Fotoğrafın Çin ya da Almanya’da Hükümetin Benzin ve Mazota Zam Yapmasının Ardından Halkın Araçlarını Oldukları Yerde Bırakıp Gittiği Protesto Eylemine Ait Olduğu İddiası Doğru Değil
Çin Halk Cumhuriyeti ya da Almanya’da akaryakıta yapılan zammı protesto etmek için yüzlerce sürücünün otomobillerini bir otoyolun ortasında bıraktığı anı yansıttığı iddiasıyla aşağıdaki görselin paylaşıldığı görülüyor.
Benzin ve mazota yapılan zammı protesto etmek için yüzlerce vatandaşın arabalarını terk ettiği iddiasını aktaran paylaşım örnekleri şöyle sunulabilir:
“Çin’de hükumet benzine zam yapıyor 1 saat sonra Pekin’de tüm araç sahipleri araçlarını oldukları yerde kontak kapatarak bırakıp gidiyorlar, zam 3 saat sonra geri alınıyor.”
Türkiye’den sosyal medya kullanıcıları tarafından Çin’de meydana geldiği belirtilerek paylaşılan fotoğraf, diğer ülkelerde Almanya’daki benzer bir protestoda kaydedildiği iddiasıyla paylaşılmış.
Sanılanın aksine fotoğraf, Çin’deki akaryakıt zammı protestosu sırasında değil, 30 Eylül 2012 tarihinde Çin’in Guangdong eyaletine bağlı Shenzhen adlı şehirde yaşanan yoğun trafik sıkışıklığı sırasında kaydedilmiş. Söz konusu trafik, Çin takvimine göre (Ulusal Gün ve Altın Hafta olarak bilinen) 2 ulusal tatilin aynı güne denk gelmesi ve tatil boyunca otoyolların ücretsiz yapılması nedeniyle oluşmuş.
Öte yandan, Çin hükümeti tarafından benzine ve mazota yaptığı zammın, 1 milyon aracın halk tarafından yollarda bırakılıp yürüyerek evlere gidilmesinin 3 saat sonrasında geri çekildiği yönünde bir vaka / bilgi mevcut değil.
Özellikle Covid-19 pandemisinin etkisinin azalması ve jeopolitik gerginlikler nedeniyle akaryakıt fiyatlarındaki artış birçok ülkede tüketicilerin tepkisini çekse de, Almanya ya da Çin’de iddia edildiği gibi yüzlerce sürücünün araçlarını otoyolda terk ettiği bir protestonun izine rastlanamıyor.
Geçmişte farklı ülkelerde araç sahipleri, akaryakıta yapılan zamları araçlarıyla yolu tıkayarak protesto etme yoluna gitmişti. Örneğin, 2000 yılı Eylül ayında Almanya’daki akaryakıt fiyat artışlarını protesto eden 2.000 araç Berlin merkezine doğru yolları tıkayarak akaryakıt vergisinin geri çekilmesini talep etmişti. Ancak, görseldeki gibi araçların bırakıp gidilerek ana arterin tıkanması yoluyla hükümetin zamdan geri adım atmasının sağlandığı gibi bir durum tespit edilemiyor.
AFP, Teyit ve Doğruluk Payı da görselin gerçek arka planına değinmişti.
13 Ağustos 2010 tarihinde Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki G110 adlı ulusal otoyolunda yaşanan yoğun taşıt trafiği, binlerce aracın 100 kilometrelik kuyrukta 10 günden fazla süre kalmasına yol açmıştı. Daha önce, “tarihin en uzun süren trafiği” olarak nitelenen bu yoğun trafiğe ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görselin California’daki 405 nolu karayoluna ait 1998 yılında kaydedilen orijinal görüntü üzerinde oynanarak oluşturulduğuna değinmiştik (İlgili inceleme için “Çin’de 10 Günden Fazla Süren Trafiğe Ait Sanılan Görsel” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz).
Kapak görseli: AP / Rex Features