Moskova Metrosu’nda Tarihte İlk Kez Kadın Tren Sürücülerinin Görev Yapmaya Başladığı İddiası Doğru Değil

Yanlış İddia

 

Rusya’nın başkenti Moskova’da bulunan dünyanın en eski ve büyük metrolarından biri olan Moskova Metrosu bünyesinde ilk kez kadın makinistlerin görev yapmaya başladığı yönünde bir yanlış iddia geçtiğimiz günlerde sosyal medyaya yansıdı.

Bu hatalı bilginin yaygınlaşmasına İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun şu paylaşımı yol açtı:

“Moskova Metrosu’nda tarihinde ilk kez kadın tren sürücüleri göreve başlıyormuş. İlk kadın sürücünün 1988’de göreve başladığı İstanbul’da 30 Haziran 2019’a kadar 14 olan sayı, 1.5 yılda hızla yükseldi. Kısa sürede kadın metro sürücüsü sayımız 126 olacak.”

 

moskova metrosu sürücüleri

 

Ekrem İmamoğlu, bahse konu paylaşımında The Guardian’ın “Moskova metrosu modern tarihinde ilk kadın tren şoförlerini işe aldı” (“Moscow metro hires first female train drivers in modern history”) başlıklı haberini yanlış yorumlayarak hatalı bilgi paylaşmış.

 

moskova metrosu haberi

 

Halbuki bu haber, Moskova Metrosunda kadınların modern zamanlarda tekrar görev yapmaya başladığını aktarıyor; sanıldığı gibi tarihte ilk kez kadınların metro sürücüsü olarak göreve başladığını değil. Bahse konu haberde, Rusya’da kadınların bazı mesleklerde çalışmasının önüne geçen düzenleme nedeniyle tren sürücülerinin “modern dönem” (“modern history”) olarak niteledikleri SSCB sonrası dönemde ilk kez göreve başladıkları aktarılıyor.

Rusya Çalışma Bakanlığı’nın aldığı kadınların çalışmasının yasak olduğu mesleklerin sayısının azaltılması kararının ardından, 1 Ocak 2021 itibarıyla kadınlar metrolarda makinist olarak görev yapma hakkına erişmiş oldu.

Ancak, duraklarıyla kendine yolcuları hayran bırakan Moskova Metrosu bünyesinde daha önce kadın makinistler görev almıştı.

Moskova metrosunun inşa edilmesinin ardından ilk yıllarda kadınların sağlık açısından yüksek risk taşıdığı gerekçesiyle makinist olarak çalışması mümkün değildi. Artan demiryolu trafiği ve işgücü açığı nedeniyle bu yasağın 1935 yılında kaldırılmasının ardından kadınlar da makinist olarak çalışmaya başlamıştı.

Sunulan bu iznin ardından Sovyetler Birliği’nin ilk kadın makinisti 1935’te henüz 22 yaşında göreve başlayan Zinaida Petrovna Troitskaya oldu.

 

Zinaida Petrovna Troitskaya
Zinaida Petrovna Troitskaya

 

1938 yılında lokomotif makinisti olarak 26 yaşında göreve başlayan Elena Chukhnyuk 1941 yılında “Onursal Demiryolu İşçisi” unvanını aldı.

 

Elena Chukhnyuk
Elena Chukhnyuk

 

1930’lu yılların ortasında verilen bu izinle birlikte Moskova Metrosu’nda kadın makinistler de göreve başlamıştı.

8 Mart 1942 tarihinde tamamı kadınlardan oluşan görevlilerce yürütülen 8 Mart Treni 1975 yılına değin faaliyetini sürdürmüştü.

 

8 Mart treni

 

1955 yılında kurulan St. Petersburg Metrosu (Leningrad Metrosu) bünyesinde 4 kadından oluşan sürücü ekibi oluşturulmuştu.

2000 yılına gelindiğinde ise Rusya’da kadınların metro makinisti olması tekrar yasaklanmıştı. Rusya Federasyonu Hükümeti’nin 25 Şubat 2000 tarihli 162 sayılı kararname ile kadınların çalışması yasak olan ağır iş ve zararlı veya tehlikeli çalışma koşullarına sahip iş listesini kabul etmesi ile birlikte kadınların “elektrikli tren sürücüsü ve yardımcısı” olmalarının federal düzeyde önüne geçilmişti.

Sputnik, bu yasağın kapsamı ve kaldırılma motivasyonunu şöyle aktarmıştı:

“​Rusya’da kadınlar hayatın hemen her alanında görev başında olsa da, metrodaki trenler geçmişte erkekler tarafından kullanılıyordu, zira makinistlik kadınların sağlığı için zararlı görülen meslekler arasında yer alıyordu. Trenler artık otomatik sistemlere sahip olduğu için ağır fiziksel güç ile ilişkilendirilen meslekler arasında görülmüyor.”

 

moskova metrosu sürücü

 

Bu yasağın ardından bazı kadın makinistler Moskova Metrosu’nda makinist olarak görev yapmaya devam etti.

Moskova Metrosu’nda çalışan son kadın tren sürücüsü olan Natalya Vladimirovna Kornienko, 30 yıla yakın hizmetinin ardından birkaç yıl önce görevinden istifa etmişti.

 

kadın metro sürücüsü
Natalya Vladimirovna Kornienko

 

Sosyal medyada Moskova Metrosu’nda kadınların ilk kez makinist olarak çalışmaya başladığı iddiasının doğru olmadığı bazı dikkatli kullanıcılar tarafından da tespit edilmişti.

 

kadın makinist
Moskova Metrosu’nda görevli bir kadın makinist – 1 Mart 1959

 

Deniz Tunç Kalyoncu, Moskova Metrosu bünyesinde görev yapan kadın makinistlere şöyle değinmişti:

“SSCB’de 1930’ların ortasından itibaren kadın makinistler görev yapıyor. Büyük Anayurt Savaşı’nda metrolarda da çalışıyorlar. 1980’lerde bir yasak var ve 2021’e geliyoruz.

Moskova Metrosu’nda çalışan son kadın tren sürücüsü 30 yıla yakın Sokolniçeskaya Hattı’nda çalışan Natalya Kornienko’dur ve 2014 yılında istifa etmiştir.”

 

sovyetler kadın makinist

 

Sedat Gövyaprak’ın tespitleri ise şu şekildeydi:

“Zinaida Petrovna Troitskaya, henüz 23 yaşındayken, Kremlin’de Lenin Nişanı ile ödüllendirilen ilk kadın makinist. Bu nişanı almasını sağlayan asıl neden, en zorlu, çalışmaz denilen lokomotifleri elden geçirip çalışmasını sağlayan “inatçı” bir makinist olmasıydı.

 

Sovyetler Birliği döneminde demiryolu trafiği arttığı için büyük bir işçi kıtlığı yaşanacak ve Troitskaya bu kıtlığa çözüm olarak “Kadınlar – buharlı lokomotife!” sloganıyla kadınlara seslenecek ve bu sesleniş karşılık bulacaktır.

 

Rusya’da Putin’in, Türkiye’de İmamoğlu’nun ballandıra ballandıra yaptığı propaganda çalışması, yıllar önce Sosyalist bir ülkede gayet normal ve olması gerektiği için yapıldı.”

 

 

Yorumunuzu yazınız...