Toprak Sevdiklerimizi Aldığı İçin Mi Böyle Güzel Kokar?” Sözünün Turgut Uyar’a Ait Olduğu İddiası Doğru Değil

Yanlış İddia

 

Bugün, Turgut Uyar’ın (4 Ağustos 1927 – 22 Ağustos 1985) mevzubahis olduğu bir iddiadan bahsedeceğiz.

Toprak Sevdiklerimizi Aldığı İçin mi Böyle Güzel Kokar?” şeklinde bir soru cümlesi olarak karşımıza çıkan söz, farklı platformlarda Turgut Uyar imzasıyla yer alıyor:

 

toprak sevdiklerimizi aldığı için mi böyle güzel kokar

 

toprak sevdiklerimizi aldığı için mi böyle güzel kokar

 

İddiaya konu olan söz, tespit edebildiğimiz kadarıyla ilk olarak 2011 senesinde şaire izafe edilmiş.

Hatalı ithaf taramalarından aşina olduğumuz Şiir Sokakta ekibi, bu örnekte de karşımıza çıkıyor:

 

toprak sevdiklerimizi aldığı için mi böyle güzel kokar

 

Twitter’da Turgut Uyar’ın adı ve fotoğrafı kullanılarak, “Turgut Uyar’ın anısına saygıyla” (!) açıldığını ifade eden fakat buna rağmen ekseriyetle şaire ait olmayan alıntılarla paylaşım yapan profillerden daha evvel söz etmiştik.

Keza bu minvaldeki hesapların, çeşitli şair ve yazarların kimliğine büründüklerinden dolayı takipçilerine/ okuyucularına kaynakça bağlamında çok daha fazla güven vadetmelerine rağmen bu durumu suiistimal etmiş olmaları da vurguladığımız bir diğer noktaydı.

Oldukça popüler olup yoğun etkileşim alan bu hesaplar, “hatıraya saygı” gibi kıymetli bir motivasyondan yola çıksalar da bu saygıyı pratikte göremediğimizi öne sürmek yanlış olmaz. Zira paylaşımların pek çoğu, ismini kullandıkları edebiyatçılarla alakası bulunmayan, anonim sözlerden ibaret (Bugün incelediğimiz söze, yine bu hesaplardan birinde rastlıyoruz).

İlgili ifadenin sosyal medya kullanıcıları tarafından görsel materyallere dönüştürüldüğünü görmekteyiz:

 

toprak sevdiklerimizi aldığı için mi böyle güzel kokar

 

İfade, sosyal mecralarda nazım biçiminde de paylaşılmakta:

 

toprak sevdiklerimizi aldığı için mi böyle güzel kokar

 

Tüm bu paylaşımların aksine, bahse konu olan iddia gerçeği yansıtmıyor.

Söz, Turgut Uyar’a ait değil.

Şairin tüm şiirlerinden mürekkep Büyük Saat isimli derleme kitabını taradık ancak “söz”e dair herhangi bir iz bulamadık.

Mezkur ifade, ne biçim ne de içerik bakımından Turgut Uyar’ın şiir anlayışıyla bağdaşıyor.

Bu noktada Turgut Uyar’ın, bahse konu olan ifadeye benzer “söz”ler veya kısa şiirler kaleme almadığını anımsatmak yerinde olacaktır. Şairin, “Dünyanın En Güzel Arabistanı” isimli kitabıyla beraber anlatımcı (narrative) tarzda, uzun ve düz yazıya yakın şiirlere ağırlık verdiği biliniyor.

Öyle ki, şairin kimi şiirlerine verdiği isim dahi incelemeye konu olan “söz”ün tamamından daha uzun: Tel Cambazının Rüzgârsız Aşklara Vardığını Anlatır Şiirdir, Akçaburgazlı Yekta’nın Mahkeme Kararını Aldığında Söylediği Mezmurdur, Her İki Adımda Bir Uygunsuzluğunu (Yalnızlığını) Algılayan Birisine Gazel, Akçaburgazlı Yekta’nın Yalnızlığına Kara Taştan Tapınak Kurduğunda Söylediği Mezmurdur

 

Tel Cambazının Rüzgârsız Aşklara Vardığını Anlatır Şiirdir

 

Akçaburgazlı Yekta’nın Mahkeme Kararını Aldığında Söylediği Mezmurdur

 

Her İki Adımda Bir Uygunsuzluğunu (Yalnızlığını) Algılayan Birisine Gazel

 

Akçaburgazlı Yekta’nın Yalnızlığına Kara Taştan Tapınak Kurduğunda Söylediği Mezmurdur

 

Şairin “gerçek” şiirlerinden birini okurlarımızla paylaşmanın, aradaki üslup ayrımına dair fikir vereceği kanaatindeyiz (Turgut Uyar, Büyük Saat, İstanbul: YKY, 2011, s. 69-70):

 

Uzak Kaderler İçin

 

“Birgün, bir yağmurla garip garip

-Çoluğu çocuğu terk edeceğim.-

Bir sevgiyle doymayacak kalbim, anladım

Alıp başımı gideceğim.

 

Asır yirminci asırdır, âmenna

Bir yanımda sevgilerim, bir yanımda sancım

Neon lambaları büsbütün karartır gecemizi

Uzaklar daha uzaklaşır

Bir define çıkarır gibi kayalardan, Âdemden beri

Sımsıcak sevgilere muhtacım.

 

Bir gün alıp başımı gideceğim

-Yıldızlar ışısın, yollar üşüsün, yollar…-

Belimi bir ılık şal sarsın, mavi

Hüzünlü bir serencâmın ardından, şarkısız

Rüyalarım unutulmuş bir handa pes desin

Görmüş geçirmiş bir çift duygulu dudak karşısında.

 

Kendi kendine çekilmez oluyor ömrüm

Her insanın ayrı ayrı yaşayabilsem kaderinde

Diyarı gurbette kanlı bir aşk

Bahtsız bir çocukluk uzak köylerin birinde

En uzak beyazlar,

En yakın ikindilerde, duygulu

Ve bir sahil meyhanesinde bir akşam

İçip içip ağlasam…

 

Nasıl kısa kesmeli bilmiyorum?

Herkesin derdinden pay isterken.

Uzak kaderlerin suları çağlar simdi

Yıldızlar dökülür sonsuza içimizden.

 

Birgün, bir parkta otururken, biliyorum

Bir el yağmurla dokunacak omuzuma

Bir çift göz, bir davet, bir kalp

Çoluğu çocuğu terk edeceğim…

Yapraklar dökülecek, çiçekler solacak

 

Bir sonbahar, bir sabah ve bir yağmur olacak

Toprak ve insan kokularıyla,

Uğultulu bir sarhoşluk içinde, yıllar için

Başımı alıp gideceğim.”

 

Sözün sahibi henüz tespit edilebilmiş değil.

 

turgut uyar resim
Turgut Uyar

 

“Toprak Sevdiklerimizi Aldığı İçin Mi Böyle Güzel Kokar?” Sözünü Turgut Uyar’a Ait Zanneden Yazarlar

 

Yorumunuzu yazınız...