Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden
  • Anasayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • İletişim
Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden
Doğrulama / Yanlışlama

Patient Zero Tanımının Kökenini Yanlış Algılayanlar

Yazar: Deniz Ercan 24 Kasım 2020
Yazar: Deniz Ercan 24 Kasım 2020 0 yorum

“Hastalığı İlk Yayan Kişi” Anlamında Kullanılan “Patient Zero” Tanımının Kökeni

 

Patient Zero Ne Demek?

“Patient zero”, bulaşıcı hastalıklarda hastalığın tespit edilen ilk kaynağı olan kimseler için kullanılmaktadır. Yine aynı anlamda kullanılan bir diğer kavram da “indeks vaka”dır.

“Patient zero”, içerdiği “sıfır”dan dolayı hastalığın başlangıç noktası olan ve hastalığı yayan kişi olarak algılansa da; olayın aslı bu şekilde değildir. “Patient zero” ifadesinin kökeni “O” harfinin yanlışlıkla “0” (“sıfır”) olarak okunmasına dayanıyor. “Sıfır numaralı hasta” ya da “sıfırıncı hasta” olarak dilimize çevrilen “Patient Zero” tanımı “patient out of California” (“California dışından gelen hasta”) ifadesinin kısaltılmasıyla oluşmuştur.

 

Patient Zero İfadesinin Kökeni

Patient zero kavramının, 1980’lerin ilk yarısında Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) HIV’in yayılmasından sorumlu indeks vaka olduğu zannedilen Gaetan Dugas için yanlışlıkla kullanılması ile ortaya çıktığı bilinmektedir.

ABD’de yer alan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC)’nden William W. Darrow, Gaetan Dugas’ın bilgilerini not ederken, “California dışından gelen hasta” anlamındaki “patient out of California” ifadesinin kısaltması olarak “patient o” şeklinde bir not almıştı. İlerleyen zamanlarda “patient o” ifadesindeki “o” harfi, “0” (sıfır/zero) rakamı zannedilerek bu şekilde yaygınlaşmış ve “patient zero” olarak günümüze dek ulaşmıştır.

Gaetan Dugas için “Patient o” notunu düşen Prof. William W. Darrow, daha sonraki yıllarda yaptığı bir açıklamada “Los Angeles içerisinden olan vakalara LA1, LA2 gibi isimler verdiklerini, ancak bir hastanın Los Angeles/California dışından olduğunu ve bu hastayı da patient o (outside of California) yani ‘California dışından’ olarak kaydettiklerini” açıklamıştı. Yine Prof. Darrow’nun aktarımına göre, daha sonra birileri bu “patient o” yazısını, patient zero (sıfır numaralı hasta) olarak yanlış okumuş ve Dugas’ın ilk hasta olabileceğini düşünmüşler. Böylelikle Gaetan Dugas hakkında yıllar boyu sürecek bir yanlış anlaşılma başlamış. Halbuki, ne “patient o” sıfır numaralı hasta anlamına gelmektedir, ne de hastalığı yayan ya da ABD’ye getiren kişi Gaetan Dugas’tır.

Randy Shilts isimli yazarın, 1987 yılında “And the Band Played On” adıyla yayımlanan kitabının, Gaetan Dugas’ın patient zero olarak adlandırılmasında büyük rol oynadığı düşünülmekte. Shilts’in, kitabında Dugas’tan defalarca patient zero olarak bahsettiği biliniyor. Cambridge Üniversitesi’nden tarihçi Richard McKay, bu kitap yüzünden Gaetan Dugas’ın tarihteki en şeytanlaştırılmış hastalardan biri olarak anıldığını ifade etmiş ve Dugas hakkındaki HIV’yi ABD’ye getiren kişi olduğu iddialarını yalanlamıştı.

Arizona Üniversitesi’nde evrimsel biyolog olan Michael Worobey, yaptığı çalışmalar ile Gaetan Dugas HIV enfekte olduğu zaman ABD’de binlerce enfekte insan olduğunu ve dolayısıyla virüsü ülkeye Dugas’ın getirmediğini göstermişti.

1980’li yıllarda Gaetan Dugas’ın da aralarında bulunduğu HIV enfekte hastalar ile ilgili araştırmalar yapan bilim insanlarından olan enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Harold W. Jaffe, muhabirlerin HIV’yi Amerika’ya Dugas’ın getirip getirmediklerini sorduklarını, hayır cevabı vermesine rağmen ilgi çekici gelmiş olabileceğinden dolayı yine de Dugas getirmişçesine haber yaptıklarını belirtmişti.

 

patient zero diyagram

 

Immanuel Tolstoyevski de Patient Zero tanımının kökenine dair yanlış algıya şöyle değinmişti:

“Bugün öğrendim ki, salgınların başlangıçları için kullanılan “PATIENT ZERO” terimi, tamamen uydurmaymış. Ben de diyordum, niye birinci değil de “sıfırıncı hasta” diye. Meğer ilk AIDS araştırma raporlarında geçen bir O harfini, yanlışlıkla sıfır olarak okumuş millet.

 

1984’te, CDC bir HIV+ hastayı araştırıyor (Gaëtan Dugas). Kod adı da “patient out of California” (California’dan gelen hasta). Bunu patient-o diye kısaltıyorlar, ama raporu okuyanlar sıfır sanıyor. O zamanki teori de, Dugas’ın virüsü Avrupadan getirip tüm ABD’ye yaydığı. Dugas bir hostes ve dediğine göre her gittiği yerde yüzlerce kişiyle takılmış. 1984’te ölüyor. Bir gazeteci de CDC raporu ve Dugas’ın kayıtları üstüne 1987’de bir kitap yazıyor (And the Band Played On). Dugas baş sorumlu olarak gösteriliyor, “patient zero” kalıbı da yerleşiyor.

