TDK’nın Sözlüğündeki Sürtük Tanımından Fahişe Atfını Kaldırdığı İddiası

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Konuşmasında Sürtük Hakaretini Kullanmasının Ardından Türk Dil Kurumu’nun Sözlükteki Sürtük Tanımından Fahişe ve Orospu Atfını Hakaret ve Tazminat Davalarını Önlemek İçin Çıkardığı İddiası Doğru Değil

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 Haziran 2022 günü AK Parti’nin TBMM’deki grup toplantısında 2013 yılındaki Gezi Protestolarına katılanlara “çürük” ve “sürtük” hakaretinde bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu söyleminin ardından Türk Dil Kurumu’nun (TDK) internet sitesinde yer alan sözlükten sürtük sözcüğü için sunduğu açıklamadan “fahişe” ve “orospu” kelimelerini çıkardığı iddiası ileri sürüldü:

Hatalı aktarım içeren örnek paylaşımlar şöyle:

“TDK, sürtük tanımı olarak yıllardır yazılı olan açıklama metninden “fahişe” tanımlamasını kaldırmış, gelecek davaların hakaret olmaması ve tazminat çıkmaması için çalışan kurumlarımız var. Ben böyle bir devlet görmedim bu güne kadar.”

“TDK “sürtük” sözcüğünün daha önceki anlamlarından birini, o.. ile başlayanı sitesinden kaldırmış.😳Orwell’in 1984’ün içinde yaşiyoruz uzun süredir.”

Ancak, bu iddia gerçeği yansıtmıyor.

TDK’nın internet sitesinde kullanıma sunduğu Güncel Türkçe Sözlük’te sürtük kelimesi için sunulan açıklamada bir değişiklik olmamış. TDK Türkçe Sözlük’ün Cumhurbaşkanı’nın son grup toplantısı konuşması öncesindeki versiyonları ile mevcut dijital yapısı arasında bir fark yok. 

TDK’nın “sürtük” kelimesi için sunduğu anlamlar şu şekilde:

1. isim Vaktini çok gezerek geçiren, evinde oturmayan kadın:
2. isim Aynı anda birden fazla kişiyle gönül eğlendiren kadın.

3. isim, kaba konuşmada Hayat kadını.

TDK Türkçe Sözlük’ün basılı suretlerinde de aynı açıklama görülebiliyor.

TDK Türkçe Sözlük’ün daha eski basımlarında sürtük sözcüğünün anlamı için “hayat kadını” yerine doğrudan “orospu” sözcüğünün yer aldığı görülüyor.

Sürtük sözcüğü için diğer bazı sözlüklerde sunulan açıklamalar şu şekilde:

Dil Derneği Türkçe Sözlük:

1. Vaktini çok gezerek geçiren, evinde oturmayan (kadın).

2. Orospu.

Nişanyan Sözlük:

Eski Türkçe sürtük “sürtünen şey veya kişi, lezbiyen” sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe sürt- fiilinden Eski Türkçe +Uk ekiyle türetilmiştir.

Kubbetaltı Sözlük:

i. ve sıf. (Orta Türk. sürtük “sürtünerek kadınla ilişkiye giren kadın, lezbiyen” < sürt-ü-k)
1. Orada burada gezip dolaşarak vaktini boşa harcayan kadın. 
2. Kötü yola düşmüş kadın, fâhişe.