Fotoğrafta CHP’lilerin 1943 Yılında Vatandaşların Bıyıklarını Ölçtüğü İddiası Doğru Değil
CHP’lilerin erkek vatandaşların bıyıklarının belirlenen standartlara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla “bıyık” ölçümü yaptığı sanılan fotoğraf aslında 1941 yılında Nazi Almanyasında ırk belirleme amacıyla yapılan “burun” ölçümlerine ait.
Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) görevlilerin 1940’lı yıllarda vatandaşlara bıyık ölçümü yaptığını gösterdiği iddiasıyla paylaşılan aşağıdaki fotoğrafa sosyal medya platformlarında denk gelmiş olabilirsiniz.
(Kaynak: GettyImages)
Bahse konu görseli CHP’lilerin bıyık ölçümünü yansıttığı iddiasıyla aktaran sosyal medya paylaşımlarından örnekler şöyle sunulabilir:
“CHP ANAYASAYA BIYIK ÖLÇÜMÜNÜ KOYMAK İSTİYORMUŞ… “İSMET atamın yaptığını ben de yaparım, parti geleneği” DEMİŞSİN… DOĞRU MU KILIÇDAROĞLU..”
Melih Gökçek’in 14 Ocak 2017 tarihli paylaşımı sonrasında daha da yaygınlık kazanan bu yanlış iddianın hâlen paylaşıldığı görülüyor.
“Naziler gibi kafatası da ölçmesinlerde CHP bıyık ölçüyormuş 1943 de”
(Teyit.org 2017 yılında işin aslını aktarmıştı; ancak, üzerinden yıllar geçmesine rağmen hâlâ bu yanlış bilgi sanal alemde varlığını koruyor (Biz de aralıklar halinde bu iddianın doğru olup olmadığı yönünde bilgi taleplerine maruz kalıyoruz. Arşivimiz için de iddianın yanlışlığını ortaya koyan bir yazıyı kenara koymanın gerektiğini düşünüyoruz)).
Fotoğraf, CHP’liler tarafından 1939 ya da 1943 yılında erkek vatandaşların bıyıklarının devrimlerle belirlenen standartlara uygun olup olmadığının ölçüldüğünü göstermiyor. Hulton-Deutsch Collection adlı derlemede yer alan fotoğraf 1 Ocak 1938 tarihinde Nazi Almanyasında çekilmiş.
Ayrıca, fotoğrafta bıyık değil, burun ölçümü yapılıyor. Fotoğrafta kaliper adı verilen aletle yapılan burun ölçümünün nedeni ise, vatandaşların Alman kanının saflığı, yani Aryan ırktan olup olunmadığı yönünde tespitte bulunmak.