Müslüm Gürses’in Okan Bayülgen’e “Düşünüyorum Öyleyse Varım” Vecizesini Kullandığı Descartes İçin “Olabilir, Bizden Duymuş Söylemiştir. O Da Kardeşimizdir” Dediği İddiası Doğru Değil
Arabesk müziğin efsane ismi Müslüm Gürses (5 Temmuz 1953 – 3 Mart 2013), nam-ı diğer “Müslüm Baba” hakkında yaygın şekilde dile getirilen bir iddiayı ele alacağız.
İddia, Müslüm Gürses’in batı rasyonalizminin kurucusu Fransız filozof René Descartes’ın (1596-1650) ünlü sözü “cogito, ergo sum“, yani “düşünüyorum, öyleyse varım” vecizesini kullanımı ile ilgili.
Anlatıya göre Müslüm Gürses, Okan Bayülgen’in sunduğu bir televizyon programında “düşünebildiğime göre varım” sözünü kullanır. Okan Bayülgen ise Descartes’i kast ederek “birisi bunu daha önce söylemişti sanki” der. Müslüm Gürses de “Olabilir. Bizden duymuş, söylemiştir. Mümkündür. O da bizim kardeşimizdir.” yanıtını verir.
İddianın sosyal medya, gazeteler, haber siteleri ve internet forumlarındaki farklı aktarımları şöyle örneklenebilir:
–Müslüm Gürses: Şimdi ben düşünebildiğime göre varım tabi.
+Okan Bayülgen: Bunu birisi daha söylemişti baba.
–Müslüm Gürses: Olabilir, bizden duymuş söylemiştir. O da kardeşimizdir.
“17’nci yüzyılın Fransız filozofu Descartes “Düşünüyorum öyleyse varım” demişti ya…Müslüm Gürses de Okan Bayülgen’e “Ben şimdi düşünebildiğime göre varım tabii” demişti bir seferinde…Okan “Bunu birisi daha söylemişti Baba” deyince de salvoyu şöyle savuşturmuştu: “Olabilir. Bizden duymuş, söylemiştir. Mümkündür. O da bizim kardeşimizdir”
Okan Bayülgen programında konuk aldığı Müslüm Gürses’e hafif alaya alarak sorduğu “Bu düşünüyorum, öyleyse varım lafından ne anlıyorsun?“ sorusuna babanın verdiği efsane cevap;
Bunu Descartes diye bir adam söylemiş. Adam diyor ki tüm nesnelerin varlığından şüphe edebilirim ama şüphe ettiğimden şüphe edemem.. Şüphe ede ede, şüphe edemeyeceğim bir hakikate ulaşıyorum.”
“Okan Bayülgen bir programında Müslüm babaya sorar, “Düşünüyorum öyleyse varım lafından ne anlıyorsun?”. Müslüm babanın cevabı şöyle: “Bunu Descartes diye bir adam söylemiş, diyor ki tüm nesnelerin varlığından şüphe edebilirim ama şüphe ettiğimden şüphe edemem.. Şüphe ede ede, şüphe edemeyeceğim bir hakikate ulaşıyorum diyor, yani şüphe etmekle düşünen bir ben olduğunu kavrıyorum.. Sonra da diyor ki, düşünüyorum öyleyse varım”.”
Hatta bu anlatı “meme” şeklinde de görselleştirilerek aktarılmıştı:
Müslüm Gürses ve Okan Bayülgen arasında bir televizyon programında “düşünüyorum öyleyse varım” vecizesi konulu benzer bir diyalog geçtiği doğru. Ancak, Müslüm Gürses bu programda Descartes için “Olabilir. Bizden duymuş, söylemiştir. O da kardeşimizdir” ifadelerini kullanmamış.
Müslüm Gürses, Okan Bayülgen’in sunduğu Zaga adlı programa 1999 yılında konuk olmuştu.
Programda Gürses ile Bayülgen arasında ilgili diyalog şu şekilde ilerlemişti:
Okan Bayülgen: “Bir de şöyle bir şey demişsiniz. ‘Ben diyorum ki düşünüyorum o halde varım’. Bu bana yabancı gelmiyor abi. Bana sanki başka birisi de bunu daha önce söylemiş gibi geliyor ama ismini çıkaramıyorum.”
Müslüm Gürses: “Evet bunu ben söyledim ama bu düşüncenin sahibi yanılmıyorsam Goethe olması gerek. Alman düşünür. Yanılmıyorsam. Ben öyle okudum.”
Okan Bayülgen: “Abi hiç önemli değil. Kimi istiyorsak bu düşünce. Eğer bir düşünce evrenselse Goethe söylemiş, Müslüm Gürses söylemiş. Hiçbir şey fark etmez. O düşünce hepimize aittir.”
Müslüm Gürses: “Yani burada adam tanrısını bulma şeklini anlatıyor. Düşünüyorum diyor o halde varım. Bende bir kemal tasavvuru var.”
Okan Bayülgen: “Aslında Descartes diye bir lavuk söylemiş. Ama önemli değil zaten. Onu kimse hatırlamıyor”
Müslüm Gürses: “Demek ki yazan yanlış yazmış. Efendime söyleyim. Yani bu düşünce bana benden gelmez. Bana etrafımdan da gelmez. Bu duyguyu bana aşılayan bir kuvvet var. O da diyor tanrı. O da kendisi öyle buluyor.”
Müslüm Gürses’in katıldığı programdan ilgili an aşağıda bağlantısı sunulan Youtube’e yüklü videolar aracılığıyla izlenebilir (sırasıyla 12:16 ve 11:40’tan itibaren):
Müslüm Gürses, “düşünüyorum öyleyse varım” sözü ile ilgili görüşlerini Bir Yudum İnsan adlı belgeselde şöyle aktarmıştı:
“Adamın biri düşünürün biri ne demiş. Tanrısını şöyle bulmuş. Demiş ki. Güzel bu düşünürün düşüncesi. Diyor ki düşünüyorum öyleyse varım. Bende bir kemal tasavvuru var. Bu bana benden gelmez. Gelemez. Bu bana etrafımdan da gelemez. Yani bu duyguyu yaratan bana bir yüce kuvvet var. O da diyor tanrı. yani bunu böyle ben bazı ateist düşüncede olan insanlara falan anlatmıştım da. Yani tanrı her yerde var güzellik her yerde var. Onun rengi gücü her yerde var. Onu bulmak, onu hissetmek gerek yani. O inancı sevgi o vefa. Yani bunlar insanın pusulası olması gerek.”
