İzmir Selçuk’taki Efes Harabeleri Gibi Müze ve Ören Yerlerinin İşletmesinin İsraillilere Devredildiği İddiası Asılsız
Efes Harabelerinin işletmesinin İsraillilere devredildiği iddiasının doğruluk payı bulunmamaktadır. Efes Müzesi, Efes Ören Yeri ve Efes Yamaçevler’e girişler Müze Kart vasıtasıyla yapılabilmektedir. Efes Harebelerinde yer alan müze ve ören yerlerinin yönetimi İsrailliler tarafından değil Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Sadece giriş sistemleri, 2010 ve 2018 yılında düzenlenen ihalelerle devredilmiştir. 2010 yılında yapılan ihaleyi TURSAB-MTM ortaklığı, 2018’dekini ise İsviçre kökenli SICPA Turkey adlı firma kazanmıştır. Müze ve ören yerlerine giriş fiyatını belirleme yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda olup, ihaleyi kazanan firmaların müze yönetiminde söz hakkı bulunmamaktadır.
Gün geçmiyor ki bakkal çırağından, polis olan amcanın oğlundan, kuafördeki teyzeden, birlikte gün yaptığı arkadaşından, mahalledeki muhalif amcadan, kahvehanedeki kâğıt arkadaşından duyduğu iddiaları vatandaşlarımız kaynağından teyit etmeden gerçek addetmesin…
İddiaya göre Efes Harabelerine girmek isteyen bir vatandaşımız giriş fiyatının yüksekliğine itiraz ettiğinde müzenin güvenlik amirinden Efes Harebelerinin işletmesinin İsraillilere devredildiğini öğrenmiş ve bunu hemen Twitter üzerinden paylaşma lüzumu duymuş.
Söz konusu paylaşım şu şekilde:
Tespit edebildiğimize göre bu iddia ilk defa 2017 yılında Zeynep MKA (@bodrum1bodrum) adlı Twitter kullanıcısı tarafından ortaya atılmıştır.
İddianın sahibi iddiasının kaynağını müzenin güvenlik amiri olduğunu şu sözlerle öne sürmüş:
“Maalesef kapıdaki güvenlik amiri ”2 yıl önce 4 liraydı.Ama işletme İsraillilere devredildi,onların belirlediği fiyat bu, napabiliriz” dedi.”
Ne kadar inandırıcı değil mi?!
Neyse, gelelim gerçeklere…
Antik Tiyatro, Hadrian Tapınağı, Celsus Kütüphanesi, Kuretler Caddesi, Aşk Evi, Liman Caddesi, Agora, Yamaç Evler, St. John Bazilikası, Yedi Uyuyanlar Mağarası gibi birçok tarihi eseri içerisinde barındıran, UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan ve her yıl yüzbinlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Efes Harebeleri, İzmir şehrimizin Selçuk ilçesinde yer almaktadır.
Bilindiği üzere Türkiye’nin en çok ziyaretçi alan Efes, Topkapı Sarayı, Ayasofya, Topkapı Sarayı Harem Dairesi, İstanbul Arkeoloji, Türk ve İslam Eserleri, Pamukkale ve Göreme gibi müze ve örenyerlerinin aralarında bulunduğu alanlara girişler günümüzde Müze Kart ile sağlanmaktadır.
Efes Harebeleri bölgesinde yer alan Efes Ören Yeri, Efes Yamaç Evler ve Efes Müzesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlıdır. Efes Harabelerinin yönetimi İsrailliler tarafından değil, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Ancak, Efes’teki müze ve ören yerlerinin gişe ve kontrol sistemleri devredilmiş durumdadır. Günümüze değin 2010 ve 2018 yıllarında gerçekleştirilen 2 ihale ile Türkiye’nin en ünlü (önce 48 ardından 54) müze ve ören yerlerinin gişe sistemleri devredilmişti. Söz konusu ihaleleri kazanan firmalar ise İsrailli değildi. 2010 yılındaki ihaleyi Türkiye’den katılımcılar kazanmışken, 2018 yılında düzenlenen ihaleyi İsviçre merkezli bir firmanın Türkiye’de kurduğu bir işletme kazanmıştı.
2018 yılı Mart ayında 54 müze ve örenyerinin gişelerinin işletme hakkı için yapılan ihaleyi İsviçre kökenli SICPA Turkey Ürün Güvenliği Sanayi ve Ticaret A.Ş. adlı firma 3.907.000.000 TL bedelli teklifiyle kazanmıştı. Böylelikle SICPA Turkey adlı firma 9 yıl boyunca Türkiye’nin farklı şehirlerinde bulunan 54 müze ve ören yerinin gişelerini işletme hakkını elde etmişti (Bu ihale öncesinde 2017 yılı Aralık ayında yapılan ihaleyi, katılan 3 firma (Turkuvaz, Sicpa ve Lapis) arasından en yüksek fiyatı Turkuvaz adlı firma kazanmışken, Bakanlık ihaleyi iptal ederek yeniden ihaleye çıkma kararı almıştı. Bu defa, yapılan 2. ihaleyi Sicpa Turkey adlı şirket kazanmıştı).
2017 yılında kurulan Sicpa Turkey adlı firma, 1927 yılında kurulan İsviçre merkezli Sicpa Global’e bağlı faaliyet göstermektedir. Anlaşılabileceği üzere, Sicpa Turkey adlı firma İsrail değil İsviçre merkezlidir.
