Cam elyafı ve termoset reçineler gibi malzemelerden üretilen rüzgâr türbini bıçaklarının geri dönüşümü zor bir süreç olsa da, imkânsız değil
Rüzgar enerjisi kullanımının artmasıyla birlikte, ömrünü tamamlayan rüzgâr tribünü kanatlarının / bıçaklarının istiflendiği arazilerden görüntüler haber sitelerinde ve sosyal medya platformlarında dikkat çekmeye başladı.
Kullanım ömrü sona eren rüzgâr tribüni kanatlarının depolanması lojistik ve altyapı açısından zorluk arz etmeye başladı.
Bu süreçte, ıskartaya çıkan rüzgâr tribünü bıçak bıçaklarının geri dönüşümünün mümkün olmadığı ileri sürüldü.
Rüzgar türbini kanatlarının ömrü genellikle 20-25 yıl arasında değişmektedir. Ancak, bu süre çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir:
– Malzeme Kalitesi: Kanatların yapımında kullanılan malzemeler ve üretim teknolojisi ömrü etkiler. Yüksek kaliteli kompozit malzemeler daha uzun ömür sağlar.
– Bakım ve Onarım: Düzenli bakım ve onarımlar, kanatların ömrünü uzatabilir. Zamanla oluşan küçük hasarlar tamir edilerek daha büyük sorunların önüne geçilebilir.
– Çevresel Koşullar: Kanatların maruz kaldığı rüzgar hızı, nem, sıcaklık ve diğer çevresel faktörler ömürlerini etkileyebilir. Zorlu hava koşulları, aşınmayı hızlandırabilir.
– Tasarımsal Özellikler: Kanatların aerodinamik yapısı ve tasarımı, yük dağılımını ve stres noktalarını etkileyerek ömürlerini belirler.
– Kullanım Şekli: Türbinin işletme koşulları ve yük profili de kanat ömrünü etkileyen önemli faktörlerdir. Sürekli yüksek yük altında çalıştırılan kanatlar daha hızlı yıpranabilir.
Gelişen teknoloji ile birlikte, yeni nesil rüzgar türbini kanatlarının daha uzun ömürlü ve dayanıklı olması hedeflenmektedir. Bu nedenle, gelecekte kanatların ömrü daha da uzayabilir.
20-25 yıllık ömürlerini doldurup “rüzgar türbini mezarlığına” terk edilen malzemelerin geri dönüştürülemeyeceğini ileri süren paylaşımlardan örnek şöyle sunulabilir:
Haşim Yerlikaya (@yerlikayahasim): “Sözde doğayı korumak için geliştirildiği iddia edilen Rüzgar Tribünlerinin bıçakları geri dönüştürülemez. Böyle toprağa gömüyorlar sonra.”
Sözde doğayı korumak için geliştirildiği iddia edilen Rüzgar Tribünlerinin bıçakları geri dönüştürülemez.
Rüzgar türbini bıçaklarının geri dönüşümü teknik ve lojistik açıdan zorlayıcı bir süreçtir. Karmaşık bir süreç olduğu için mevcut aşamada yaygın olarak yapılamamaktadır. Ancak yeni teknolojiler ve altyapı yatırımları ile bu zorluklar aşılabilmekte ve bıçaklar daha sürdürülebilir bir şekilde geri dönüştürülebilmektedir.
Türbin kanatları zararlı maddeler içermez ve atık depolama sahasında bir tehlike oluşturmaz.
Türbin kanadı malzemelerinin kullanım ömrü sonu yönetimi sorunlu olsa da, rüzgar türbinlerinin olumlu çevresel etkisi, olumsuz yanlarından çok daha ağır basmaktadır (Bir rüzgar türbininin üretimi için kullanılan enerjiyi çıkarma süresi (enerjinin geri ödeme süresi) üretmek için ihtiyaç duyduğu süre 2019 yılı verilerine göre Kuzey Avrupa’da 1,8-22,5 ay arasında değişmekle birlikte ortalama 5,3 ay olarak ölçülmüştür).
