Halil Kayıkçı’nın Türkiye’nin İlk Ya Da En Genç Astronotu Olduğu İddiası Doğru Değil
Bir deodorant markasının “uzay sınırına çıkarma” çekişilini kazanıp, 4 günlük eğitim alıp uzay sınırını dahi geçemeyen Halil Kayıkçı, ne Türkiye’nin ilk astronotu, ne astronot, ne de uzay turistidir.
Halil Kayıkçı’nın Türkiye’nin ilk astronotu olduğuna dair bir iddia yakın geçmişte ülkemiz basılı ve sanal basınına yansımıştı. Malumatfurus.org‘a konu olduğuna göre, tahmin edebileceğiniz üzere, Halil Kayıkçı’nın Türkiye’nin ilk astronotu olduğu / olacağı ya da başka şekilde ifade edecek olursak, uzaya çıkacak ilk Türk olacağı / olduğu iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Özetle, bir deodorant markasının “uzay sınırına çıkarma” çekişilini kazanıp, 4 günlük eğitim alıp uzay sınırını dahi geçemeyen Halil Kayıkçı, ne Türkiye’nin ilk astronotu, ne astronot, ne de uzay turistidir. Yani, astronot olduğu iddiasıyla Japonları ve Türk basınını kandıran Serkan Anılır‘ınki gibi fason bir hikaye ile karşı karşıyayız.
Halil Kayıkçı’nın Türkiye’nin İlk Astronotu Olduğu İddiası Doğru Değil
2016 yılında basına yansıyan ve “Türkiye’nin En Genç Astronotu”, “En Genç Türk Astronot İTÜ’den” ve “Halil Kayıkçı uzaya çıkacak ilk Türk olacak” şeklinde başlıklarla haberleştirilen metinlerde İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencisi Halil Kayıkçı’nın uzaya gidecek ilk Türk astronot olacağına dair iddialar yer aldı. Halbuki, işin aslı atılan başlıkları pek yansıtmıyor.
Bahse konu yanlış iddianın safahatini kısaca aktaracak olursak:
- 2013 yılında Axe adlı deodorant markası, hazırlayacağı Axe tanıtım videosu en çok izlenen kişileri Axe Apollo Uzay Akademisi’nde eğiterek uzaya götüreceğini belirten bir reklam kampanyası başlatır. Bu yarışmaya katılan Halil Kayıkçı, videosunun çok sayıda kişi tarafından izlenmesinin etkisiyle Axe Apollo Uzay Akademisi’ne gidecek olan 3 Türk’ten biri olmaya hak kazanır. Akabinde, Axe Apollo Uzay Akademisinde gerçekleşen 4 günlük eğitim ve elemeler sonunda, 23 finalist yarışmacının arasına kalır ve böylelikle yörünge altı uçuşta yer alma hakkını kazanır. Ancak, ticari bir kurum olan XCOR Aerospace şirketi tarafından yürütüleceği ve 2014 yılında gerçekleşeceği vaat edilen uzay uçuşu hiçbir zaman gerçekleşmez.
Halil Kayıkçı’nın uzaya giden ya da gidecek ilk Türk olmadığı ya da ilk Türk astronotu olmadığına ilişkin gerekçeler ise şu şekilde:
- Halil Kayıkçı’nın astronot olduğuna yönelik iddiaların tamamı kendi söylemlerine dayanmaktadır. Katıldığı programlarda astronot tulumuna benzer bir kıyafet giyen Kayıkçı’nın bir astronot olduğuna ya da uzaya gideceğine dair kendi ifadeleri dışında herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.
- Malumunuz olduğu üzere astronotluk uzun süreli teorik ve pratik eğitimlerden ve çeşitli testlerden başarı ile geçen kişilere verilen bir unvandır. NASA’nın Astronot Yetiştirme Programı‘nın yaklaşık olarak 2 yıl sürdüğü bilinmektedir. Halil Kayıkçı ise bir astronotluk eğitimi almamıştır. Aldığı tek eğitim, ABD’deki Orlando’daki Axe Apollo Uzay Kampı’nda 3-6 Aralık 2015 tarihleri arasında geçirdiği 3 günden ibarettir.
- Kayıkçı’nın aldığını iddia ettiği eğitimin NASA Astronot Yetiştirme Programı ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Ancak, Kayıkçı sürekli NASA ismini kullanmaktadır.
- Halil Kayıkçı, uzaya gitmeyi becerse bile astronot değil, bir uzay turisti / gezgini olacaktır. 4 günlük eğitimi ile birlikte Kayıkçı’nın astronot olduğu iddiası, yıllar süren teorik ve pratik eğitimin ve denemelerin ardından uzay seyahati gerçekleştiren “gerçek” astronotlara hakaretten başka bir şey değildir.
