Görselin 1936 Berlin Olimpiyatlarında Sponsor Coca-Cola’nın “Tek Millet Tek Devlet Tek İçecek” Sloganını Yansıttığı İddiası Doğru Değil
II. Dünya Savaşı öncesinde, 1936 yılında Almanya’nın başkenti Berlin’de düzenlenen 1936 Yaz Olimpiyatları esnasında Coca-Cola’nın Nazi ideolojisini destekleyen “Ein Volk, Ein Reich, Ein Getrank”, yani “Tek Millet, Tek Devlet, Tek İçecek” yazılı aşağıdaki görseli kullandığı ileri sürülmüştü.
Bu iddiayı içeren paylaşım örneği şöyle sunulabilir:
“1936 Berlin Olimpiyatlarında sponsor Coca-Cola’nın sloganı Tek Millet Tek Devlet Tek İçecek”
Yukarıdaki paylaşımın sahibi Kayahan Uygur, Coca-Cola’nın Nazi ideolojisini benimsediği iddiasını sürdürse de görselin uydurulduğunu belirtmişti:
“Bunu bir İngiliz tasarımcı uydurmuş, ancak Coca-Cola Nazi döneminde hükümetle iyi ilişkiler içinde bulunduğunu kabul etti. Coca-Cola direktörü Robert Woodruff, Göring ve Goebbels ile iki özel geceye katılmış, ilişkiler ticaretin ötesi ama Coca-Cola Nazi ideolojisini benimsememiş.”
Nazi Almanyası lideri Adolf Hitler, Almanca konuşan toplulukları tek devlet altında toplamayı hedefini “Ein Volk, Ein Reich, Ein Führer” yani “Tek Halk, Tek İmparatorluk, Tek Lider” sloganıyla aktarmıştı.
Ancak, Coca-Cola’nın 1936 Berlin Olimpiyatları esnasında kullandığı reklam afişi olduğu iddiasıyla paylaşılan görsel, Coca-Cola’yı Nazi ideolojisine hizmet etmekle suçlayan bir sergi için dijital müdahale ile oluşturulmuş.
Görselin kaynağı, 2004 yılı Mayıs ayında İngiliz aktivist ve komedyen Mark Thomas ve Galli sanatçı Tracey Moberly’nin (Tracey Sanders-Wood) küratörlüğünde Londra’da Nancy Victor Galerisi’nde açılan “Coca Cola’nın Nazi Reklamları” adlı sanat sergisine dayanıyor. Sergi organizatörleri Coca-Cola’yı ilgili dönemde Nazi Almanyasında ticarî faaliyette bulunarak rejimi ve ideolojisini desteklemek ve 1936 Olimpiyatlarında Nazi propagandası yapmakla suçlamıştı.
Montaj görsel, sergi organizatörlerinin katkı çağrısının ardından ismi tespit edilemeyen bir kişi tarafından hazırlanmış.
Etkinliğe dair yapılan basın açıklamasında sergilenen görsellerin Coca-Cola’ya ait orijinal reklamlar olmadığı vurgulanmıştı:
“This exhibition is done without the consent of Coca Cola. The works are not the original adverts used by Coke in Nazi Germany, well one or two might be Coke ads but they have been bastardised and willfully changed.”
“Bu sergi Coca Cola’nın izni olmadan yapılmıştır. Eserler, Nazi Almanyasında Coca-Cola tarafından kullanılan orijinal reklamlar değil, bir veya iki kola reklamı olabilir, ancak bunlar dejenere edildi ve kasten değiştirildi.”
Afişte “tek” anlamındaki “ein” sözcüğünün küçük harfle başlaması, Almanca içecek anlamına gelen “getränk” sözcüğünün “getrank” şeklinde yazılması, görseldeki logonun Coca-Cola’nın 1936 yılındaki logosu ile uyumlu olmaması, ticari marka logosununda 1950’li yıllardan sonra kullanılmaya başlanan ® sembolüne yer vermesi, gibi detaylar görselin sonradan oluşturulduğunu işaret eden detaylar.
Kaynak: Allen Petretti (2006). Warman’s Coca-Cola Collectibles: Identification and Price Guide. kp books.
Paylaşılan görselde yer alan “Coke is es” ifadesinin Coca-Cola’nın 1981 yılında kullanmaya başladığı “Coke is it” sloganının motamot çevirisi olduğu anlaşılıyor.
1936 yılında Coca-Cola’nın İngilizce sloganı “buz gibi güneş ışığı” anlamındaki “Ice Cold Sunshine” iken, Almanya’da “her zaman buzlu” anlamındaki “Stets Eiskalt” sloganı kullanılmıştı.
Coca-Cola’nın “Tek Millet, Tek Devlet, Tek İçecek” sloganıyla Nazi sembollerine yer veren bir afişi 1936 yılında yayımlanan reklamlarında kullandığına dair bir emare bulunmuyor.
Coca-Cola’nın 1936 Olimpiyatları için hazırlattığı afişlerde iddia edildiği gibi Nazi ideolojisine destek veren bir ifade ya da görsele yer vermediği anlaşılıyor.
İddia daha önce Myth Detector, Snopes, Fake History Hunter, Teyit.org gibi girişimlerce de incelenmişti.