Gelişmiş ve Daha Odaklı Google Araması İçin Kullanılabilecek Arama Operatörleri
En çok kullanılan arama motoru olan Google’ı daha etkili kullanmak mümkün. Google’ın barındırdığı devasa içerik arasında hedefimiz olan bilgiye daha ulaşmak adına daha spesifik arama yapmak büyük fayda sağlayacaktır. Sonuçları filtrelemek ve aradığımıza daha hızlı şekilde ulaşmak için spesifik ve odaklı tarama yapmaya imkân sağlayan operatörlere arama metninde yer verilmesi gerekiyor.
Google aramasında yer verilen özel anahtar kelime ve işaretleri tanımlayan bu operatörler, özel anlama sahip sorgu yoluyla farklı biçimde arama sonucu sağlamaktadır. Bahse konu operatörler, Google’ın yanı sıra Yandex, Bing, Duckduckgo gibi diğer arama motorlarında da kullanılabilmektedir.
Google’ın arama operatörlerini özelliklerini kısaca özetleyerek ve örnekleyerek aktaralım…
Tam Eşleşme Arama
Google’da arama yaparken belki de en sık kullanılan özellik… Spesifik arama için çift tırnağa (“…”) başvuruyoruz. Arama sonuçlarında bir ifadenin birebir aynısının karşımıza çıkmasını istiyorsak, ilgili ifadenin çift tırnak arasında yazılması gerekiyor. Böylelikle, çift tırnak içerisinde yer alan kelimeler belirtildiği sıra ve şekilde arama sonuçlarında yer alacaktır.
Örneğin: “şehir efsaneleri”
Şehir efsaneleri şeklinde bir arama 26,4 milyon sonuç sağlarken, “şehir efsaneleri” araması 97 bin sonuç getirecektir.
Bazı Kelimeleri Hariç Tutma
Arama yaparken sonuçlarda yer almasını istemediğiniz kelimenin önüne – karakteri eklenmeli. Böylelikle aramanıza istemediğiniz kelime dahil edilemeyecektir.
Örneğin: köşe yazarları -malumatfurus
Aramaları Birleştirme
Aranılan ifadelerinin arasında İngilizce “ya da” anlamına gelen “OR” sözcüğünün eklenmesi, sorgulanan kelimelerden en az birinin yer aldığı sonucu getirecktir.
Örneğin: köşe yazısı or yazarı
Eksik Hatırlanan Sorguyu Tamamlama
Google yanlış yazılan aramaları yaygın ve doğru yazılışı ile sunduğu gibi eksik hatırladığınız aramalarınız için de yardımcı oluyor. Bir film ismini, şarkı sözünü, vecizeyi ya da makale adını hatırlayamadığınızda yıldız / asterisk işareti yardımcı olacaktır. Yapacağınız aramada aklınıza gelebilecek her şeyin sunulmasını istiyorsanız, aranılan ifadenin ilgili yerine * işareti yerleştirebilirsiniz. * karakterini koyduğunuz lokasyona göre Google aramanızı tamamlayan ilgili sonuçları sunacaktır.
Örneğin: *”genel seçimleri”
Bir İnternet Sitesinde Arama Yapma
Adresini bildiğiniz bir internet sitesi içeriğinde arama yapmak için site operatörüne başvurulabilir. Site operatörü ve ilgili bağlantı adresinin birlikte kullanılmasıyla birlikte arama sunulan etki alanındaki internet sitesiyle sınırlanır ve sadece ilgili bağlantı adresi uzantılı sayfalar getirilir.
Örneğin: site:tcmb.gov.tr swap anlaşması
Site Başlığında Arama Yapma
İnternet sitelerindeki sayfalarda özel olarak başlık şeklinde etiketlenmiş metinler içinde intitle operatörü yardımıyla arama yapmak mümkün. intitle operatörü ile birlikte sorgu yapılması durumunda Google sonuçları aranılan ifadeleri başlığında içeren sayfalarla sınırlayacaktır.
Örneğin: intitle:”bütçe tasarısı”
Site Bağlantı Adresinde Arama Yapma
Bir internet sitesi bağlantısı (URL) içinde arama yapmak için inurl ya da allinurl operatörlerine başvurulabilir. “inurl” operatörüyle “google arama operatörleri” araması yapıldığında işbu yazının bağlantısı https://www.malumatfurus.org/google-gelismis-arama-operatorleri sonuçlar arasında sunulabilecektir. Ya da tüm kelime gruplarının internet bağlantısında yer alması için allinurl operatörü kullanılabilir.
