Dünya Bankası’nın Koronavirüs Teşhisinde Kullanılan Tanı Kitlerinin 2018 Yılında İlân Ettiği ve Bu Durumun Koronavirüs Salgınının Resmi Adı Olan Covid-19 İsminin 2018 Yılında Bilindiğini Ortaya Koyduğu İddiası Doğru Değil

Dünya Bankası’nın koronavirüs teşhisinde kullanılan tanı kitlerinin 2018 yılında ilân ettiği ve bu durumun koronavirüs salgınının resmi adı olan Covid-19 isminin 2018 yılında bilindiğini ortaya koyduğu iddiası doğru değil. İddiaya mesnet olarak üzerinde “Canada tariffs for Covid-19 diagnostic test” yazılı ekran görüntüsünü ve üzerindeki wits.worldbank.org adresini araştırdığımızda karşımıza Dünya Bankası’nın “World Integrated Trade Solution” (WITS) (“Dünya Bütünleşik Ticaret Çözümü”) adlı sayfası çıkıyor. WITS, uluslararası ticari eşya ticareti, gümrük tarifesi ya da tarife dışı engelleri hakkındaki verileri derleyen bir platformdur. Bahse konu platformda Covid-19 için kullanılan bir medikal ekipmanın 902780 ürün kodlu “Medical Diagnostic Test instruments and apparatus” tanımlı ürün için 2018 yılında uygulanan dış ticaret politikalarının aktarılması koronavirüs salgınının önceden bilindiği iddiasına dair bir kanıt olarak algılanmış. Bu durum, Dünya Gümrük Örgütü tarafından 2020 yılı Nisan ayında yapılan bir sınıflandırma değişikliği nedeniyle 2019 yılı sonlarında ortaya çıkan Covid-19 için 2017/2018 yılında ürün tasnifi yapıldığı algısı oluşmuş. Covid-19 odaklı tıbbî ürünlere dair sınıflama revizyonu kapsamında “kolorimetrik (renkölçümsel) karbondioksit dedektörü” adlı ürünün tasnifi değiştirilerek Covid-19 kapsamında kritik olarak sınıflandırılarak izlenmeye başlanmış. 2018’de bu ürünün ne adında Covid-19 yazıyordu, ne de Covid-19’a matuf bir kullanım amacı ya da sınıflaması bulunmaktaydı.

Yanlış İddia

 

Koronavirüs salgınının (Covid-19) büyük bir oyun olduğuna inanan şüpheci kitlenin asılsız çıkan birçok iddiasına daha önce değinmiştik. Bugünkü konumuz koronavirüs salgınının (Covid-19) yıllar önceden planlandığı, 2018 yılında tanı kitlerinin üretildiği ve Covid-19 olarak adlandırıldığı, daha sonra 2019 yılı sonunda virüsün ortaya çıkarıldığı ve 2 yıl sonra bu teşhis ekipmanlarının satışa sunulduğu iddiası.

Öncelikle, bu iddiayı içeren bazı sosyal medya paylaşımlarını aktaralım:

“Corona teşhisinde kullanılacak Tanı kitlerini 2018 de ilan etmiş ve dağıtımlarını bile yapmışlar, hattâ Covid-19 ismi o zamanlardan biliniyormuş. Ancak yeni bir hastalık çıkmış ve yeni tanı kitleri üretiliyormuş gibi ilan ederek yedirdiler tiyatrocular”

 

dünya bankası koronavirüs teşhisi tanı kiti

 

 

“Corona teşhisinde Tanı kitlerini kullanacaklarını 2018 de ilan etmiş ve dağıtımını yapmışlar, hattâ Covid-19 ismi o zamanlarda dahi biliniyor Fakat hastalığa yeni isim vermiş ve yeni tanı kitleri üretiliyormuş gibi ilan ettiler Tam bir iblis tiyatrosu…”

 

dünya bankası corona teşhisi tanı kiti

 

Bu iddiaya mesnet olarak genellikle, üzerinde “Canada tariffs for Covid-19 diagnostic test” yazılı aşağıdaki ekran görüntüsünün paylaşıldığı görülüyor.

