Fotoğrafın Bir Uçağın Üst Kontrol Panelindeki Chemtrails Düğmesini Gösterdiği İddiası Doğru Değil
İnsanları zehirlemek, aptallaştırmak, nüfusu azaltmak, meteorolojik aktiviteyi yönlendirmek gibi amaçlarla uçaklardan biyolojik / kimyasal gazlardan oluşan bulutumsu sıvının havaya salındığı yönündeki “chemtrails” ya da “contrails” olarak isimlendirilen komplo teorisini ispatladığı sanılarak paylaşılan görsellere değineceğiz.
Öncelikle, iddiayı örnekleyelim:
“İncelenirse uçakların orjinal üretimlerinde dahi bu tür bir ilaçlama düğmesinin olduğu, sıradan uçuşlarda bile bu ilaçlamanın yapılageldiği anlaşılacaktır. Yani hava sahasından geçen her uçak o ülke için potansiyel bir tehdittir. Tabi anlayana ve tedbir almak isteyene.”
Şaka maksadıyla hazırlanan görsellerin sıklıkla komplo teorisi taraftarlarınca gerçek sanılarak paylaşıldığı görülüyor.
Paylaşılan görseller chemtrails yoluyla insanların zehirlendiğinin ispatı değil. Uçak panel görseli montaj içeriyor. Uçak ekran görüntüsü de serbest metin modunda istenilenin yazılabileceği FMS kullanılarak gerçekleştirilen bir şaka. Uçak içerisindeki variller ve tanklar ise testler esnasında kullanılmaktadır.
Şimdi, teker teker üzerlerinden gidelim…
Aşağıdaki görsel Embraer (EMB) ERJ 145 cinsi uçağın kokpit panelinden fotoğraf kullanılarak montajlanmış.
EMB 145’in kokpit panelinde iddia edildiği gibi bir düğme bulunmuyor.
Panel özelliklerine dair açıklamalarda bu yönde bir butona rastlanamıyor. Chemtrails montajının yapıldığı düğme üzerinde aslında “sterile light” yazdığı görülebiliyor. Aynı sınıf diğer uçakların işbu panelle aynı konfigürasyona sahip olduğu anlaşılıyor.
Fotoğraf üzerinde yapılan dijital inceleme (noise analysis), “chemtrails” notunun sonradan eklendiğini işaret ediyor.
Paneldeki diğer kelimelerde kullanılan harflerin ve yazı stilinin, “chemtrail” notundakilerden farklı olduğu anlaşılıyor.
Görsel: Snopes
Söz konusu görselin kaynağı, Reddit’teki bir kullanıcının paylaşımına dayanıyor. Bahsi geçen Reddit kullanıcısı, babasının söz konusu görseli şaka maksatlı hazırlayarak kendisine gönderdiğini şöyle belirtmişti:
“Sadece bir FYI, Babam chemtrail teorisinin tamamen saçmalık olduğu konusunda çok kararlı. Bunu bana şaka olsun diye gönderdi. Sıcak hava ve h2o = yoğuşma
Düzenleme: Bu görüntüye biraz bağlam eklemek için babamdan kontraillerin arkasındaki bilimi açıklamasını istedim ve bunu bana bir şaka olarak ilettim. Görünüşe göre bu, iş yerindeki arkadaşları tarafından dolaştırılıyor.”
Benzer şekilde, yine bir uçağın kontrol panelinde chemtrails düğmesinin yer aldığı iddiasıyla paylaşılan görsel de dijital müdahale içeriyor.
Montaj içeren görsel
Orijinal görsel
Uçağın “chemtrail kontrol paneli” sanılan ekran ise aslında “Uçuş Yönetim Bilgisayarı” (FMC). Uçuş bilgilerinin eklendiği bu bölümün en alt satırında yer alan “CHEM-TRAIL_GEN_-_ON” yazısı, veri girişi için tuş takımı kullanılarak yazılmış. Pilot komutu göndermek için tuşa basarsa, geçerli bir giriş olmadığı için yalnızca bir hata görüntüler.