- Kayıkçı’nın astronotluk iddiası o kadar ciddidir ki uzay mekiğinin co-pilotluk görevini dahi üstlenecektir (!). 4 günlük eğitim ile otomobil ehliyeti dahi alınamazken, uzay mekiğinin pilotluğu için yeterli olamayacağı aşikârdır.
- Astronot unvanı NASA Astronot Yetiştirme Programı’nı tamamlayan kişilere verilir. Benzer şekilde, Rusya uzay programını tamamlayan kişilere kozmonot, Çin Halk Cumhuriyeti uzay programını tamamlayan kişilere ise taykonot unvanı verilir. 4 günlük Axe tatil kampını tamamlayan Kayıkçı’nın unvanı da olsa olsa uzay turisti olabilir.
- Yolculukta kullanılması planlanan Lynx’in üretim sürecinde 2016 yılında aksama yaşanmış olup, Lynx’in üreticisi Xcor adlı firma önce Lynx’in üretim sürecini askıya almış ve 2017 yılında da batmıştır. Yani, çekilişten çıkan uzay seyahati fırsatı da kayıp gitmiştir.
- Bu olayın ardından Halil Kayıkçı ise “şirketin operasyonlarını durduğunu öğrendikten sonra, Axe ile iletişime geçtiğini ve yeni bir bilet talep ettiğini; Axe ile mail üzerinden görüştüğünü, Axe’tan olumlu veya olumsuz bir cevap almadığını” belirtmiş. Halbuki, Halil Kayıkçı’nın uzaya çıkış tarihini sürekli güncellediği görülmektedir.
Katıldığı TV programlarında ve okul/üniversite söyleşilerinde kendini astronot olarak tanıtan Halil Kayıkçı’nın, tüm bu gerçeklere rağmen iddiasından vazgeçmediğini (sosyal medya hesapları vasıtasıyla) görüyoruz.
Halil Kayıkçı, Türkiye’nin en genç astronotu değildir.
Öğrencisi olduğu İstanbul Teknik Üniversitesi’nin ise bu zokayı nasıl yuttuğunu anlamak ise mümkün değil.
İTÜ’nün sosyal medya hesabında paylaşılan Halil Kayıkçı’yı Türkiye’nin en genç astronotu ilân eden paylaşım
İTÜ’nün internet sitesindeki 29 Aralık 2013 tarihli “En Genç Türk Astronot İTÜ’den” başlıklı yazıyı “Uzaya Gidecek İlk Türk Genci İTÜ’den” başlıklı şekle çevirdiği gözlemlenmiştir.
İTÜ’nün internet sitesindeki 29 Aralık 2013 tarihli “En Genç Türk Astronot İTÜ’den” başlıklı yazısı
Konferanslara davetli konuşmacı olarak katılıp öğrencilere “örnek” ve ilk Türk astronot olarak takdim edildiğini de esefle not etmek durumundayız.
Süleyman Demirel’e atfedilen “Ege bir Türk gölü değildir, Ege bir Yunan gölü de değildir, binaenaleyh Ege bir göl değildir” vecizesini uyarlayacak olursak;
“Halil Kayıkçı Türkiye’nin ilk astronotu değildir, Türkiye’nin en genç astronotu da değildir, binaenaleyh Halil Kayıkçı bir astronot değil”.
Türkiye’nin İlk Astronotu Konusunda Yanılan Köşe Yazarları
Hâl böyle iken, bir uzay turisti dahi olamayan Halil Kayıkçı’yı Türkiye’nin ilk astronotu hatta bir NASA uzmanı sanan köşe yazarlarından tespit edebildiklerimizi ifşa edelim:
Olay Gazetesi‘ndeki “BTM, hem Türkiye hem dünyaya örnek” başlıklı 7 Nisan 2016 tarihli yazısında İhsan Aydın, Halil Kayıkçı’yı NASA’da uzman ilân etmiş:
"Astrnot Muhammed A. Faris, NASA'daki Türk uzman Halil Kayıkçı, Astronom Dr. Bülent Yaşarsoy ile 3 profesör bilim oturumlarında konuşacaklar."
Yenidonem.com.tr‘den H. Gül Kolaylı ise 16 Ağustos 2016 tarihli “Astrofest muhteşemdi…” başlıklı yazısında Halil Kayıkçı’yı Türkiye’nin ilk astronotu ilân etmiş:
"İzlediğim diğer söyleşi ise Türkiye'nin ilk astronotu olan Halil Kayıkçı ile Ceylan Pirinççioğlu oldu..."
* Tespitleri için Twitter’dan ferayebend‘e ve “Sahte Astronot Halil Kayıkçı” başlıklı incelemesi için Uzay.org’a teşekkürlerimizi sunarız.