Sosyal medyada Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddiasıyla paylaşılan görseller İstanbul’un gözbebeği hakkında duyarlı davranan vatandaşlarca büyük tepkiyle karşılandı.
Kız Kulesi’nin yıkıldığı yönünde aktarım içeren ve yoğun etkileşim alan paylaşımlardan bazı örnekler:
“Şimdi de Kız Kulesi’ni mi çalmışlar ?”
“Kız Kulesini Bakanlık “Restorasyon” adı altında Kutu gibi kaplamıştı şüphelenmiştik. şimdi dikkatli bakın kız kulesinin kulesi uçmuş arkadan geçen gemi gözüküyor…”
“Restore edilmek için kapatılan Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddia ediliyor.”
“Sen Kız Kulesi olarak 2400 yıl varlığını sürdür, sonra birileri gelip seni yıksın. İstanbul 2022”
“Kız Kulesi’nin kaybolduğu iddia ediliyor. Arkasından geçen gemi görünüyor.”
“Kız Kulesi YOK‼️ Ya yıktılar ya sattılar 😱 #KızKulesi”
Kız Kulesi’nin tamamen yıkıldığı iddiasıyla birlikte paylaşılan görseller şu şekilde:
Paylaşılan video: pic.twitter.com/PMnO4j0er8
— Malumatfuruş (@malumatfurusorg) September 3, 2022
Kız Kulesi ile ilgili dolaşıma giren iddia -restorasyon projesi hakkında detay sunulmaksızın- giderek yayılıyor.
Restorasyon ile Kız Kulesi tamamen yıkılmış değil. Kule’nin depreme karşı dayanıklı olmadığı bulgusunu içeren teknik raporlar ışığında 1940 onarımı esnasında eklenen betonarme bölümleri, külâh kısmı, merdiven bölümü ve direği yıkılmış. Kule’nin yapıdan uzaklaştırılan külâh gibi bölümleri özgün olarak yeniden yapılacak.
Restorasyon kapsamında Kız Kulesi’ne 1940’lı yıllarda eklenen betonarme döşeme, çatı ve merdiven gibi bölümlerin, kulenin külah kısmının, bayrak direğinin sökümü ve yeniden inşası planlanmış.
Kız Kulesi restorasyon süreci hakkında detaylar, kurulan www.kizkulesi.com.tr/ adresindeki internet sitesi üzerinden kamuoyuyla paylaşılıyor (Siteye son güncelleme 16 Ağustos 2022 günü eklenmiş).
1995-2000 yılları arasında gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sonrasında başlatılan restoran servisi sonlandırılarak Kız Kulesi’nin bir işlev yüklenmeden sadece bir Anıt Eser olarak ziyaret edilmesinin sağlanmasının hedeflendiği duyurulmuş.
Restitüsyon çalışmasının ve yapının sökülen kısımlarının özgün malzemelerle yeniden inşa edilmesini sağlayacak restorasyon projesinin İstanbul 6 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 10 Ağustos 2022 tarihi itibarıyla onaylandığı aktarılmış.
Görüntüye ve iddiaya dair Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün iddiayı tekzip ettiği açıklaması:
“KAMUOYUNA DUYURU
1940’lı yıllarda kız kulesinde yaşanan yangın sonrasında yapılmış olan betonarme eklenti, alanında uzman isimler olan Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çılı, Han Tümertekin ile İstanbul Teknik Üniversitesi ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından hazırlanan yapının depreme karşı dayanımının olmadığına ilişkin raporlar ve yine danışman hocalarımızın kontrollüğünde hazırlanan projeler doğrultusunda evrensel koruma ilkelerine bağlı kalarak külah kısmı yapıdan uzaklaştırılmakta, özgün malzemesine uygun olarak yapılmasına yönelik çalışmalar devam etmekte olup restorasyona ve Kız Kulesine ilişkin tüm belgeler ve gelişmeler kizkulesi.com sitesinden tüm halkımızla paylaşılmaktadır. 2023 yılında, Cumhuriyetimizin 100. yaşında, Kız Kulesi, tarihi ve abidevi değerine uygun şekilde, bir anıt eser ve müze olarak hizmet verecektir.”
KAMUOYUNA DUYURU
1940’lı yıllarda kız kulesinde yaşanan yangın sonrasında yapılmış olan betonarme eklenti, alanında uzman isimler olan Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çılı, Han Tümertekin ile İstanbul Teknik Üniversitesi ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi— KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (@muzeler_dairesi) September 3, 2022
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun sosyal medya hesabı üzerinden iddianın gerçeği yansıtmadığına şöyle değinmiş:
“Restorasyonda, alanında uzman hocalarımız Zeynep Ahunbay, Feridun Çılı ve Han Tümertekin danışmanlığında hazırlanan raporlar doğrultusunda ömrünü doldurmuş betonarme aksam, yapıdan uzaklaştırılmakta, özgün malzemesiyle ve evrensel koruma ilkelerine uygun şekilde yapılmaktır.”
Restorasyonda, alanında uzman hocalarımız Zeynep Ahunbay, Feridun Çılı ve Han Tümertekin danışmanlığında hazırlanan raporlar doğrultusunda ömrünü doldurmuş betonarme aksam, yapıdan uzaklaştırılmakta, özgün malzemesiyle ve evrensel koruma ilkelerine uygun şekilde yapılmaktır.