Örneğin: inurl:nutuk ya da allinurl:köşe yazısı
İnternet Sitesinin Önbellek Sürümünü Görme
Google’ın endekslediği içerikler sonradan silinmiş olabilir. Özellikle son birkaç gün içerisinde silindiği fark edilen içeriğe internet sitelerinin Google önbelleğine (cache) alınmış sürümü vasıtasıyla erişilebilir. Google’ın önbelleğindeki internet sayfası ya da sosyal medya profiline erişmek için cache operatörü ilgili bağlantı ile birlikte kullanılmalıdır.
Örneğin: cache:https://twitter.com/TBMMresmi ya da cache:tbmm.gov.tr
Dosya Tipine Göre Tarama
Aradığınız ifadeyi içeren dosya formatlarına göre sorgu yapmak için (İngilizce dosya tipi anlamına gelen) filetype operatörüne başvurulabilir. Filetype operatörünün yanına pdf, xlx, xlsx, doc, docx, txt, ppt gibi dosya tipi kısaltmaları eklenerek yapılan sorgu ilgili dosya formatına indirgenebilir.
Örneğin: köşe yazarları yanlış bilgi filetype:pdf ya da bütçe açığı filetype:ppt
Belirli Aralıkta Bir Sayıyı Ya Da Yılı Arama
Herhangi iki sayı arasında yer alan bir sayıya ilişkin bir arama gerçekleştirmek için belirlenen sayılar arasına iki nokta koyulmalıdır. İki sayı aralığında arama yapmak için .. karakterinin yerleştirilmesi, içinde belirlediğiniz aralıktaki sayının yer aldığı sonuçları sunacaktır.
Ayrıca bu, belirli yıllar arasından arama yapmak için de faydalı bir yol. Başlangıç ve bitiş yılı arasına iki nokta yerleştirerek ilgili yıl aralığını barındıran sonuçlara erişilebilir.
Örneğin: 1881..1885 dolmabahçe sarayı ya da $50..$100 cep telefonu
Tanım Bulma
Bir kelime ya da kelime grubunun çevrim içi kaynaklardaki Türkçe tanımını ya da diğer dillerdeki sözlük karşılığını bulmak için (İngilizce tanımlamak anlamına gelen fiil olan) define operatörüne başvurulabilir.
Örneğin: define:muhtesip
İlgili Siteleri Listeleme
Bir internet sitesine benzer ya da site ile ilişkili diğer olan siteleri listelemek için related operatörüne başvurulabilir. Bunun için bildiğiniz bir internet sitesinin adresinin önüne “related:” ifadesinin eklenmesi gerekiyor. Bu sorgu alıntılanan internet sitesine benzer web sayfalarının listesini verecektir. Ancak, bu sorgu her internet sitesi için sonuç sunmayabilir.
Örneğin: related:tbmm.gov.tr
Sosyal Medyada Arama
Sosyal medya platformları üzerinde ilgili ifadeyi aramamak için kelime ya da kelime grubu ilgili sosyal medya platformunun adının önüne @ karakteri eklenerek tarama yapılabilir.
Örneğin: @Twitter Cumhurbaşkanlığı
Etiketlerde Arama
Aradığınız kelimenin önüne etiket (hashtag) # karakterinin yerleştirilmesi, bu etiketi içeren paylaşım ve metinleri getirir.
Örneğin: #29ekimcumhuriyetbayramı
Google’da daha odaklı bir arama için kullanılabilecek operatörlerden bazılarını özetle aktaracak ve örnekleyecek olursak;
- Tam eşleşme arama: “”
- Bazı kelimeleri hariç bırakma: –
- Aramaları birleştirme: or
- Eksik Hatırlanan Sorguyu Tamamlama: *
- Bir İnternet Sitesinde Arama Yapma: site
- Site Başlığında Arama Yapma: intitle
- Site Bağlantı Adresinde Arama Yapma: inurl, allinurl
- İnternet Sitesinin Önbellek Sürümünü Görme: cache
- Dosya Tipine Göre Tarama: filetype
- Belirli Aralıkta Bir Sayıyı Ya Da Yılı Arama: ..
