Fotoğrafta Alman Askerlerin Mustafa Kemal Atatürk’ün Cenaze Töreninde Nazi Selamı Verdiği İddiası Doğru Değil
Fotoğraf, Türkiye’nin Almanya Büyükelçisi Kemalettin Sami’nin 19 Nisan 1934 Tarihindeki Cenaze Töreninde Çekilmiş
“Atatürk’ün naaşını selamlayan Naziler” ya da “Atatürk’ün cenazesinde Naziler” gibi notlarla paylaşılan fotoğrafı konu edineceğiz.
Bahse konu görsel şu şekilde:
Anılan görselin, Mustafa Kemal Atatürk’ün cenaze töreniyle yanlış bir biçimde ilişkilendirildiği görülüyor.
Atatürk’ün cenaze töreninde kaydedildiği sanılan fotoğraf, Türkiye’nin Almanya Büyükelçisi Kemalettin Sami Gökçen’in (1884 – 15 Nisan 1934) cenaze töreninden…
Fotoğraf, Kemalettin Sami Paşa’nın naaşı Türkiye’ye gönderilmek üzere Almanya’nın başkenti Berlin’deki Anhalter Bahnhof adlı demiryolu terminaline törenle taşındığı esnada kaydedilmiş (Stefan Ihrig (2014). Atatürk In The Nazi Imagination. THe Belknap Press of Harvard University Press. Cambridge. Sf: 125).
Fotoğrafın Kemalettin Sami Paşa’nın Berlin’deki cenaze töreninden olduğu ilgili video kayıt incelendiğinde de anlaşılabilir.
15 Nisan 1934 tarihinde Berlin’de geçirdiği bir ameliyat sonrasında vefat eden Kemalettin Sami Gökçen’in naaşı önce Eyüp 16 Mart Şehitliği’ne akabinde 1988 yılında Ankara’daki Devlet Mezarlığı’na nakledilmiş.
Türkiye Gazetesi’ndeki “Karanlıkta parıldayan yıldız” başlıklı 30 Kasım 2014 tarihli yazısında Yıldıray Oğur, Kemalettin Sami Paşa’nın cenaze törenine şöyle değinmişti:
“Takvimler 19 Nisan 1934’ü gösteriyor. Berlin’de bütün bayraklar yarıda. Kapatılan caddeden askerlerin arasında top arabasında geçen cenazeyi halk Nazi selamıyla uğurluyor. Cenazenin arkasında Hitler’in kabinesi, generalleri, yakın adamları tam kadro yürüyor. Tek tuhaflık tabutun üzerindeki Türk bayrağı. Büyükelçilik’ten tren garına taşınan cenaze Türkiye Büyükelçisi Kemalettin Sami Paşa’ya ait. Paşa, Atatürk’ün “yarın cumhuriyeti kuruyoruz” dediği birkaç kişiden, İstiklal Harbi komutanlarından biriydi. O yüzden 1925’te Şeyh Said ayaklanmasını bastırma görevini de ona vermişti. Tabii, “ayaklanma acımasızca bastırılacak, Kürtler silahsızlandırıp, çoğunluk oluşturmayacak şekilde ülkeye dağıtılacak”tan oluşan üç maddelik planını da kabul ederek. Hitler’le randevusuz görüşebilen tek büyükelçi olan paşa bir trafik kazasında hayatını kaybedince böyle görkemli bir resmî törenle Türkiye’ye uğurlandı.”
Kemalettin Sami Gökçen için Türkiye’de 25 Nisan 1935 tarihinde düzenlenen cenaze töreni dönemin basınında kendine geniş bir yer bulmuştu.
Diplomatik teamül gereği cenaze törenine katılarak Atatürk’e saygılarını sunan yabancı ülke temsilcileri arasında dönemin Nazi Almanyasından subaylar da yer almıştı (Her ülke temsilcisinin Atatürk’ün naaşına yönelik kendi usulleri ve teamülleri çerçevesinde selamlamada bulunduğu görülebiliyor).
