramı olarak 23 Nisan 1921 yılında kabul edilen Hâkimiyet-i Milliye Bayramı’nın 23 Nisan 1922’de Ankara’da yapılan ilk kutlamalarından itibaren çocukların ön plana çıkmasıyla birlikte TBMM Başkanı Mustafa Kemal’in de desteğini alan Himaye-i Etfal Cemiyeti yöneticileri 23 Nisan 1923’te cemiyet adına yardım toplamaya başlamıştır. 1924 kutlamalarında Latife Hanım’ın Himaye-i Etfal temsilcisi olması ve Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın da Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni açıkça desteklemesi ile 1925’lerden itibaren 23 Nisan’a “Hâkimiyet-i Milliye Bayramı” yanında “Çocuk Günü” ve “Çocuk Bayramı” da denmeye başlanmıştır. Çocuk Bayramının amacı, çocukların birkaç gün eğlendirilmesinden ziyade, toplumun farklı çocuk sorunları ile ilgilenmesinin sağlanmasıydı. Çocuk ölümlerinin azaltılarak nüfus artışının desteklenmesi bunların en önemlisiydi.

 

1927 yılından önce 23 Nisan; “Çocuk Günü”, “Çocuk Bayramı” gibi kavramlarla anılsa ve çocuk bayramı olarak kutlansa da ilk kapsamlı Çocuk Bayramı kutlamalarına 23 Nisan 1927 yılında başlanmıştır. “Çocuk Bayramı” Mustafa Kemal Paşa ve hükümetin de desteği ile 1929 yılında “Çocuk Haftası” adıyla yedi güne çıkarılmış ve kutlamalarda aktif rol Türk Ocaklarına verilmiştir. Maarif Teşkilatı’nın da okulları tatil ederek tüm öğrencilerin kutlamalara katılımını sağlamasıyla Çocuk Bayramı, Ankara ve İstanbul’un yanı sıra memleketin her tarafında özel merasimlerle kutlanmaya başlanmıştır. Böylelikle 1929’da Çocuk Haftası olarak kutlanmaya başlanan 23 Nisan kutlamaları daha çok, çocukların sorunlarının gündeme getirildiği ve tüm Türkiye’nin coşkuyla kutladığı bir bayram haline dönüştürülmüştür”

 

Makbule Sarıkaya ise “Cumhuriyet Türkiye’sinin İlk Çocuk Haftası” başlıklı makalesinde 23 Nisan Çocuk Bayramı’nın geçmişini şöyle özetlemişti (2009. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. Sayı: Kasım 2009. Cilt XXV. Sayı 75. Sf: 465-494):

“1921’de “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk Yevm-i Küşadı olan 23 Nisan Günü Milli Bayramdır” hükmüyle kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk milli bayramı, 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasından sonra “23 Nisan Milli Hakimiyet Bayramı” olarak çeşitli etkinliklerle kutlanmıştır. Bayram, 1927 tarihinden itibaren Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin öncülüğünde kutlanmaya başlanarak 1929’da Çocuk Haftası’na dönüştürülmüştür. 27 Mayıs 1935’te kabul edilen “Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” ile Hâkimiyeti Millîye ve Çocuk Bayramı birleştirilerek 22 Nisan öğleden sonra başlayan ve 23 Nisan gününü içine alan zaman yani bir buçuk günlük süre “Milli Hakimiyet Bayramı” adı altında kutlanmıştır. 1975 yılında ise kutlamalara Türkiye Radyo Televizyon Kurumunun katılmasıyla bir hafta boyunca çocuk programlarına yer verilmiş, büyük eğlenceler düzenlenmiştir. 1978 yılında Ankara’daki okul çocuklarının katılımıyla TBMM’de çocuk meclisi toplanmış, 1980’de ise Türkiye’nin her tarafından çocukların katılımıyla “Ulusal Çocuk Parlamentosu” gerçekleştirilmiştir. 1979 yılı Birleşmiş Milletlerce Dünya Çocuk Yılı olarak ilan edilince, T.R.T.’nin katılımıyla bayram, komşu ülkelerin çocuklarının törenlere davet edilmesiyle uluslar arası düzeye taşınmıştır. 1981’de Milli Güvenlik Konseyi’nin Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararı ile “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır” hükmü getirilerek, resmî bir ad ve statüye kavuşturulan bayram, sadece ilkokullarda ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kutlanmıştır.”