 

koronavirüs testi kanada tarifeleri 2018

 

Bahse konu ekran görüntüsünü ve üzerindeki wits.worldbank.org adresini araştırdığımızda karşımıza Dünya Bankası’nın “World Integrated Trade Solution” (WITS) (“Dünya Bütünleşik Ticaret Çözümü”) adlı sayfası çıkıyor. WITS, uluslararası ticari eşya ticareti, gümrük tarifesi ya da tarife dışı engelleri hakkındaki verileri derleyen bir platformdur.

Bahse konu veri derleyicisi platformda Covid-19 için kullanılan bir medikal ekipman için 902780 ürün kodlu “Medical Diagnostic Test instruments and apparatus” tanımlı ürün için 2018 yılında uygulanan dış ticaret politikalarının aktarılmasını, bazı septikler koronavirüs salgınının önceden bilindiği iddiasına dair bir kanıt olarak algılamışlar.

 

Dünya Bankası'nın Koronavirüs Teşhisinde Kullanılan Tanı Kitlerinin 2018 Yılında İlân Ettiği

 

Ancak vaziyet sanıldığı gibi değil.

Bu durum, Covid-19’a özgü tıbbî malzemeler 2018 yılında satılmadığı anlamına gelmiyor. Dünya Gümrük Örgütü (World Customs Organization) tarafından 2020 yılı Nisan ayında yapılan bir sınıflandırma değişikliği nedeniyle 2019 yılı sonlarında ortaya çıkan Covid-19 için 2017/2018 yılında ürün tasnifi yapıldığı algısı oluşmuş (WCO classification reference – Covid-19 medical supplies Ed. 2: as updated 9 April 2020).

 

koronavirüs testi 2018

 

Internet Archive üzerinden yapılan aramada, WITS üzerindeki “Medical Diagnostic Test instruments and apparatus” tanımlı ürün için ilk sayfanın 28 Şubat 2020 tarihinde açıldığı tespit edilebiliyor. Bu sayfanın arşivlenmiş formatı üzerinde yapılan aramada da “koronavirüs” atfına rastlanamıyor.

Covid-19 odaklı tıbbî ürünlere dair sınıflama revizyonu kapsamında “kolorimetrik (renkölçümsel) karbondioksit dedektörü” (“Colorimetric end tidal CO2 detector”) adlı ürünün tasnifi değiştirilerek Covid-19 kapsamında kritik olarak sınıflandırılarak izlenmeye başlanmış (Kolorimetrik dedektör, oral entübasyonlarda kullanılan ve doğrudan endoktrakeal tüpe bağlanan bir ürün).

 

dünya gümrük örgütü koronavirüs liste

 

Yani, 2018’de bu ürünün ne adında Covid-19 yazıyordu, ne de Covid-19’a matuf bir kullanım amacı ya da sınıflaması bulunmaktaydı.

Ayrıca, WITS’in bahse konu sayfasında aktarılan ürünlerin daha önce de var olduğu “Buradaki veriler, Dünya Gümrük Örgütü tarafından COVID-19 ile mücadelede kritik olarak sınıflandırılan daha önce var olan tıbbi cihazları izlemektedir.” (“The data here track previously existing medical devices that are now classified by the World Customs Organization as critical to tackling COVID-19“) notuyla vurgulanmaktadır.

Bu iddianın yaygınlaşmasının ardından Dünya Bankası, 6-7 Eylül 2020 tarihlerinde WITS veritabanındaki açıklamalar bölümünde değişiklik yapmıştır. Yapılan değişiklikle 902780 kodlu ürünün “COVID-19 Diagnostic Test instruments and apparatus” şeklindeki açıklaması  “Medical Diagnostic Test instruments and apparatus” şekline evrilmiştir. Yine, 382200 ürün kodlu ürünün açıklamasının “COVID-19 Test kits” şeklinden “medical test kits” şekline değiştirildiği görülmektedir. 382200, 1986’dan beri var olan bir PCR testidir.

Dünya Bankası bu değişikliğe ilişkin “son günlerde ortaya çıkan yanlış yorumlamalar ışığında, bunların Covid-19’dan önce var olan ürünler olduğunu netleştirmek için açıklamalar güncellendiyorumunda bulunmuş.

 

dünya bankası covid19 teşhisi 2018

 

Yorumunuzu yazınız...