“Atatürk’ün Elini Öpen Kral” “Atatürk’ün Önünde Eğilen Kral” Fotoğrafı Bir Şehir Efsanesidir

Atatürk hakkında şehir efsanesi üretirken vatandaşlarımız bazen ifratla tefrit arasında gidip gelip absürtlüğe saplanıp kalıyorlar. Resimde gizli 32 Kral 62 Cumhurbaşkanı şehir efsanesindeki gibi bu durumun bir örneğini, İngiltere Kralı’nın Atatürk’ün elini öptüğünü iddia eden resimle birlikte görüyoruz. İngiltere Kralı’nın Atatürk’ün elini öptüğü ya da Atatürk önünde eğildiği iddiası gerçek değildir (“İngiltere Kralı” unvanının yerindeliği konusuna ise hiç girmeyip dönemin Birleşik Krallık hükümdarı 8. Edward için şehir efsanesinde aktarıldığı şekilde “İngiltere Kralı” unvanı yazı boyunca kullanılmıştır).

“Mustafa Kemal Farkı… Eğileni Merak Ediyorsanız: İngiltere Kralıdır” notuyla paylaşılan şehir efsanesi fotoğraf şu şekilde:

Aynı fotoğrafın “şu fotoğrafı buraya koyalım da gözümüz İngiltere Kralı’nın belini büken gerçek bir dünya lideri görsün..” notuyla “İngiltere Kralının Atatürk’ün Önünde Eğildiği An” olduğu iddiasıyla da paylaşıldığına rast geliyoruz.

Yahut, politik mesaj kaygısıyla bu şehir efsanesinin “İlk fotoğraf T.C kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk; İkinci fotoğraf arap şeyhinin oğlunun elini öpen %51’in C.B.nı Fazla söze gerek yok!!” mesajıyla güncel formata büründüğü görülüyor.

Yalansavar anlatmıştı; ancak, şehir efsaneleri derlememiz için işin aslını bir de biz aktaracak olursak:

Şehir efsanesinin nasıl ve ne zaman tedavüle girdiğini tespit edemedik; ancak, fotoğrafın izini sürebiliyoruz: Bahse konu şehir efsanesine konu olan fotoğraf, Ateş Akkor ve Engin Gökdeniz’in bilgisayar ortamında renklendirip yeniledikleri Atatürk fotoğrafı koleksiyonundandır. Ateş Akkor ve Engin Gökdeniz koleksiyonunda yer alan bu fotoğrafın 2002 yılında “Ateş Anıt Fotoğrafçılık” tarafından sergilenmeye ve dijital ve basılı kopyalarının paylaşılmaya başlanmasıyla “İngiltere Kralının Atatürk’ün Elini Öptüğü”ne yönelik şehir efsanesi bir anda zuhur etmiş görünüyor.

Söz konusu fotoğrafın NTV’deki “O An” adlı programda 2008 yılında aşağıdaki metinle birlikte paylaşılmasının akabinde bu şehir efsanesinin iyice yayıldığı anlaşılıyor:

“Tarih, 24 Temmuz 1927. Yer,Dolmabahçe Sarayı…Mustafa Kemal Atatürk‘ün Cumhurbaşkanı sıfatıyla İstanbul‘a ilk gelişinden 23 gün sonra. Sarayın merdivenlerinden inerken birisi elini öpmeye çalışıyor. O ise elini öptürmemek için direniyor. Ulusu daima üstte tutmanın erdemini hatırlatıyor. Ayrıca ‘o’ anda kendisinden yıllar sonra elini öptürmek için uzatan politikacılarımıza ders vermeye devam ediyor. Mücadelelerin adamı ‘o’ anda küçücük bir başka mücadele veriyor.”

Bu iddiaya göre anılı fotoğraf 24 Temmuz 1927 tarihinde Atatürk Dolmabahçe Sarayı merdivenlerinden inerken çekilmiştir.

Ancak, fotoğrafın Atatürk’ün Cumhurbaşkanı seçildikten sonra İstanbul’a ilk geldiği gün çekildiği iddiası ise aslında pek inandırıcı görünmüyor. Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Atatürk’ün İstanbul’a ilk ziyareti 1 Temmuz 1927 tarihinde gerçekleşmiştir. 23 gün sonrasında yani 24 Temmuz’da Atatürk’ün fotoğraftaki kıyafeti iddia edilen bu tarihin doğru olamayabileceğini ortaya koyuyor. 24 Temmuz günü İstanbul’da oluşan sıcaklığın ortalama 20-29 derece arasında değiştiği düşünüldüğünde, Atatürk’ün bir yaz günü palto giymiş olması pek de mantıklı gelmemektedir.

Neyse biz devam edelim…

Fotoğrafın 24 Temmuz 1927 tarihinde çekildiğini varsayacak olursak;

• 24 Temmuz 1927 tarihinde ya da yaklaşık bir tarihte İstanbul’u hiçbir İngiltere / Britanya Kralı ziyaret etmemiştir. İngiliz monarşisinin dönemin taht varisi “müstakbel kral” 8. Edward, 4 Eylül 1936 günü İstanbul’a gelmiştir. Yani, 24 Temmuz 1927’de 8. Edward İngiltere Kralı değildi, “Prens”ti.

Fotoğrafın 24 Temmuz 1927’de değil de başka bir tarihte çekildiğini varsayacak olursak;

• Söz konusu fotoğraf, “Atatürk’ün elini öpen Britanya (İngiliz) Kralı (VIII.Edwad)” notuyla paylaşılsa da bu iddia asılsızdır. 20 Ocak 1936’da babası 5. George’un vefatının ardından kral ilan edilen Prens Edward, ilk yurt dışı ziyaretini Türkiye’ye yaparak 4 Eylül 1936 günü İstanbul’da Atatürk’le görüşmüştü. 8. Edward, 11 Aralık 1936’da ABD’li Wallis Warferd Simpson ile evlenebilmek için tahttan kendi isteğiyle çekilmişti. Atatürk’ün 8. Edward’ı karşılamasına dair fotoğraflar iddia edildiği gibi bir durumu işaret etmemektedir. Ayrıca, bir Kralın, özellikle İngiliz Kraliyet ailesinin bir ferdinin, başka bir ülke liderinin elini öpmüş olduğu iddiası, hayatın gerçeklerine ve diplomatik kurallara aykırıdır.

Atatürk’ün Dolmabahçe’de 8. Edward’ı karşılamasına ilişkin video kaydı:

Fotoğrafın renklendirilmemiş versiyonu incelendiğinde Atatürk merdivenlerden inerken bir vatandaşın elini öpmeye; onun ise elini öptürmemeye çalıştığı anlaşılıyor. Şüphesiz, herhangi bir “Kral” karşısında bir “Devlet Başkanı”nın takınamayacağı bir tavır.

İngiliz Kralın Atatürk’ün Elini Öptüğü Şehir Efsanesine İnanan Köşe Yazarı Var Mıdır?

Maalesef var…

Sakarya Gazetesi‘ndeki “Dünya Lideri” başlıklı 1 Ekim 2017 tarihli yazısında Hakkı Sağlam’ın 1 değil, 2 şehir efsanesine aynı anda kandığını görüyoruz:

"Aşşağıdaki fotoğrafta ise İngiltere Kralı, Mustafa Kemal Atatürk'e saygısını göstermek için iki büklüm eğilmiş. Diğer fotoğrafta da Atatürk'ün masasına konuk olmuş 32 Kral ve 62 Cumhurbaşkanı var."