 

Millet AIDS’ten patır patır ölmeye başlayınca Dugas daha da şeytanlaştırılmış. Ama sonraki araştırmalara göre, meğer HIV çok daha önce, 68-69 yıllarında ABD’ye gelmiş. (Not: HIV’in ilk tespiti 1981 ama geriye dönük araştırmalarda, ilk kurbanın 59’da Kongo’da olduğu biliniyor.)

 

Velhasıl, adam belli ki HIV’in yayılmasını epey hızlandırmış ama bunu başlatmamış.”

 

Bu yazıyı paylaşmak isterseniz...

  • E-posta
  • WhatsApp
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Reddit
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Telegram
  • Yazdır
  • Pocket

İlgili Yazılar

Paylaş

Bunlara da bakınız

Kartondan Süper Mario Oyun Konsolü Geliştiren Çocuğun Nintendo...

25 Ocak 2021

Mahir Çayan’ın Açlık Grevindeyken Tuvalette Bisküvi Yediği İçin...

24 Ocak 2021

Devlet Bahçeli’ye Aşı Yapan Hemşirenin Darp Edildiği İddiası

23 Ocak 2021

Ben Efsaneyim Filmindeki Salgının 2021 Yılında ve Aşı...

23 Ocak 2021

Donald Trump’ın Joe Biden’a Bıraktığı Sanılan Mektup Görseli

21 Ocak 2021

Mikroskop Altında Kara Ait Sanılan Görsel

21 Ocak 2021

“Baktım Sana Kızgın Değilim, Kırgın Değilim, Dargın Değilim....

20 Ocak 2021

Donald Trump’ı ABD Başkanlık Seçiminde Favori Görenler

20 Ocak 2021

Atatürk’e Ait Sanılan Asker Fotoğrafı

19 Ocak 2021

93 Harbinin 1893 Yılında Gerçekleştiğini Sananlar

18 Ocak 2021

Yazı İçeriğiyle İlgili Yorum Yapmak İsterseniz Buyrunuz Cevabı iptal et

KÖŞE YAZARLARI

Bekir Hazar Güneri Civaoğlu M. Necati Özfatura Melih Altınok Necati Doğru Ergün Diler Hilal Kaplan Mine G. Kırıkkanat Can Ataklı Ahmet Yenilmez Ertuğrul Özkök Abdurrahman Dilipak Rıdvan Bülbül Ayşe Hür Abbas Güçlü Soner Yalçın Emin Çölaşan Mehmet Barlas Halime Gürbüz Murat Yetkin Hıncal Uluç Şükrü Kızılot Yavuz Bahadıroğlu Can Dündar Nazlı Ilıcak Ahmet Hakan Melih Aşık Murat Bardakçı Engin Ardıç Hasan Karakaya Yalçın Bayer Rahmi Turan Emre Aköz İsmet Berkan Dursun Seyis Özgen Acar Fuat Uğur Fatih Altaylı Yusuf Kaplan Şeref Oğuz Yılmaz Özdil Reha Muhtar Bülent Erandaç Mehmet Y. Yılmaz Haşmet Babaoğlu

Son Yazılar

  • Malumatfurus.org’da İnceleme Yayımlamak İçin…

    2 Aralık 2020
  • Kartondan Süper Mario Oyun Konsolü Geliştiren Çocuğun Nintendo Tarafından Tehdit Edildiği İddiası

    25 Ocak 2021
  • Kitap İncelemesi: HAKİKAT SONRASI

    25 Ocak 2021
  • Mahir Çayan’ın Açlık Grevindeyken Tuvalette Bisküvi Yediği İçin Doğu Perinçek’i Ayağından Vurduğu İddiası

    24 Ocak 2021
  • Devlet Bahçeli’ye Aşı Yapan Hemşirenin Darp Edildiği İddiası

    23 Ocak 2021
  • Ben Efsaneyim Filmindeki Salgının 2021 Yılında ve Aşı Nedeniyle Oluştuğu İddiası

    23 Ocak 2021

MALUMATFURUŞ NEDİR?

“Malumatfuruş“, köşe yazarı zabıtası “Muhtesip.com” kültüründen esinlenen bir “köşe yazarı yanlışlama” girişimidir. İşkembe-i kübrasına güvenerek bol keseden sallayan, bilmeyen, bilmediği hâlde aslını araştırıp doğrusunu öğrenme zahmetine girmeyen, yanlışını fark ettiği hâlde okurlarıyla doğrusunu paylaşmayan köşe yazarlarından haz etmeyenlerin ortak adresidir “Malumatfuruş”.

Bizden

  • Malumatfurus.org’da İnceleme Yayımlamak İçin…

    2 Aralık 2020
  • Infodemilab Podcast Yayınına Konuk Olduk

    12 Kasım 2020

Doğrulama / Yanlışlama

  • Kartondan Süper Mario Oyun Konsolü Geliştiren Çocuğun Nintendo Tarafından Tehdit Edildiği İddiası

    25 Ocak 2021
  • Mahir Çayan’ın Açlık Grevindeyken Tuvalette Bisküvi Yediği İçin Doğu Perinçek’i Ayağından Vurduğu İddiası

    24 Ocak 2021
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Youtube
  • RSS
  • Ana Sayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim

@2019 - malumatfurus.org

loading Vazgeç
Yazı gönderilemedi - e-posta adreslerinizi kontrol edin!
E-posta kontrolü başarısız oldu, lütfen bir daha deneyin.
Üzgünüm, blogunuz yazıları e-posta ile paylaşamıyor.