Sicpa’nın 1927’de Maurice Amon tarafından İsviçre’de kurulduğu, Siyonizm destekçisi bir işletme olarak tanındığı yönünde basında bir takım haberlerin yer aldığı görülmüştür. Ancak Maurice Amon, avukatları aracılığıyla yaptığı açıklamada Siyonizm destekçisi olduğu, Müslümanların mukaddeslerini çiğneyen işgalci İsrail’in önemli kurumlarından Siyonist Herzilya’nın finansal destekçisi olduğu, arkasında Cüneyd Zapsu’nun asistanı olan Cavidan Gülşen Karanis Ekşioğlu’nun olduğu yönündeki iddia ve ithamları reddetmiştir. Maurice Amon hakkında çıkan “Siyonizm destekçisi” ithamlarının Sicpa Turkey’in İsrail asıllı firma olduğu zannına yol açtığı düşünülmektedir.
Örneğin, 2018 yılı Ağustos ayında alınan Efes Ören Yeri’ne ait bir giriş bileti incelendiğinde biletin SICPA Turkey Ürün Güvenliği Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından düzenlendiği görülebilmektedir.
2018 yılındaki bahsi geçen ihale öncesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müze ve ören yerlerinin gişe ve kontrol sistemlerinin devredilmesi ihalesi 2010 yılı Eylül ayında gerçekleştirilmişti. Açılan “Müze ve Örenyerleri Gişelerinin İşletimi, Giriş Kontrol Sistemlerinin Modernizasyonu ve Yönetim İşi” adlı ihaleyi Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) ve MTM Güvenlik Çözümleri‘nin oluşturduğu MTM-TÜRSAB İş Ortaklığı kazanmıştı.
2010-2018 yılları arasında Efes Harabeleri gibi çok ilgi gören 48 müze ve ören yerinin gişelerini işleten MTM-TÜRSAB İş Ortaklığının kurucu ortakları TÜRSAB ve MTM Holografi Guvenlikli Basim Ve Bilisim Teknolojileri San.ve Tic. A.Ş, iddia edilenin aksine İsrail kökenli değildir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, “müze ve örenyeri gişelerinin idare adına işletilmesi, giriş kontrol sistemlerinin modernizasyonu ve bu kapsamda bilet tasarımı, üretimi, satışı ve pazarlanması ile tüm giderleri yükleniciye ait olmak üzere mal ve hizmetlerin sağlanması” amacıyla yapılan söz konusu ihalelerde özelleştirme olarak tanımlanacak herhangi bir hak devri söz konusu olmadığını vurgulamaktadır. Bakanlık, söz konusu ihaleler kapsamında kamudan özel sektöre mülkiyet ve yönetim devrinin gerçekleştirilmediğini, ihalelerin sözleşme süreleri ile sınırlı olmak kaydı ile ve ihalede belirlenen oranlar üzerinden gelir paylaşımı karşılığında şartname ve sözleşmelerle tanımlanan işlerin yürütülmesine yönelik olarak yapıldığını belirtmektedir.
Müze ve ören yerlerinin İsrail asıllı bir firmaya devredildiği iddialarının ardından oluşan tepkilere yanıt olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, 27 Şubat 2018’deki müze ve ören yerleri gişe ihalesinde verilen yetkinin sadece gişelerin yönetimiyle sınırlı bulunduğu, buraların işletme, idare, güvenlik, bakım ve onarım yetkisi ile tarihi eserlerin sorumluluğunun Bakanlığa ait olduğu yönünde duyuru yapmak durumunda kalmıştı.
Giriş fiyatını belirleme yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda olup, ihaleyi kazanan firmaların müze yönetiminde söz hakkı bulunmamaktadır. 2008 yılında başlatılan Müzekart uygulaması ile giriş yapılan müze ve ören yerlerine girişlerden alınan ücretler İsraillilere gitmez; anılan kaynak Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü tarafından işletilir. İddia edilenin aksine, Bakanlığa bağlı müze ve ören yeri giriş ücretleri “Müze ve Örenyerlerine Girişlerde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönerge” çerçevesinde belirlenmekte ve uygulanmaktadır. Yani, fiyatları belirleyen Kültür ve Turizm Bakanlığı’dır, ihaleyi kazanmayan İsrailliler değil. Giriş ücretleri Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü hesaplarına yatmakta olup, gişe yönetim ihalesini kazanan firmaya haftalık bazda hak ediş ödemeleri yapılmaktadır.
Müze ve ören yerlerinden elde edilen gelirlerden % 8 KDV, % 5 Belediye Payı, % 15 Hazine ve % 1 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na pay ödenmektedir. Elde edilen gelir ile ayrıca, söz konusu müze ve ören yerlerinin bakım, onarım, temizlik, teşhir-tanzim vb. hizmetleri sağlanmaktadır.
Efes Harabelerinin İşletmesinin İsraillilere Devredildiği İddiasını Dile Getiren Yazarlar
Emre Kongar, Twitter hesabından 3 Temmuz 2019 tarihinde yaptığı bir paylaşımda “Ören yerleri işletmeleri, ya da belki sadece EFES, İsraillilere mi verildi?” sorusunu yönelterek yukarıda alıntılanan iddiayı paylaşmıştı.
1 Yorum
verdiğiniz bilgilerden dolayı teşekkür ederim