60 Yaş Üzeri Bireylerin Aşıların Deneme Süreçlerinde Yer Almalarının Yasak Olduğu ya da Aşı Denemelerinde Yer Almadıkları İddiaları Gerçek Dışı
Sabah gazetesi yazarı Hilal Kaplan, 25 Aralık 2020 tarihinde yayımlanan “Aşı karşıtı değilim ama…” başlıklı yazısında aşağıdaki ifadelere yer vererek 60 yaş üzeri bireylerin aşıların deneme süreçlerine alınmadığını öne sürmüş ve deneme süreçlerine alınmamalarına rağmen bu bireylerin neden aşılandığını idrak edemediğini söylemiş:
İddianın benzer başka örneklerine sosyal medya platformlarında da rastlamak mümkün:
60 yaş üzeri bireylerin aşıların deneme süreçlerinde yer almalarının yasak olduğu ya da yer almadıkları iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır. Aşıların farklı faz çalışmalarında farklı yaş gruplarından, cinsiyetlerden ve etnisitelerden çok sayıda katılımcı bulunmaktadır. Şöyle ki;
Pfizer-BionTech’in faz çalışmalarında çok sayıda ileri yaşlı yetişkin yer almıştı. Pek çok farklı ülkede gerçekleştirilen faz 3 çalışmalarına toplam 43.661 kişi katılmıştı. Dünya çapındaki bu katılımcıların %41’i, ABD’de yer alan katılımcıların da %45’i 56-85 yaş arasında yer almaktaydı. Çalışmalar sonucunda aşının 65 yaş üzeri yetişkinlerde %94’ün üzerinde etkinlik gösterdiği görülmüştü. New England Journal of Medicine dergisinde yayımlanan ve Pfizer-BioNTech’in geliştirdiği Covid-19 aşısının faz 2 çalışmalarını ele alan bir makale, yorgunluk ve baş ağrısı gibi etkilerin 55 yaş üzeri katılımcılarda, 55 yaşından genç olanlara göre daha nadir görüldüğünü ortaya koymuştu.
Moderna’nın geliştirdiği mRNA aşısının da faz çalışmalarında ileri yaşlı katılımcılar yer almıştı. Aşının faz 1 çalışmalarında 56-70 yaş aralığında 20 katılımcı, 71 yaş ve üzeri de 20 katılımcı mevcuttu. Ayrıca aynı aşının faz 3 çalışmalarına da 65 yaş üzerinde 7.000’den fazla birey katılmıştı.
Oxford-AstraZeneca aşısının faz 2 çalışmalarında katılımcılar 18-55 arası, 56-69 arası ve 70 yaş üzeri olmak üzere üç alt grup şeklinde yer almışlardı. 70 yaş üzeri katılımcıların sayısının 240 olduğu çalışma sonucunda hiçbir yaş grubunda ciddi bir yan etki gözlenmemişti. Ayrıca baş ağrısı, kas ağrısı ve aşı yapılan bölgede ağrı gibi reaksiyonlar, ileri yaşta olan bireylerde gençlere göre daha nadir görülmüştü. Oxford aşı ekibindeki araştırmacılardan Dr. Maheshi Ramasamy, geliştirdikleri aşının ileri yaşlı yetişkinlerde gençler ile aynı bağışıklık yanıtlarını uyardığını da açıklamıştı.
Covid-19’a karşı geliştirilen aşılardan bir diğeri olan Sputnik V aşısının geçtiğimiz günlerde açıklanan faz 3 çalışmalarında 60 yaş üzeri 2.144 kişi yer almıştı. Aşının 60 yaş üzeri katılımcılarda %91.8 oranında etkili olduğu gözlenmişti.
Johnson & Johnson’ın geliştirdiği aşının da faz 1 ve 2 çalışmalarında 65 yaş ve üzeri bireylerde %96 immün yanıt oluşturduğu açıklanmıştı.
Sinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısının 60 yaş ve üzeri bireylerdeki antikor yanıtını gösteren faz 2 çalışmaları da yayımlanmış, aşının ileri yaştaki bireyler için güvenli olduğu belirtilmişti.
Özetle, geliştirilen farklı aşıların faz çalışmalarında çeşitli sayılarda 60 yaş üzeri katılımcılar yer almıştır.
Dünya genelinde Covid-19 kaynaklı ölümlerin büyük çoğunluğunu ileri yaşlı bireylerin oluşturması da bu yaş grubunun aşılanmasının neden önem arz ettiğini açıklamaktadır:
• ABD’de Covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden bireylerin %95’i 50 yaş ve üzeri idi.
• Almanya’da Covid-19 kaynaklı ölümlerin %89’unun 70 yaş ve üzeri bireyler olduğu bilinmekte.
• Ülkemizde de Covid-19 kaynaklı ölümlerin %72’sinin 65 yaş ve üzeri bireylerde gerçekleştiği açıklanmıştı.
İleri yaşlardaki bireylerin aşılanmasının önemi, dünyanın dört bir yanındaki bilimsel otoriteler tarafından da sıklıkla vurgulanmakta. Bunlara birkaç örnek verecek olursak:
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ileri yaşlı yetişkinlerin aşılanmada öncelikli gruplar arasında yer alması gerektiğini bildirmişti.
• ABD’de bulunan Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC), 75 yaş ve üzeri bireylerin aşılama yapılırken öncelikli olmaları gerektiğini açıklamıştı.
• Columbia Üniversitesi Epidemiyoloji Ana Bilim Dalı’ndan Yar. Doç. Dr. Wan Yang, gereksiz hastaneye yatışları ve ölümleri önlemek için 65 yaş ve üzeri bireylerin bir an önce aşılanması gerektiğini ifade etmişti.
• Yale Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Onyema Ogbuagu, öncelikle sağlık çalışanlarının, temel hizmetleri yürüten kilit çalışanların, altta yatan hastalığı olanların ve ileri yaştaki bireylerin aşılanmasını gerektiğini aktarmıştı.