— Yahya Coşkun (@myahyacoskun) September 1, 2022
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat da konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Kültür Bakanlığı Kız Kulesi Restorasyonunda son derece değerli hocalarımız yer alıyor. Restoran yapıldığında zamanlardan kalmış, binaya yük getiren betonarme bir teras vardı sanırım o kaldırılıyor. Yetkili arkadaşlarımız da proje hakkında açıklama yapacaktır. #KızKulesi”
Kültür Bakanlığı Kız Kulesi Restorasyonunda son derece değerli hocalarımız yer alıyor.
Restoran yapıldığında zamanlardan kalmış, binaya yük getiren betonarme bir teras vardı sanırım o kaldırılıyor. Yetkili arkadaşlarımız da proje hakkında açıklama yapacaktır. #KızKulesi
— Mahir Polat (@mhrpolat) September 3, 2022
Mimar Seda Özen Bilgili, Kız Kulesi’nde yapılan restorasyonda yıkılan / yıkılacak bölümler hakkında şu aktarımda bulunmuştu:
“Kız Kulesi, 18. yüzyılın Kule-i Duhter’inde onarımda sökülen bölümleri 2016 fotoğrafı üzerinde anlatmak istedim.
1 ve 2 numaralı kısımlar 1940 onarımında betonarmeye çevrildiği için sökülmüşler ve ahşap olarak tekrar inşa edilecekler. 3 numaralı çatı ise muhdes, inşa edilmeyecek
Kızkulesi restorasyonunu takip edebilen tanıdıklarıma durumu sordum. Bununla birlikte yapılan açıklamaları, restorasyon iskelesini, kendim de emin olabilmek için eşleştirdim. Dendanlar üstündeki 3 numaralı çatı da kalktığı için, vapur oradan geçerken silüette görülebiliyor.
…
Mimarlar Odası’nın iskele henüz kurulurken çektiği video ve paylaştığı fotoğraflar var. İskele, mevsim şartlarından etkilenmemek ve yapı üzerinde insanların çalışabilmesi için yüksek kurulup, etrafı da kapatıldığı için, fotoğraflar yanıltıcı olabiliyor.”
Restorasyon sonrası Kız Kulesi’nin alacağı hâl şöyle görselleştirilmiş:
Bulunduğu konum dolayısı ile hava koşulları, deniz, nem, tuzlanma ve dalgalar tarafından sürekli yıpratılan ve depremlerde zarar gören Kız Kulesi, duyulan bakım ihtiyacı nedeniyle tarih boyunca birçok kez onarılmak zorunda kalmış (Deniz Mazlum’un “Kız Kulesi’nin Uzun Tarihinden Bir Kesit: 18. Yüzyılda ‘Kule-i Duhter‘” başlıklı makalesi incelenebilir (METU JFA 2007/1 (24:1) 35-47).
Kız Kulesi’nde tarihte yapılan tamiratları özetleyecek olursak: 1453’te İstanbul’un fethinin ardından tahkim edilmiş, 1509 yılındaki küçük kıyamet olarak adlandırılan depremin ardından onarılmış, 1692 depremi sonrasında tamir edilmiş, 1721’de fener inşa edilmiş, 1725’te kapsamlı bir onarımdan geçirilmesinin akabinde 1729’da çıkan yangının ardından 1731’de onarılmış, 1766 Büyük İstanbul Depremi sonrasında onarılmış, 1779, 1783, 1785, 1791 ve 1803 yıllarında basit nitelikte onarımlar yapılmış, 1832-1833’de geniş çaplı tadilat gerçekleştirilmiş, 1932 yılında basit onarımlar yapılmış, 1943 ve 1944’te çürüyen ahşap kısımları tamir edilerek bazı bölümler yıkılarak betonarmeye çevrilmiş, 1965’te binadaki sarnıç üzeri betonla örtülerek kapatılmış, 1999-2000’de 1944’te yapılan tüm ilaveler sökülmüş ve yıllarca kapalı kapan kısımlar açığa çıkarılmış, kule çelik kuşakla güçlendirilmiş, çatlaklar için enjeksiyon ve dikiş uygulaması yapılmış.
Geçmiş restorasyonlarda da Kule’nin külâh bölümü yıkılarak yeniden inşa edilmişti.
Kız Kulesi’nin geçmiş görünümünü yansıtan bazı çizimler:
İLAVE:
Restorasyonu tamamlanan ve 11 Mayıs 2023 günü açılışı yapılacak olan Kız Kulesi’nin son hali:
Fotoğraflar & Çizimler: Kız Kulesi Resmî İnternet Sitesi
2 Yorumlar
“16960 depremi sonrasında tamir edilmiş, 1721’de fener inşa edilmiş, 1729’da çıkan yangında yanmasının ardından 1725’te ve 1721’de onarımdan geçirilmiş” denilmiş, ama târihlerde bir sıkıntı var sanırım.
Şu an sıfırdan yapılmış gibi görünüyor. Orijinalini sattılar mı acaba?