 

23 Nisan günü gerçekleştirilen Çocuk Bayramı kutlamalarının izine resmî belgelerde, Meclis tutanaklarında, gazete sayfalarında rastlamak mümkün.

14.04.1932 tarihli 2077 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan 1947 sayılı 11.04.1932 tarihli Çocuk Bayramı Münasebetile Nisanın Yirmisinden Otuzuna Kadar Posta Müraselâtile Telgraflara Şefkat Pulu Yapıştırılması Hakkında Kanun’da gönderim yapılan mektuplardan Çocuk Bayramı vesilesiyle şefkat ücreti alınması kararlaştırılmıştı.

Söz konusu Kanun’un ilgili maddeleri şöyleydi:

Madde 1 — Posta ve telgraf ücretlerinden başkaca olarak Çocuk bayramı münasebetıle nisanın 20 nci gününden 30 uncu günü akşamına kadar postahanelere tevdi olunacak adi mektuplardan bir, taahhütlü ve kıymetli mektuplardan iki, telgraf namelerden üçer kuruş ve kartlardan yirmi para şefkat ücreti alınır

 

Madde 2 — Şefkat ücretleri için müraselât üzerine yapıştırılacak pullar Himayei Etfal Cemiyetince tedarik ve P. T. T. idaresine tevdi olunur. Sarfedilen bu pulların bedeli P. T. T. İdaresi tarafından bir ay zarfında Cemiyetin Merkezi Umumisine tediye edilir.

 

Madde 3 — Bu Kanun neşri tarihinden muteberdir.

 

Madde 4 — Bu Kanunun ahkâmını icraya Dahiliye Vekili memurdur

 

çocuk bayramı pul

 

TBMM internet sitesinde ise “23 Nisan” için şu ifadeler kullanılmıştır:

“Atatürk, 23 Nisan 1924’te ’23 Nisan’ gününün bayram olarak kutlanmasına karar vermiştir. Bu tarihten 5 yıl sonra 23 Nisan 1929’da Atatürk bu bayramı çocuklara armağan etmiştir ve 23 Nisan ilk defa 1929 yılında Çocuk Bayramı olarak da kutlanmaya başlanmıştır.”

 

23 nisan bayram ilanı

 

TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile TBMM’nin açılışının 101’inci yıl dönümü dolayısıyla Ulus’taki Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen törende Çocuk Bayramı’nın geçmişine şöyle değinmişti (23 Nisan 1927’deki ilk bayramın Atatürk’ün himayesinde gerçekleştiğini hatırlatan Şentop, 1929’da ise “Çocuk Haftası” olarak kutlamaların genişletildiğini dile getirmişti. Şentop ayrıca, 1933 yılında Atatürk’ün ile başlayan çocukların makama kabulü geleneğinin, bugün de çocukların kısa süreliğine devlet kurumlarının başındakilerin yerine geçmesi şeklinde sürdüğüne dikkat çekmişti):

“Savaş zamanında bayram olup olmaması uzun uzun tartışılmış ve nihayetinde halkın manevi birliğini ve moral değerlerini yükseltmek amacıyla bayram ilan edilmiştir. İlk olarak 1921’de çıkarılan bir kanunla ‘Hakimiyeti Milliye Bayramı’ olarak kutlanmış, 1922’deki kutlamalara çocuklar da dahil edilmiştir. 1923 yılında Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin bugünkü adıyla Çocuk Esirgeme Kurumu’nun katkılarıyla savaş yetimleri ve öksüzleri için yardım toplanmaya başlanmıştır. 23 Nisan 1926’da Hakimiyeti Milliye gazetesinde ’23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür’ başlıklı bir yazı kaleme alınınca çocuklar 23 Nisan’la bütünleşmiştir.”

