ABD’de Gerçekleştirilen Arkeolojik Kazıların Kızılderililerin Türk Olduğunu Doğruladığı İddiası Gerçek Dışı
Kuzey Arizona Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji bölümü profesörü Dr. Francis Smiley’in başkanlık ettiği bir ekip tarafından, Arizona’da Çeroki yerlileri ile ilgili yürütülen kazılarda bulunan Kızılderili dilinde yazılmış taş yazıtların okunması neticesinde, Kızılderililerin Türk olduğunun ortaya çıkarıldığı iddiası 2015 yılında basına yansımıştı.
Orta Asya Türk kültüründe yer etmiş olan at-avrat-silah gibi metaforik nesnelerin, Kızılderililer’de de “Poawi Haei” olarak bilinen ve “kutsal üçlü” olarak anılan üçlemeye denk düştüğü, bunun da Kızılderililer’in Türk oldukları kanısını kuvvetlendirdiğini aktaran haber metni şu şekildeydi:
“Kuzey Arizona Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji bölümü profesörü Dr. Francis Smiley ve ekibinin Arizona’nın Finiks kentinde yürüttüğü kazılarda ortaya çıkarttığı yazıtlar, kızılderililerin Türk olduğu ile ilgili iddiaları yönünde çok güçlü kanıtlar sunuyor.
Kazıda ortaya çıkartılan taş yazıtlar, kızılderililerin toplumsal hayatı ile ilgili bir çok yönünü ortaya çıkarttı. Kayalık alandaki yerleşim bölgelerinde ortaya çıkartılan taş yazıtlarda kızılderililerin kutsal olarak adlandırdığı şeylerden bahsediyor. Yazıta göre, yerli dilinde “movia” olarak adlandırılan “at”, “poawi” olarak adlandırılan “avrat” ve “çewa” olarak adlandırılan “silah”, Kızılderililer’in sahip olması gereken en kutsal eşyalar olarak adlandırılıyor ve bu üç eşyaya sahip olan Kızılderililer, kabilenin en onurlu savaşçısı sayılıyor. Kızılderili Şamanizm’inde de bu nesneler, “Poawi Haei” (kutsal üçlü) olarak adlandırılıyor. Ayrıca yazıtlarda savaşa gidenin arkasından su dökmenin uğur getireceği gibi yerli adetlerden de bahsedilmiş.
Konuyla ilgili bir açıklama yayınlayan Konya Meram Üniversitesi Türkoloji Bölümü başkanı Doç Dr. Nurettin Balsız, sonucun sürpriz olmadığını, kızılderililerin Türk olduğu ile tartışmaların artık şüpheye yer bırakmayacak bir biçimde sonlanması gerektiğini ifade etti. Balsız ülke olarak hayatta kalan Kızılderili soydaşlarımıza sahip çıkmamızı, bunun için meclisin bir an önce Kızılderili katliamını inkar edenleri cezalandırma yasası çıkarması gerektiğini söyledi.”
Tarihistan adlı internet sitesinin parodi haberi gerçek sanarak aktardığı yayını
Bir tarama gerçekleştirildiğinde ABD’de gerçekleştirilen bu yönde bir araştırmanın ya da haberde isimleri aktarılan araştırmacı ve akademisyenlerin izine rastlanamıyor. Çünkü, paylaşılan bu iddia aslında bir parodi metne dayanıyor.
Bahse konu uydurma içerik “Kızılderililerin Türk olduğu ispatlandı” vurgusuyla sosyal medya hesaplarında paylaşılmıştı.
Bahse konu internet sitesinde, yayımlanan içeriklerin gerçek dışı olduğu “Sitede yer alan haberlerin hepsi, kişilik bölünmesi yaşayan, şizofren bir yazarın kafasında yarattığı hayali olaylardır. O yüzden bu haberlere inanabilirsiniz ama ciddiye alıp dava açan dombilidir.” notuyla aktarılmıştı.
Kirpice.com’un yayımladığı bazı parodi içeriklerin başlıkları şu şekilde sıralanabilir:
“Timsaha tecavüz etti, iyi hal indirimi alıp beraat etti, hayvan severler isyan etti”
“Arkeoloji müzesinde heykeli taciz eden 1 kişi tutuklandı”
“Düğünde taşkınlık yapan müzik grubu, davetliler tarafından linç edildi”
“Cat Stevens’ın IŞİD saflarında savaşırken hayatını kaybettiği iddia edildi”
“12 sene sonra komadan çıkıp Kürtçe konuşmaya başlayınca ailesi şoka girdi”
Sinan Vardar, “Sanal Anlatıcı’nın Eleştirisi: Gösteri Çağında Tarihyazım Tartışmalarına Bir Katkı” başlıklı makalesinde (folklor/edebiyat, cilt:24, sayı:93, 2018/1, 207 DOI: 10.22559/folkloredebiyat.2017.80) parodi haberin gerçek sanılmasına tarihyazım çerçevesinde şöyle değinmişti:
“Dikkatli bir okuyucunun rahatlıkla anlayabileceği üzere, haber, bir hoax olduğunu belli eden gayet fark edilir ipuçları içermektedir. Buna rağmen, ilgili üretimin, aralarında haber, arkeoloji, tarih, genel kültür, forum ve sosyal paylaşım sayfalarının da yer aldığı onlarca farklı web adresinde yayınlanmış olduğu incelememiz neticesinde saptanmıştır. Bakıldığında, içinde doğrudan tarihyazımla veya arkeolojik çalışmalarla ilgilendiğini yayın politikaları kapsamında belirten sitelerin dahi yer aldığı bu hoax mağdurları listesi, kullanıcıları internet tabanlı yazınsal üretim süreçlerindeki güvenlik sorunlarını yeniden düşünmeye çağırmaktadır. Kimi web sitelerinde ise durum daha enteresandır; mizah üretildiği özellikle vurgulanan hoax sitelerinden buna rağmen mağdur olan bu sitelerden bazılarında, doğrudan alıntılanan metinlerin sonunda, kaynak belirtmek adına “Kirpi bilim-teknoloji” ibaresinin düşüldüğü görülmüştür.”
Örneğin, Çankaya Gazetesi’ndeki “Kızılderililerin kökeni Türk soyu…” başlıklı 11 temmuz 2018 tarihli yazısında Necdet Sivaslı bu uydurma araştırmayı gerçek sanıp okurlarına malumatfuruşluk yapmıştı.
