Doğrulama / Yanlışlama

Türkiye’de 18 Yaşını Doldurmuş Evli Olmayan Herkesin Artık Cinsiyet Değiştirebileceği İddiası

7 dakika

Türkiye’de cinsiyet değişim ameliyatı “herkes” için serbest değil; tıbbî ve yasal şartların yerine getirilmesi gerekiyor 

 

 

Kayseri İl Sağlık Müdürlüğü tarafından ildeki sağlık kurumlarına iletilen resmî yazı, artık Türkiye’de 18 yaşını doldurmuş evli olmayan herkesin cinsiyet değiştirebileceği iddiasıyla kullanıldı.

 

Kayseri Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü’nün “Sağlık Raporları Hakkında Uyulması Gerekli Kurallar” konulu 29 Ağustos 2025 tarihli yazısı şu şekildeydi:

Bakanlığımızca yetkilendirilen sağlık tesisleri tarafından düzenlenen tüm raporlar, ilgili mevzuatları ve Sağlık Raporları Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge hükümleri çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu kapsamda durum bildirir sağlık kurulu raporu veriliş nedenleri arasına “cinsiyet değişimi” seçeneği de eklenmiştir. İlgi yazıda belirtilen güncelleme ve düzenlemeler çerçevesinde verilme nedenleri belirlenen başlıklarda veriliş nedeni olarak “diğer” seçeneğinin kullanılmaması ve ıslak imzalı sağlık raporu düzenlenmemesi (e-rapor sistemine entegre edilen raporlarda) önem arz etmekte olup hastanenizce sağlık kurulu başkanları ve personeline konunun tebliğ edilmesi ve sürecin takip edilmesi hususunda;

Gereğini bilgilerinize rica ederim.

 

cinsiyet-degisimi-saglik-kurulu-raporu-yazi

Bahse konu resmî yazıyı ülkemizde 18 yaşını aşan herkesin cinsiyet değiştirmesine izin verildiğini sanarak kullanan sosyal medya paylaşımları şöyle örneklenebilir:

 

Yeni Ulak (@YeniUlak): “AKP’den LGBT Açılımı… Artık 18 yaşını aşan herkes cinsiyet değiştirebilecek. Sağlık Bakanlığı buna ilişkin belge düzenledi.”


 

Abdurrahman Dilipak (@aDilipak): “OLMAZ OLMAZ DEME, BU DA OLDU!. Artık eşcinsel evlilik de mümkün. karınız erkek olursa, ya da kocanız kadın olursa otomatik olarak eşcinsel evlilik gerçekleşmiş olacak! Şimdilik 18 yaş sınırı ve bekar olma şarı aranıyor, onu da AİHM de çözerler. Bu hizmetten herkesin eşit yararlanması gerek! (!?) Nasıl olsa NAS filan artık yeşil Kemalistler ve Yeşil Feministler tarafından NESH edildi herhalde. Kimliklerimize boşuna cinsiyet değişikliği için GENDER diye yazmadılar. Artık devletimiz evli bireyler, gençler, yaşlıların cinsiyeti değişikliğini hastahanelerimizde gerçekleştirebilecek. UN WOMAN ÇALIŞIYOR! Bu konuda bir de şu makalemdeki bakış açısıyla düşünmek ister misiniz? https://elipshaber.com/akil-olmazlarin-zoru-icinde AZ ZAMANDA BÜYÜK İŞLER BAŞARILMIŞ!”


 

GIDA HAREKETİ – Sağlık Gıda Güvenliği Hareketi Der (@gidahareketi): “EVET BU DA OLDU MEMLEKETİN EN MÜHİM MESELESİ ÇÖZÜLDÜ Türkiye’de evli olmayan 18 yaşını doldurmuş her kişi cinsiyet değiştirebilecek Cinsiyetsiz toplum için bir de kampanya düzenlendi mi iş tamam Kutlarız @drmemisoglu Bilgi @RTErdogan @dbdevletbahceli @NumanKurtulmus @iletisim”


 

Mahmut Şahin (@beyazsendika): “Gözünüz aydın Artık bütün Türkiye’de, 18 yaşını doldurmuş, Evli olmayan her vatandaş, Cinsiyet değiştirecek. Memleketin en mühim meselesi de halledilmiş oldu. Vergilerin artırılması lazım. “Cinsiyetsiz topluma çok sert bir giriş yaptık” der yakında sağlık bakanımız.”


 

Meryem Öncü (@oncumeryema): “Allah kahretsin! Bu Ak partinin İslam’a vurduğu kaçıncı darbe.. Artık bütün Türkiye’de 18 yaşını doldurmuş evli olmayan herkes cinsiyet değiştirebilecek. Hala bu adamların İslam’ı temsil ettiğini düşünen varsa dönüp kendi imanını sorgulasın.”


 

 

İddia olunanın aksine ülkemizde 18 yaş üstü tüm vatandaşlar diledikleri gibi cinsiyet değiştirme hakkına sahip değil.

Türkiye’de cinsiyet değişim ameliyatı “herkes” için serbest değil; tıbbî ve yasal şartların yerine getirilmesi gerekiyor.

Sağlık Bakanlığı cinsiyet değişimi ile ilgili geçmişte verilmeyen bir raporu vermeye başlamadı.

Cinsiyet değişimi ile ilgili yasal mevzuatta bir değişiklik de yapılmadı.

Cinsiyet değişim ameliyatlarını herkesin erişimine açtığı sanılan yazı, cinsiyet değişim sürecini kolaylaştırmıyor, düzenliyor.

Bahse konu resmî yazı, 18 yaşını geçen tüm vatandaşlara cinsiyet değişimi hakkının tanınmasıyla değil, sağlık kurulu raporu veriliş nedenleri arasında “cinsiyet değişimi” seçeneğinin eklenmesi ile ilgili.

