NASA’nın Uzaydan Fotoğrafladığı Güneş Tutulmasına Ait Sanılan Görsel Dijital Ortamda Oluşturulmuş
Paylaşılan görsel ne NASA tarafından kaydedilmiş / yayımlanmış, ne de Güneş tutulması sırasında Ay’ın Dünya üzerindeki gölgesinin bir uydu tarafından kaydedilen gerçek görüntüsü.
Her Güneş tutulması döneminde sosyal medya platformlarında yaygın şekilde “NASA’nın uzaydan Güneş tutulmasını fotoğrafladığı” iddiasıyla paylaşılan görsele değineceğiz.
2023 yılındaki ilk Güneş tutulması 20 Nisan 2023’te gerçekleşti. 2023’ün ikinci Güneş tutulması ise 14 Ekim 2023’te yaşanacak.
Bahsi geçen görsel şu şekilde:
Son günlerde ne orijinal ne de NASA ile ilgili olan görseli paylaşan haber profillerinden örnekler:
Görsel, bilim insanları için önemli bilgiler sağlayan ve eşsiz bir manzara sunan gerçek bir Güneş tutulmasına ait değil, dijital ortamda oluşturulan bir illüstrasyon.
Dijital ortamda hazırlanan görsel A4size-ska kullanıcı adlı kişi tarafından 21 Kasım 2009 günü Deviantart‘a yüklenmiş.
Gerçek bir görüntü olmayan dijital çalışmanın arka planında Avrupa Güney Gözlemevi’nin (European Southern Observatory) yayımladığı Samanyolu Galaksisi panoraması kullanılmış.
Bu dijital sanat çalışmasının NASA’yla bir ilgisi bulunmuyor.
NASA Güneş tutulması sırasında Ay’ın gölgesinin Dünya yüzeyindeki hareketini izleyen uyduların kaydettiği farklı görüntüleri geçmişte paylaştı.
Güneş tutulması, Ay’ın Dünya ile Güneş arasına girmesi ve dolayısıyla Ay’ın Güneş’i Dünya’dan kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır.
Güneş tutulması iki temel şekilde gerçekleşir:
Tam güneş tutulması: Ay, Dünya ile Güneş’in tam ortasına geldiğinde ve Ay’ın görünen çapı Güneş’in görünen çapına eşit veya daha büyük olduğunda tam güneş tutulması gerçekleşir. Bu durumda Ay, Güneş’i tamamen örter ve Dünya’nın tutulma bölgelerinde Güneş tamamen görünmez olur.
Kısmi güneş tutulması: Ay, Dünya ile Güneş’in tam ortasına gelmediğinde ve Ay’ın görünen çapı Güneş’in görünen çapından daha küçük olduğunda kısmi güneş tutulması gerçekleşir. Bu durumda Ay, Güneş’i kısmen örter ve Dünya’nın tutulma bölgelerinde Güneş, Ay’ın gölgesi tarafından kısmen örtülür.
Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketi nedeniyle Dünya’nın farklı bölgelerinde farklı zamanlarda gerçekleşir. Bir tam güneş tutulması, belirli bir bölgede yaklaşık 2 dakika 30 saniye sürer.
Güneş tutulması sırasında Güneş’e doğrudan bakmak çok tehlikelidir. Güneş’in ultraviyole ışınları, göze zarar verebilir ve körlükle sonuçlanabilir. Güneş tutulmasını izlemek için özel filtreler veya güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
Ay, Güneş ışığının önünden geçerken Dünya’nın bir kısmına gölge düşürür ve Dünya’yı gözlemleyen uydular bu gölgeyi görebilir
Güneş tutulması esnasında Dünya döndükçe Ay’ın gölgesi de hareket eder. Ay’ın gölgesi yerküre boyunca bir hat üzerinde ilerler. Ay’ın gölgesinin Güneş tutulması esnasında Dünya yüzeyi boyunca izlediği yola “bütünlüğün yolu” (“path of totality”) denir. Güneş tutulması esnasında tam karanlığı yakalamak için, Ay’ın gölgesinin düştüğü bu hat üzerinde bulunmak gerekir.
Güneş tutulması esnasında Ay’ın gölgesinin Dünya üzerine düştüğü anın görüntülendiği kayıtlardan bazı örnekler sunacak olursak…
Pasifik Okyanusu üzerindeki güneş tutulmasını gösteren aşağıdaki bağlantıdaki video, Japon hava durumu uydusu Himawari-8 tarafından çekildi.
Japon uzay aracı Hinode ve onun X-Ray Teleskobu cihazı tarafından çekilen bu videoda ayın güneşin önünden geçişi görüntülendi.
21 Ağustos 2017’deki tam güneş tutulması sırasında Kuzey Yarımküre boyunca Batı’dan Doğu’ya doğru hareket eden Ay’ın gölgesinin hareketini yansıtan renkli animasyon, GOES-16’nın ABI cihazından alınan görüntülerle oluşturuldu.