Youtube’de paylaşılan bahse konu videoya yapılan bir yorum, yanlış anlaşılma için kapsamlı bir yanıt sunmuş:
“Ben şu anda bir havayolu pilotu ve eski bir askeri pilotum. 3 farklı Airbus tipi ve 4 farklı Boeing uçağı uçurdum – lisansımdaki mevcut tip derecelendirmelerim Airbus 330, 340, 350, Boeing 777 ve 787’dir. Bu videodaki tuş takımı standart Boeing Uçuş Yönetim Bilgisayarıdır (FMC). uçak performansı için veri girişi ve uçuş planları, konum düzeltmeleri ve hava alanı bilgileri dahil diğer tüm verileri yüklemek. Dijital ekranın altında gördüğünüz şey (“scratch pad” olarak adlandırılır) bir CHEM TRAIL JENERATÖR AÇIK göstergesi DEĞİLDİR. Not defterine yazılan rastgele metinden başka bir şey değildir. Bu, bilgileri bilgisayara girmeden önce yazdığınız yerdir! hahaha!!! İyi deneme ama bu tam bir aldatmaca. Buraya yazdıkları “CHEM TRAIL” mesajı, telefonunuza yazıp göndermemek gibi!! Hahaha. İlginç bir şekilde FMC, kullanılan yakıtı gemideki yakıta göre kontrol edebileceğiniz “İLERLEME SAYFASI 2” bölümündeydi – yakıt sızıntınız olmadığını doğrular. Ayrıca dış kamera görüntüsünde, izler böyle görünüyor. Gördüğünüz bu ve HAYIR! – Contrails saniyeler içinde kaybolmaz, ne kadar süreceği atmosferik koşullara bağlıdır. Son saatler. İnan bana, Afganistan ve Irak’ın yörüngesinde dönen kendi izlerimi kovaladım. Meslekten olmayanlara inanılır görünüyor ama bu ekipmanı her ayrıntısıyla bilen profesyonel bir pilot olarak bu beni o kadar güldürdü ki neredeyse ıslanacaktım!!! Böyle saçmalıklara körü körüne inanan biri, muhtemelen Main Stream Media’nın da onlara söylediği her şeyi körü körüne kabul edecek biridir. Burada çok fazla “sahte haber” var. Bunlar, yetkililerin sevdiği türden insanlardır – işi yapacak kadar akıllı ama kendilerine söylenen her şeyi kabul edecek kadar aptal! Diğer videoların kanatlardan püskürtülen kimyasalları bildirmesi ilginç. Bir kez daha, neye baktığınızı bilseydiniz, siz de gülerdiniz. Bu videolar, “yakıtın” ana yakıt tanklarından, “yakıt püskürtme” boşaltma direklerinden kanat boyunca yarı yolda püskürtüldüğünü gösteriyor. Beni güldürdüğünüz için teşekkürler. Belki Pazartesi günü New York’a uçtuğumda inandırıcı bir senaryo ile benzer bir aldatmaca videosu yaparım. Aslında videoyu daha yeni izledim ve yakıtı fırlattıklarını fark ettim – bu normal bir durum değil. 1000 kg yakıt başına 500 ABD Dolarının üzerinde, bu, örneğin acil bir durum veya devam etmenizi engelleyen teknik bir sorun nedeniyle erken inmek zorunda kaldığınızda yaptığınız bir şeydir. Bir uçağı maksimum iniş ağırlığının üzerine indirmek alt takıma zarar verebilir, bu nedenle yakıtın boşaltılması ağırlığı güvenli bir miktara indirir. Bu, pahalı yakıtı çöpe attığınız için ticari uçuşlarda nadir görülen bir durumdur, ancak orduda oldukça yaygındır.”
Benzer şekilde, serbest metin modundaki uçak yönetim sistemi (flight management system – FMS) üzerinde yazılan “chemtrail” yazısı da gerçek sanılmış.
Halbuki, ekranda görülen “ACARS – FREETEXT” yazısı, FMS’nin “Uçak Muhabere Adresleme ve Raporlama Sistemi” (“Aircraft Communications Addressing and Reporting System” – ACARS) aracılığıyla istenilen metnin kısa mesaj olarak yazılabileceği modda olduğu anlamına gelmektedir.
Paylaşılan görsellerde uçakların içindeki gizli zehir dolu sanılan tanklar / variller ise aslında uçaklarda statik testlerde kullanılan yapılar.
Söz konusu görsellerle ilgili Aveonj, şu açıklamayı sunmuştu:
“Son günlerde dezenformasyon amaçlı şu tarz görseller paylaşılıyor. Uçakların içindeki gizli zehir dolu tanklardan insanların zehirlendiği öne sürülüyor.
Fakat bu doğru değil. Bu variller bizim uçaklarda statik testlerde kullandığımız yapılar.
İçinde bildiğiniz çeşme suyu var.Bunları adaptif şekilde yer değiştirilerek uçakların çeşitli aerodinamik testlerini, ağırlık merkezinin ölçülmesi gibi testleri yapıyoruz. Dikkat ederseniz varillerin olduğu uçakların hepsi yarım uçaklardır.
Genellikle prototiplerde kullanırız :)”