• Anasayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • Yöntem
  • İletişim
Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden
Doğrulama / Yanlışlama

Süleyman Demirel ve Haydar Aliyev’in “Pezevenk” Konulu Diyalogu

Yazar: malumatfurusorg 19 Haziran 2020
Yazar: malumatfurusorg 19 Haziran 2020

Süleyman Demirel ve Haydar Aliyev’in “Pezevenk” Konulu Dayanaksız Diyalog İddiası Fıkrayı Andırıyor

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ve Azerbaycan Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’le birbirlerine pezevenk yakıştırmasında bulundukları öne sürülen diyaloga dair güvenilir bir kaynak ya da tanıklık bulunmamaktadır. Bu yöndeki mizahî bir anlatımın “mandela etkisi” çerçevesinde gerçekleşmiş gibi addedilerek paylaşıldığı değerlendirilmektedir.

 

Azerbaycan Türkçesindeki pezevenk kelimesinin Türkçe karşılığının iş adamı ya da önder olduğu yönündeki iddiayı işitmiş olabilirsiniz. Daha önce bu iddianın doğru olmadığını aktarmıştık. Özetleyecek olursak, Azeri Türkçesindeki pezevenk kelimesinin Türkçemizdeki karşılığı iş adamı ya da önder değildir. Azerbaycan’da “pezeveng” (pəzəvəng) sözcüğü fizikî büyüklüğü aktarmakta olup, Türkçe büyük, iri, iri yarı, kocaman, izbandut, hödük, kazulet, heybetli anlamlarına gelir.

Azerbaycan Türkçesinde kullanılan pezevenk sözcüğünün Türkçe karşılığının bu kadar popüler olmasının sebebi Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel (1924-2015) ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin 3. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev (1923-2003) arasında geçtiği öne sürülen “pezevenk” içerikli diyalog iddiasıdır.

 

Süleyman Demirel ve İlham Aliyev

Süleyman Demirel ve İlham Aliyev

 

İddialara göre Aliyev Demirel’e gazetecilerin önünde “pəzəvəng” yani “fiziken büyük ve heybetli” sıfasını kullanmış, Demirel de kendisine aynı sıfatı kullanarak yanıt vermiş.

Bu diyalogun bir iddia olduğunu vurguluyoruz, çünkü 2 cumhurbaşkanı arasında geçtiği öne sürülen diyaloga dair farklı rivayetler dile getirilmektedir. Bir cumhurbaşkanının diğerine “pezevenk” gibi bir ifade kullanmasına dair -ne Türkiye Türkçesi ne Azerbaycan Türkçesinde- güvenilir bir kaynakta ize, güvenilir bir tanıklığa rastlayamıyoruz.

 

Demirel ve Aliyev arasında geçtiği öne sürülen diyalogun şöyle ilerlediği iddia edilir:

“”Pezevenk” kelimesi Azerice iş adamı anlamına gelir.

Birgün Azerbaycan başbakanı Haydar Aliyev ile Süleyman Demirel yan yana gelir.

Aliyev Demirel’i övmek için, ‘Türk dünyasının en büyük pezevenkidir’ der.

Demirel biraz düşünür ve Aliyeve, ‘Siz de az pezevenk değilsiniz der.'”

 

Süleyman Demirel ve Haydar Aliyev arasında geçen "pezevenk" kelimesi odaklı anlatıyı aktaran Onedio metni

Süleyman Demirel ve Haydar Aliyev arasında geçen “pezevenk” kelimesi odaklı anlatıyı aktaran Onedio metni

 

Daha detaylı bir anlatım ise şöyle:

Süleyman Demirel’in onuruna Bakü’ de gece görkemli bir yemek veren Haydar Aliyev, Demirel için ne kadar övgüye değer söz varsa hepsini söyler.

Böylesi görkemli yemekte Haydar Aliyev Süleyman gardaşım dünyanın gelmiş geçmiş en başarılı siyasi pezevenği, der, kadehimi de değerli pezevenk  gardaşımın ve heyetinin onuruna kaldırıyorum,diye yudumlar..Bu sözler Demirel ve  heyetinde bulunan siyasiler , gazeteciler arasında Türk heyetinde büyük gülüşmelere neden olur.

