Türkiye Dışındaki Diğer Ülkelerde Hayat Eve Sığar (HES) Kodu Gibi Dijital Sağlık Uygulamalarının Kullanılmadığı İddiası Doğru Değil

Yanlış İddia

 

Bu yazıda ülkemizdeki HES (Hayat Eve Sığar) kodu benzeri dijital sağlık uygulamalarının başka ülkelerde olmadığı iddiasını ele alacağız.

Özellikle sosyal medya platformlarında (bazı) bilim inkârcılarının, diğer ülkelerin böylesi bir uygulamaları olmadığını ve HES kodunun gereksiz olduğunu savunduğuna şahit oluyoruz:

 

hes kodu zorunluluğu

 

başka ülkelerde hes kodu

 

diğer ülkelerde hes kodu

 

HES kodu, toplu taşıma kullanımı ve bazı ortak kullanım alanlarına girişlerde istenen ve kişinin COVID-19 hastası ya da temaslısı olmadığını gösteren bir koddur. HES mobil uygulamasından, e-devlet aracılığıyla ya da SMS göndererek alınabilen HES kodları, geçtiğimiz mayıs ayından bu yana kullanılagelmektedir. İddiaların aksine, HES kodu benzeri dijital sağlık teknolojilerini ve uygulamalarını farklı ülkelerde de görmek mümkündür. Bu tarz teknolojilerin sağlık alanında kullanımları, bilhassa pandemi döneminde dünya çapında çok büyük artış göstermiştir. Pek çok ülke, temaslı takibi, kişilerin karantinada kalmalarının kontrolü ya da kişileri bilgilendirme gibi konularda bu teknolojilerden faydalanmaktadır.

Farklı ülkelerde görülen bazı dijital sağlık teknolojilerini örneklendirecek olursak:

• Rusya’da COVID-19 enfeksiyonu olan kişilerin karantinada olduklarının takibinin yapılması amacı ile bir telefon uygulaması haziran ayından beri kullanılmaktadır.

• Yeni Zelanda’da NZ COVID Tracer isimli bir telefon uygulaması ile gidilen yerler ve temas edilen kişiler kaydedilebilmekte, böylelikle bir vaka ile karşılaşıldığında o kişi ile temasta bulunmuş insanlar uyarılabilmektedir. Ayrıca toplu taşıma kullanırken bu uygulama ile hızlı tanıma (Quick Recognition/QR) kodu okutulmaktadır.

• Çin’de yetkililerin, kişinin QR kodunu tarayarak sağlık durumları ve seyahat geçmişleri gibi verileri incelemesine imkân veren bir telefon uygulaması kullanılmaktadır. Çin’in Şangay şehrinde de insanların toplu ulaşımı kullanabilmeleri için bir QR kodu okutmaları gerekmektedir.

• Litvanya’da da kişilerin karantinada olup olmadığı verisini sunan bir cep telefonu uygulaması kullanılmaktadır.

• Avustralya’nın altı eyaletinden biri olan Batı Avustralya’da kullanılan ve yüz tanıma, telefon numarasından yer tespiti gibi işlevlere sahip olan G2G Now uygulaması ile kişilerin karantina süreleri boyunca kayıtlı adreslerinde kalmaları sağlanmaktadır. Yetkililer, uygulama aracılığıyla kişilere fotoğraflarını çekmeleri gerektiğini belirten bir bildirim göndermekte, karantinadaki kişi de bu fotoğraf sayesinde dışarıda olmadığını ibraz etmektedir.

• Avustralya’nın Victoria eyaletinde ise işletmeler ve çeşitli etkinlikler için kişilerin QR kodu alması istenmektedir.

• Bulgaristan’da Elektronik İletişim Kanunu’nda değişikliğe gidilerek polislere, kullanıcıların karantinaya uyup uymadıklarını kontrol etmek amacıyla telekomünikasyon şirketlerinin veri trafiklerine acil erişim izni isteme yetkisi verilmiştir.

• Çin’in Hong Kong Özel Yönetim Bölgesi’nde, bölgeye dışarıdan gelenlere StayHomeSafe adında bir telefon uygulaması indirilmesi ve yer tespitine yarayan elektronik bir bileklik takılması zorunlu tutulmuştur.

• Hindistan’da temaslı kimselerin karantinada kalıp kalmadıklarını tespit etmeye yarayan Corontine isminde bir uygulama geliştirilip kullanılmaya başlanmıştır.

• İngiltere ve Galler’de NHS Covid-19 isimli bir uygulama kullanılmaktadır. Uygulamanın, kişinin ne kadar süre izolasyonda kalması gerektiğini bildirmek ve semptomları rapor etmek gibi işlevleri vardır.

• Arjantin Sağlık Bakanlığı, ülkeye giriş yapan herkesin 14 gün boyunca kullanmak zorunda olduğu bir telefon uygulaması geliştirmiştir. Ayrıca ülkenin Santa Fe şehrinde de karantinayı ihlal eden kimselerin, yerlerini tespit etmeye yarayan bir telefon uygulaması kullanmak zorunda olduğu söylenmektedir.

• Kenya Sağlık Bakanlığı, ülkeye gelecek olan yolculardan, yolculuklarından önce COVID-19 testlerini bir internet sitesine yükleyerek onay kodu aldıkları dijital bir doğrulama istemektedir.

• Malezya’nın Selangor eyaletinde temaslı takibi yapmaya yarayan ve QR kodu ile çalışan bir uygulama kullanılmaktadır. Uygulamayı eyalet nüfusunun yaklaşık %95’inin kullandığı bilinmektedir.

Özetle, HES uygulaması ve kodu ile benzer işlevlerdeki dijital uygulamalar ve kodlar, dünya genelinde sıklıkla kullanılmakta; temaslı ve karantina takipleri gibi durumlarda büyük faydalar sağlayarak toplum sağlığına hizmet etmektedir. Dolayısıyla diğer ülkelerde bu tarz kullanımların olmadığı iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır.

 

Yorumunuzu yazınız...