İlber Ortaylı'ya Yanlışlıkla Atfedilen Sözler

Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya yanlışlıkla atfedilen sözlerden tespit edebildiklerimizi bir yazıda derlemenin faydalı olacağını düşündük…

İlber Ortaylı, ismi ve cismi uydurma sözlerle birlikte sosyal medyada servis edilen isimlerin başında geliyor.

Adı kullanılarak açılan parodi hesaplardan yapılan paylaşımlarda yer verilen sözlerin zaman içerisinde İlber Ortaylı’ya ait sanılır hâle geldiği görülüyor (İlber Ortaylı’nın Twitter hesabı “@ILBERORTAYLIGSU” uzantılıdır). Sistem eleştirisi içeren protest ifadelerin de ismi ve resmi kullanılarak (bilinçli “otoriteye atıf safsatası” yoluyla) İlber Ortaylı’ya izafe edildiği de biliniyor.

Fotoğrafı kullanılarak, herhangi bir kaynak atfı yapılmaksızın isnat edilen bu gibi ifadelere İlber Ortaylı’nın basına yansıyan demeçlerinde, kitaplarında, köşe yazılarında, söyleşilerinde izine rastlanamıyor (Bu noktada, İlber Ortaylı’nın sosyal medya hesaplarını ve e-posta adresini yöneten asistanlarına da teyit amaçlı ulaşılamaması nedeniyle bir sitem göndermekten geri kalınamıyor).

“Bu Ülkede Kriz Yoktur, Keriz Çoktur”

Hayat pahalılığından şikâyetle farklı ürün ve hizmet fiyatları ve maaş kıyasıyla paylaşılan “bu ülkede kriz yoktur, keriz çoktur” sözü İlber Ortaylı’ya ait değil. İlber Ortaylı’nın “Bir ülkede etin kilosu 140 TL bir paket sigara 25 TL benzinin litresi 13 TL seçilen 112 bin seçen 4250 TL alıyorsa o ülkede kriz yoktur keriz çoktur” şeklinde bir ifade kullandığına dair bir delil mevcut değil. Geçmişe yönelik tarama yapıldığında, fiyat artışlarına, gelir adaletsizliğine, ücret düşüklüğüne yönelik eleştirilerle birlikte kullanılan sözün zaman içerisinde İlber Ortaylı’ya atfedilir hâle geldiği anlaşılıyor. 2020 yılı öncesinde farklı birçok sosyal medya kullanıcısı tarafından paylaşılan anonim nitelikteki söz sonradan İlber Ortaylı imzasıyla paylaşılmaya başlanmış. Geçen zamanla birlikte, bahse konu sözde yer verilen rakamların güncellendiği de görülüyor.

İlber Ortaylı’ya Ait Sanılan “Bu Ülkede Kriz Yoktur, Keriz Çoktur” Sözü

“Bu Oruç Ne Garip Bir Şey Bir Lokma Ekmek Yiyorsun Bozuluyor Milyonların Hakkını Yiyorsun Bozulmuyor”

İlber Ortaylı’ya ait sanılan bir parodi hesaptan yapılan paylaşımda yer alan “Bir ülkede etin kilosu 80 TL bir paket sigara 19 TL benzinin litresi 7 TL seçilen 82 bin seçen 2 bin TL alıyorsa o ülkede kriz yoktur keriz çoktur” şeklindeki söz daha sonra İlber Ortaylı’ya ait sanılır hâle gelmiş.

İlber Ortaylı’nın “Bu Oruç Ne Garip Bir Şey Bir Lokma Ekmek Yiyorsun Bozuluyor Milyonların Hakkını Yiyorsun Bozulmuyor” Dediği İddiası

“Herkes Kuran’ı Türkçe Okusa, Din Adamları Villada Oturamaz, Lüks Makam Aracına Binemez, Şeyh, Şıh ve Tarikatlar da Ortadan Kalkar”

Halk tarafından anlaşılabilmesi için Kur’ân-ı Kerîm’in Arapça aslı yerine Türkçe okunması gerektiği çağrısını içeren “Herkes Kuran’ı Türkçe okusa, din adamları villada oturamaz, lüks makam aracına binemez, şeyh, şıh ve tarikatlar da ortadan kalkar…” sözünün İlber Ortaylı’ya ait olduğuna dair bir delil bulunmuyor.

İlber Ortaylı’ya Atfedilen “Herkes Kuran’ı Türkçe Okusa, Din Adamları Villada Oturamaz” Sözü

“120 Bin İmam Bir Aspirinin Sağladığı Faydayı Sağlamaz”

Anonim şekilde paylaşılan “120 bin imam bir stada toplansa, günlerce hatim indirse, dua etse, ağlasa, sızlasa, bir aspirinin sağladığı faydayı sağlamaz.” şeklindeki sözün de ismi ve fotoğraflarıyla birlikte servis edilmesinin ardından İlber Ortaylı’ya ait olduğu algısının oluştuğu anlaşılıyor.

“İnsanlar Ayasofya’nın Kapı Parçalarını Kutsal Sayıp Ağızlarına Atıyor”

Ayasofya’nın kapısındaki hasara dair dile getirilen “insanlar kapı parçalarını kutsal sayıp ağızlarına atıyor” sözü Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya ait değil. Bahse konu cümle, Ayasofya’nın imparatorluk kapısında oluşan hasar akabinde gazetecilere röportaj veren Sanat Tarihi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Şerif Yaşar’a ait. İlber Ortaylı’nın Habertürk TV’de “Gündem Ortası” adlı programda 20 Nisan 2022 günü canlı yayına katıldığı esnada resminin altına alt yazı olarak bu sözün kullanılması bu yanlış algıyı güçlendirmiş. Ortaylı, katıldığı yayında Ayasofya’nın kapısındaki hasara dair “kesinlikle bir şebeke işi” yorumunda bulunmuştu. Sunucu Serap Belet’in Ayasofya kapısını insanların kutsal addetmeleri nedeniyle kemirmiş olabileceği iddiasını dile getirmesi akabinde Ortaylı, bu iddianın gerçek dışı olduğunu belirtmişti.

İlber Ortaylı’nın Ayasofya İçin Kullandığı Sanılan “İnsanlar Kapı Parçalarını Kutsal Sayıp Ağızlarına Atıyor” Sözü

İlber Ortaylı’ya ait olmadığını düşündüğümüz diğer sözler şu şekilde:

“İlyas Salman filmi gibiyiz. Avrupa’ya götürüyoruz diye aldılar ülkeyi, kamyon kasasında gezdire gezdire Ortadoğu’ya bıraktılar.” (İddia edilen sözün Ortaylı tarafından dile getirildiğine dair bir delil bulunmuyor.)
“Adam bize 814.578 km kare büyüklüğünde ülke bırakan Atatürk’ü sevmiyor, ama 2 köprü 1 havaalanı ve 3-5 km yol yapanı kahraman ilan ediyor. Bu bir cehalettir!” (2015 yılında herhangi bir isme atfedilmeksizin anonim şekilde paylaşılan bu söz, zaman içerisinde İlber Ortaylı imzasıyla aktarılmaya başlanmış.)

Ünlü isimlerin fotoğraflarıyla birlikte uydurdukları sözleri servis etme eylemi sosyal medya trollerinin köklü alışkanlıklarından…

Daha önce bu duruma yönelik birçok kez “Kontrol güvene mani değildir. İnternette gördüğünüz her söz gerçeği yansıtmayabilir. Şüpheyi elden bırakmayın.” çağrısında bulunmuştuk…

Bir ünlünün resmine eşlik eden her söz, o kişi tarafından söylenmiş anlamına gelmez.