 

“Bugün bizler dualarla, gözyaşları içerisinde açılan Meclisimizin bir asrı tamamlamasına şahitlik ediyoruz. İnşallah Meclisimizin açılışının, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın daha nice yüzyılları, yine bu binada ilk günkü coşkusu, umudu ve sevinciyle kutlanacaktır. Bu duygu ve düşüncelerle milletimizin ve hassaten geleceğimizin teminatı olan sevgili çocuklarımızın bayramını tekrar kutluyorum. Mübarek ramazan ayının dünyamıza esenlik ve sağlık getirmesini Cenabı Hak’tan niyaz ediyorum. Meclisimizin ilk reisi Gazi Mustafa Kemal’i ve mücadele arkadaşlarını, kurucu ve kurtarıcı Meclisin bütün vekillerini ve çalışanlarını, kahraman gazilerimizi ve vatanımızı canlarıyla yeşerten şehitlerimizi rahmet, minnet ve saygıyla anıyorum. Ruhları şad olsun.”

 

1927 yılından itibaren Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin öncülüğünde kutlanan Çocuk Bayramı, 1929 yılında kapsamı genişletilerek 23-29 Nisan tarihlerini içine alan Çocuk Haftası’na dönüştürülmüştür.

Bu kutlamalara ilişkin dönemin gazetelerinden örnekler sunacak olursak…

 

Hakimiyet-i Milliye’nin 24 Nisan 1927 tarihli sayısında “Çocuk Bayramı” hakkında yayımlanan haber (Türkiye Büyük Millet Meclisi (2021). Kuruluş Safhasında Belgelerle Türkiye Büyük Millet Meclisi Belgeler – Fotoğraflar. TBMM Basımevi. 1. Baskı. Sf: 368):

Çocuk Bayramı Sevinçle Tes‘îd Edildi

 

Dünkü Çocuk Balosu, Himâye-i Etfâlimizin Muvaffak Bir Eseridir

 

Dünkü târîhî günü ve Çocuk Bayramını bütün Ankara, ihtiyârıyla ve genciyle ve çocuklarıyla meserret ve heyecânla tes‘îd etdi, bi’l-hâssa Çocuk Balosu çok mükemmel oldu.

 

Dün Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulduğu günün yıl dönümüne ve aynı zamânda Çocuk Bayramına müsâdifdi. Bu iki bayram dolayısıyla her taraf donanmışdı. Memleketimizde ilk def‘a yapılan ve çok büyük bir alâka uyandırdığı dünkü tezâhürâtıyla görülen “Çocuk Bayramı” için Himâye-i Etfâl Cem‘iyeti ma‘lûm olduğu üzere bir program tanzîm etmişdi. Daha sabâhdan kız ve erkek mekteb talebeleri temîz elbîseleriyle bayrama iştirâk etmek için birer ikişer mekteblerine gidiyorlardı. Her tarafda bir bayram kokusu, bir bayram sevinç ve sürûru vardı. Program mûcebince Erkek Lisesi ile Numune arasındaki yerde çocuklar ve mektebliler ictimâ‘ ediyorlardı. Bunlara tahsîs edilen otomobiller bayraklarla süslenmişdi…

 

hakimiyeti milliye 24 nisan 1927

 

23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamaları hakkında 24 Nisan 1929 tarihli Cumhuriyet gazetesi haberi:

 

cumhuriyet 24 nisan 1929

 

1929 yılında TBMM’nin açılış yıldönümünün ilk defa çocuk bayramı olarak da kutlanmaya başlanması Vakit gazetesinde “Bugün iki bayramı birden yapıyoruz – Millî Bayram ve Çocuk Bayramı – Birisi için ruhumuz şeref ve gururla diğeri için refah, neş’e ve saadet temennisi ile dolu” sürmanşetiyle aktarılmıştı.