Türbin bileşeni malzemelerinin (çelik, bakır tel, elektronik parçalar ve dişliler gibi) yaklaşık yüzde 96’sı geri dönüştürülebilir veya yeniden kullanılabilir.
Rüzgar türbini bıçakları ise genellikle cam elyafı veya karbon elyafı ile güçlendirilmiş epoksi reçine gibi kompozit malzemelerden yapılmaktadır. Bu malzemeler hafif ve dayanıklı olmalarına rağmen geri dönüşümü zorlaştıran özelliklere sahiptir. Kanatların geri dönüştürülmesini zorlaştıran faktörler büyük boyut, karmaşık malzemeler ve yüksek maliyettir.
Hâlihazırda kullanılan rüzgar türbini kanatlarının çoğunluğu geleneksel geri dönüşüm yöntemleri için uygun değildir.
Bu nedenle, tasarımlarda biyolojik olarak parçalanabilen malzemelerin kullanım alanlarının araştırılmasının yanı sıra eski rüzgar türbini kanat malzemelerinin geri dönüştürülmesine yönelik yeni yöntemler de geliştirilmekte ve geliştirilen projelerle yürürlüğe konulmaktadır.
Bıçaklar mekanik geri dönüşüm, kimyasal geri dönüşüm ve termal geri dönüşüm yoluyla geri dönüştürülebilmektedir.
Son yıllarda, rüzgar türbini bıçaklarının geri dönüşümü için geliştirilen yöntemlerden bazıları şöyledir:
Mekanik Geri Dönüşüm: Bu yöntemde bıçaklar küçük parçalara ayrılarak, malzemeler daha sonra çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılmak üzere yeniden işlenir. Bu parçalar inşaat malzemelerinde, çimento üretiminde veya diğer kompozit ürünlerde kullanılabilir.
Termal Geri Dönüşüm: Termal işlemle bıçaklar yüksek sıcaklıklarda ısıtılarak, içindeki reçine ve elyafların ayrıştırılması sağlanır. Bu yöntemle elde edilen elyaflar yeniden kullanılabilir.
Kimyasal Geri Dönüşüm: Kimyasal süreçlerle bıçaklar çözünerek, içindeki bileşenler ayrıştırılır ve yeniden kullanılabilir hale getirilir. Bu yöntem, malzemelerin saf olarak geri kazanılmasını sağlayabilir.
Rüzgar türbini bıçaklarının geri dönüştürülmesinde öncü ülkelerden biri olan Norveç’in geri dönüşüm oranı %90’ın üzerindedir.
Avrupa ve Amerika’da bazı şirketler ve araştırma kurumları bu alanda önemli ilerlemeler kaydetmektedir. GE Renewable Energy ve Vestas gibi büyük rüzgar türbini üreticileri de bıçak geri dönüşümünü teşvik etmekte ve bu konuda yatırımlar yapmaktadır. Örneğin Vestas, bıçakların geri dönüştürülmesini kolaylaştıran yeni bir kimyasal geri dönüşüm teknolojisi geliştirmiştir. Rüzgar türbini kanatlarının geri dönüştürülmesine odaklanan Global Recycling Network, dünya çapında geri dönüşüm tesisleri işletmektedir.
İlerleyen süreçte, yeni kimyasal ve termal geri dönüşüm yöntemleri geliştirilmektedir. Bu yöntemler, bıçaklardaki malzemelerin ayrılmasını ve geri kazanılmasını daha kolay hale getirebilir. Bıçakların üretiminden önce geri dönüşümün daha kolay olması için tasarım değişiklikleri yapılabilir. Örneğin, tek tip malzemelerden üretilen veya demonte edilebilen bıçaklar tasarlanabilir. Daha fazla bıçağın geri dönüştürülebilmesi için geri dönüşüm tesislerine yatırım yapılması gerekmektedir.