Haydar Aliyev den sonra konuşma sırası Demirel’e gelir, Demirel de devlet erkanına yakışır diplomasi bir dille konuşmasını yapar ama aklı Haydar Aliyev’in kendisini dünyanın gelmiş geçmiş en yetenekli büyük pezevenklerinden sözüne takılır; Demirel kendine münhasır espri yeteneğiyle  Haydar Aliyev’e döner “sen de az pezevenk değilsin” diyerek işi kotarır.

 

Melih Aşık ise Milliyet Gazetesinde 2 Haziran 2002 tarihinde yayınlanan “Kalkınız artık” başlıklı köşe yazısının “Kimler gelmiiişşş…” alt başlıklı bölümünde Aliyev’in pezevenk ifadesini Demirel’e değil de ATİAD temsililerine söylediğini aktarmaktadır:

Avrupa-Türk İş Adamları Derneği (ATİAD) Başkanı Eşref Ünsal ve bir işadamları grubu geçenlerde Azerbaycan’ı ziyaret ettiler. Güzel anlar yaşadılar. Ancak Devlet Başkanı Haydar Aliyev tarafından karşulanırken küçük bir şok geçirdiler.

Aliyev aynen şöyle konuştu:

‘Kimler gelmiiişş… Kimler gelmiiişşş… Avrupa’daki başarılı Türk kerhanecilerimiz gelmiiişşş… Türk pezevenklerimiz gelmiiişşş…’

Durum sona anlaşıldı… Meğerse Azeri Türkçesi’nde işadamlarına karhaneci ya da pezevenk deniliyormuş. Aliyev bizimkilere iltifat etmiş.

 

Melih Aşık'ın Milliyet Gazetesinde 2 Haziran 2002 tarihinde yayınlanan köşe yazısı

Melih Aşık’ın Milliyet Gazetesinde 2 Haziran 2002 tarihinde yayınlanan köşe yazısı

 

Can Dündar, Milliyet Gazetesindeki “Şeyini şeyettiğimin…” başlıklı 2 Kasım 2010 tarihli yazısında katıldığı bir resmî Bakü ziyaretinde bir Azeri yetkili tarafından aynı cümlenin kullanıldığını Oktay Ekşi’nin anlattığını aktarmaktadır:

“Oktay ağabeyle son karşılaşmamızdan bir anıyla bitireyim:
Uçaktaydık. O, eski bir bakanla yan yana oturuyordu. Eski bakan, yıllar önce cumhurbaşkanı ile yaptıkları Bakü gezisinden söz ediyordu.
Resmi karşılamada Azeri yetkili lafa şöyle girmiş:
“Türkiye republikası prezidenti, Türk dönyasının ileri gelen pez….klerindendir.”
Bunun Azericede “önder” anlamına geldiğini bilmeyenler şok olmuş.”

 

Süleyman Demirel 1992’de başbakan olunca Azerbaycan’a gittiğinde Haydar Aliyev’in kendisini kürsüden “Türk Dünyasının en büyük pezevengi” olarak nitelediğini öne sürenler de mevcut.

Süleyman Demirel’in GATA’da tedavi gördüğü sırada Haydar Aliyev’i ziyareti esnasında Aliyev’in gazetecilerin önünde Süleyman Demirel’in sırtını sıvazlayarak “pəzəvəng kimisən” yani “pehlivan gibisin” dediği de ileri sürülmektedir.

Bir başka iddiada Aliyev  “Şeref Nişanı Madalyası” verirken Demirel’e “Türk dönyasının ileri gelen ‘pezevenklerinden’dir. Bir çok Türk soydaşımızın ülkemizde karhane açmasına öncülük etmiştir” demiştir. Bir diğer anlatıda da darbeden kurtulan Haydar Aliyev’e geçmiş olsun ziyaretine giden Demirel’e “Hörmetli baş pezevenk gardaşım Süleyman Demirel siz de hoş geldiniz. Sevgili baş pezevenk gardaşım Demirel Türkiye’deki kerhanelerine Azerbaycan’da da devam ediyor” demiş.