 

milli bayram ve cocuk bayrami
Görsel: Tarih Dergi e-bülten

 

24 Nisan 1930 tarihli Akşam gazetesinin “23 Nisan Çocuk Bayramı” manşeti:

 

akşam 24 nisan 1930

 

23 Nisan 1933 tarihinde gerçekleştirilen Çocuk Bayramı etkinliklerinde çocuklar ellerinde (hürmet, öpülmek, azarlanmamak, yalnız yatmak, şefkat, korkutulmamak, ana sütü, hava ve güneş gibi) istekleri içeren dövizler taşımıştı.

 

 

çocuk hak talepleri

 

nakiye elgün

 

Vakit gazetesinin 24 Nisan 1933 tarihli sayısında Çocuk Bayramı etkinliklerine geniş yer verilmişti.

 

vakit 24 Nisan 1933

 

Yine 24 Nisan 1933 tarihli Milliyet gazetesinde Çocuk Bayramı etkinliklerine şöyle değinilmişti:

Çocuk bayramı

Dün en çok çocuklar eğlendiler, güldüler.. Çocuk bayramının ilk günü dün çok zevkli geçti. Sabahleyin Fatih parkında toplanan Himayeietfalin süslü bayraklar ile donatılmış otomobillere binen küçük mektepliler sıra ile belediye, fırka, Himayeietfal, Halkevi, vilayet, kolordu merkezlerini ziyaret etmişler ve bu şekilde Taksime gelmişlerdir. Çocuklar otomobillerle köprüden geçerken vapurlar düdüklerini çalarak selamlamışlardır. Taksimde cumhuriyet âbidesi önünde toplanan çocuklar Halkevi namına Nakiye Hanım tarafından tebrik edilmişlerdir. Nakiye Hanım çocuklara güzel bir hitabe irat etmiş ve alkışlanmıştır. Bundan sonra cumhuriyet âbidesine Halkevi, Hâkimiyeti Milliyet şehir yatı mektebi, Himayeietfal cemiyeti tarafından çelenkler konmuştur. Himayei Etfal cemiyeti tarafından dün şehrin bir çok yerlerine çocuklara ait vecizeleri havi levhalar asılmıştır. Bu gün teyyareler tarafından çocuklara ait vecizeler atılacaktır. Dün sabahtan akşama kadar muhtelif merkezlerden kalkan süslenmiş tramvaylarla çocuklar şehir içinde dolaştırılmıştır. Öğleden sonra Himayeietfal cemiyeti tarafından Gülhane parkında, çocuklar için muhtelif eğlenceler tertip edilmiştir.”

 

1933 çocuk bayramı

 

23 Nisan Millî Hâkimiyet ve Çocuk Bayramı kutlamaları hakkında Akşam gazetesi 24 Nisan 1934 tarihli sayısında “İki bayram dün her tarafta büyük şenliklerle kutlulandı” başlıklı bir haber yayımlamıştı:

 

akşam 24 nisan 1934

 

24 Nisan 1936 tarihli Ulus gazetesinde Çocuk Haftası kutlamaları manşetten verilmişti.

 

ulus 24 nisan 1936

 

1937 yılı 23 Nisan’ında gerçekleştirilen Millî Hâkimiyet ve Çocuk Bayramı kutlamalarına 24 Nisan 1937 tarihli Akşam gazetesinin kapak sayfasında yer verilmişti:

 

akşam 24 nisan 1937

 

Akşam gazetesi 24 Nisan 1938 tarihli sayısında Çocuk Bayramı kutlamaları hakkında “23 Nisan – Çocuk bayramı parlak bir surette kutlandı” başlıklı bir haber yayımlamıştı.

 

akşam 24 Nisan 1938

 

Cumhuriyet gazetesi 23 Nisan 1950 tarihli sayısına “Millî Hakimiyet ve Çocuk Bayramı” başlığını atmıştı.

 

 

23 nisan cocuk bayrami ilani

 

1 Yorum

  1. Cumhuriyet gazetesinin 1935 tarihli almanağında hakimiyeti milliye bayramı

Yorumunuzu yazınız...