- Tanım bulma: define
- İlgili Siteleri Listeleme: related
- Sosyal medyada arama: @
- Etiketlerde arama: #
Tüm operatörler gerek duyulduğunda birlikte de kullanılabilir. Kullanım kombinasyonlarını örnekleyecek olursak;
- site:tbmm.gov.tr filetype:pdf “varlık vergisi” – TBMM internet sitesinde “varlık vergisi” ifadesini içeren pdf dosyalarını getirir
- intitle:”cemal süreya” sevda sözleri – sevda ve sözleri kelimelerini metinde geçiren ve sitedeki bir başlıkta “Cemal Süreya” adını geçiren sonuçları getirir
- site:tepav.org.tr “güven sak” -“inovasyon” – Tepav’ın internet sitesinde “Güven Sak” ifadesinin yer aldığı ancak inovasyon kelimesinin geçmediği sonuçları verir
- site:hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-hakan binmeyeceğim – Ahmet Hakan’ın Hürriyet’te yazılarının yayımlandığı bağlantı kök dizini ile binmeyeceğim kelimeleri arandığında Hakan’ın yazılarında “binmeyeceğim” ifadesine yer verdiği yazılarına ulaşılabilir
- “çaya kaç şeker” “can yücel” yazarlar – Çaya Kaç Şeker şiirini Can Yücel’e yanlışlıkla atfeden yazarları tespit etmek adına kullanılabilir
- “senin adın kavuşmak olsun” -“sebahattin abi” “sabahattin ali” – Sebahattin Abi adlı şaire ait “Senin Adın Kavuşmak Olsun” başlıklı şiiri yanlışlıkla Sabahattin Ali’ye atfedenleri tespit için “Sebahattin Abi” dışlayan bu yönde bir arama yapılabilir
Daha hassas bir arama için göz önünde bulundurulması gereken hususlar:
- Aradığınız kelime ile arama terimi arasına boşluk ya da bir simge koymayın. site: malumatfurus.org araması istediğiniz sonucu vermeyecektir. Doğru arama şekli site:malumatfurus.org gibi arada nokta ya da boşluk içermeyecek şekilde olmalı.
- Arama operatörünün parçası olmayan noktalama işaretlerinin göz ardı edileceğini unutmayın.
- Arama kutusuna yazacağınız kelimelere karar verirken, aradığınız sitede görünmesi muhtemel kelimeleri seçmeye çalışın.
- Arama yaparken yanlış bir yazım kullansanız da yazım denetleyicisi ile Google otomatik olarak ilgili kelimenin en yaygın şekilde kullanılan yazımını kullanacaktır.
Tüm bu operatörleri ezberlemek yerine çoğuna Google’ın Gelişmiş Arama sayfası vasıtasıyla kullanabilirsiniz (Google’ın görsel arama için de ayrı bir Gelişmiş Görsel Arama sayfası mevcut).
Selahattin Duman’la Google’da Arama Yapıyoruz
Hatalı bir Google aramasını daha önce Malumatfuruş’taki bir incelemede konu edinmiştik. Bu vesileyle aktarmış olalım…
Selahattin Duman, 9 Kasım 2015 günü Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan “En Çılgınından Yalak Projesi” başlıklı köşe yazısında “google’da arama macerasını” paylaşmış. Ancak tabiki, teknik bazı yanlışlar içeriyor:
"Boşu boşuna Google'a saldırmayın. Google denen sersem arama motoru da şehirli işi olduğundan "yalak" sözcüğünü yazdığınızda, altına mavi bir çizgi atıyor. Bu "ayıplı söz, kaba söz kullandınız" manasına geliyor. Mavi çizgi ısrarcılığından Google'ın bu sözcüğü "yalaka" ile karıştırdığını anlıyoruz."
“Yalaka” sözcüğü için farklı tarayıcılardan Google araması yapmamıza rağmen Selahattin Duman’ın bahsettiği yönde bir sayfa bulunamamakta. Ayrıca, Google kullanıcıları bilir ki, ister ayıplı ister kaba sözcük araması yapın, Google sonuçları Selahattin Bey’in bahsettiği gibi mavi çubuklu filtreye tabi tutmadan size sunar.