İlgili yazı metni incelendiğinde de verilecek raporlarda diğer seçeneği yerine cinsiyet değişimi seçeneğinin kullanılması, cinsiyet değişikliği gerekçesinin sisteme kaydedilmesi, elden rapor verilmemesi talebini içerdiği görülebiliyor.

“Cinsiyet Değişim (Uyum) Ameliyatı Masraflarının SGK Tarafından Karşılanması Süreci” başlıklı yazımızda değinildiği üzere 4271 sayılı Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları gereken şartları taşıması hâlinde cinsiyet uyum sürecini yürütme hakkına sahip.

TMK’nın cinsiyet değiştirme ameliyatı ile ilgili hükümlerine göre ülkemizde cinsiyet değişikliği, 18 yaş üstü olan, evli olmayanlar için mahkeme izni ve resmi sağlık raporuyla mümkün olabilmektedir.

 

Cinsiyet değişikliği talebinin kabulüne ve cinsiyet değişikliği ameliyatının gerçekleşmesinin akabinde kişisel durum sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına ilişkin şartları düzenleyen, 4721 sayılı 22 Kasım 2001 tarihli Türk Medeni Kanunu‘nun 40. maddesi şu şekildedir:

Madde 40- Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin onsekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu (…)(2) bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır.(2)

Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.

 

 

Sağlık Bakanlığı da konuyla ilgili yapılan açıklamayla bu iddianın doğru olmadığını aktardı.

Bahsi geçen açıklama metni şu şekilde:

Bazı basın yayın organları ve sosyal medya mecralarında “Sağlık kurulu raporu veriliş nedenleri arasına cinsiyet değişimi seçeneği eklendi.” şeklinde yapılan haber ve paylaşımlar gerçeği yansıtmamaktadır.

MEVCUT UYGULAMA ÇERÇEVESİ

Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca, cinsiyet değişikliği ancak mahkeme kararıyla mümkün olup mahkeme tarafından izin verilebilmesi için başvuran kişinin 18 yaşını doldurmuş olması ve evli olmaması ayrıca cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunun, bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelenmesi gerekmektedir.

YENİ DÜZENLEME SONRASI UYGULANACAK ESASLAR

Bakanlığımızca mahkemeler tarafından talep edilen sağlık kurulu raporlarının standardize edilmesi ve uygulamada birlik sağlanması amacıyla yapılan yeni düzenlemeyle;

– Mahkeme tarafından istenen Cinsiyet Değişikliği Tıbbi Endikasyon Raporu yalnızca ilgili branş (Endokrinoloji Ve Metabolizma Hastalıkları, Üroloji, Kadın Hastalıkları Ve Doğum, Plastik Ve Rekonstrüktif Cerrahi, Psikiyatri Ve Tıbbi Genetik) uzmanlarının yer aldığı tam teşekküllü bir kurul tarafından düzenlenecek,

– Kurul öncesinde başvuran kişinin bu branş hekimlerince ayrı ayrı muayenesi zorunlu kılınarak ilgili dal uzmanları dışında rapor düzenlenmesinin önüne geçilecektir.

SONUÇ OLARAK;

Söz konusu düzenleme ile kontrol ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi ve uygulamada karşılaşılan hataların giderilmesi amaçlanmıştır. Yapılan düzenleme cinsiyet değişikliğine ilişkin yeni bir hak tanımamakta veya kolaylık sağlamamaktadır.

Kamuoyuna saygıyla sunulur.

 

Prof. Dr. Zeki Bayraktar da Sağlık Bakanlığı’nın cinsiyet değiştirme konulu raporlarla ilgili değişikliğinin mahiyetini şu şekilde açıkladı:

Sağlık Bakanlığının bu uygulaması yanlış yorumlanıyor. Cinsiyet değiştirme raporları, ilgili yasa [TMK-40] gereğince 1988 yılından beri veriliyor, bu yeni bir şey değil. Bu raporlar “durum bildirir rapor” kategorisinde veriliyor ve yalnızca psikiyatristlerin onayı yetiyordu.
Ancak bu uygulama çeşitli karışıklıklara yol açıyor, hangi hastanede kaç rapor düzenlendiği, sürecin nasıl işletildiği, ihlallerin olup olmadığı vs izlenemiyor, veriler sağlıklı şekilde alınamıyor ve analiz edilemiyordu.
Bakanlık bu karışıklığı gidermek ve rapor sürecini disipline etmek için “cinsiyet değişimi” başlığını tanımladı ve ilgili heyeti de çok disiplinli hale getirdi. Artık bu raporlar: 1)Her EA hastanesinde değil, yalnızca Bakanlığın belirlediği hastanelerde verilecek, 2) Heyette yalnızca psikiyatristler değil, ürolog, jinekolog, endokrinolog ve diğer ilgili branşlar da olacak, 3) Tüm rapor süreçleri daha net izlenebilecek, 3) Olası ihlaller anında tespit edilebilecek.
Kısacası Bakanlık, daha önce hiç verilmeyen bir raporu yeni vermeye başlamadı. 1988’den beri var olan/verilen ancak sağlıklı şekilde izlenemeyen bu rapor sürecini disipline etmek için teknik bir düzenleme yaptı. Süreç kolaylaştırılmadı disipline edildi.
Ancak bu yazıda bu detaylar yer almadığı için yanlış anlamalara ve yorumlara neden oldu, bu konuda Bakanlıktan da açıklama gelecek ama olayın aslı budur.

 

 

İlginizi Çekebilir:

Güncel Yazılar

Yorumunuzu yazınız...