 

Görülebileceği üzere, Aliyev ve Demirel birbirlerine “pezevenk” yakıştırması yaptığı iddiasına ilişkin rivayetler pek çeşitli. Pezevenk sıfatının kullanıldığı iddiasına ilişkin kesin bir tarih dile getirilmiş değil. Demirel ve Aliyev’in birbirleri için pezevenk sıfatını kullandıkları öne sürülen diyaloga dair güvenilir bir kaynak ya da tanıklık bulunmamaktadır. Bu yöndeki mizahî bir anlatımın “mandela etkisi” çerçevesinde gerçekleşmiş gibi addedilerek paylaşıldığı değerlendirilmektedir.

 

İLAVE: Bu vakanın eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın 1991 yılı Mart ayındaki Bakü seyahatinde meydana geldiği de rivayet edilmektedir. Özal için Azeri gizli polis şefi tarafından dile getirilen söze dair açıklamanın Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Tanıtım Dergisi Editörü tarafından Türk heyete yapıldığı aktarılmaktadır.

 

Süleyman Demirel ve Haydar Aliyev’in “Pezevenk” Konulu Diyalogunu Aktaran Yazarlar

Ortada sağlam bir delil yokken mizahî bir anlatıyı tarihî gerçekmiş gibi okurlarına aktaran yazarlardan tespit edebildiklerimizi -yukarıda alıntılanan Melih Aşık ve Can Dündar’a ilaveten- aktaralım:

Turktime.com’daki “Genç Gazeteciler Rahatsız ve Pezevenk Diyaloğu!” başlıklı 2 Şubat 2012 tarihli yazısıyla Talat Atilla:

"Pezevenk Azerice, "İş adamı" anlamına geldiği gibi saygınlık da içeren bir kelime. Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in Azerbaycan ziyaretinde Haydar Aliyev'le aralarında geçen şu diyalog beni gülmekten kırdı."

Milliyet Gazetesindeki “Siyasette belalı bir kavram kargaşası” başlıklı 24 Ağustos 2013 tarihli yazısıyla Çetin Altan:

"İnternet’in özel sayfalarında eski bir gazete haberi dolaşıyor.
“Pezevenk” kelimesi Azericede “becerikli adam” demek.
Geçmişte Süleyman Demirel’in konuğu olan Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev, T.C.’ye gelir gelmez yaptığı teşekkür konuşmasında:
- Türk dünyasının gelmiş geçmiş en büyük pezevengi Süleyman Demirel’dir, demişti.
*
Süleyman Demirel de, Aliyev’e şöyle bir bakmış:
- Siz de az pezevenk değilsiniz hani, demişti."

Posta Gazetesindeki 21 Haziran 2015 tarihli “Rahmetle” başlıklı yazısında Erkut Can hikâyeyi bir hayli farklı aktarmış:

"Azerbaycan, MİT’in başarısı ve Demirel’in uyarısı ile darbeden kurtulmuştu. Cumhurbaşkanı Demirel, geçmiş olsun ziyaretine gitti. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’le bir fabrika açılışına katıldı. Aliyev yaptığı konuşmada, ”Sevgili pezevenk gardaşlarım hoş geldiniz” dedikten sonra Demirel’e dönerek, saygısını belirtir. “Hörmetli baş pezevenk gardaşım Süleyman Demirel siz de hoş geldiniz” der. Konuşur. “Sevgili baş pezevenk gardaşım Demirel Türkiye’deki kerhanelerine Azerbaycan’da da devam ediyor” sözünden sonra Azerice bilmeyen Türk ekibinde şok yaşanınca açıklama yapılır. Meğerse ‘pezevenk’ Azerice’de Türk dünyasının büyük yol göstericisi, büyük adam, önder, ‘kerhane’ fabrika, ‘kerhaneci’ de fabrikatör manasına gelirmiş. Aliyev sonra da, “Türkiye’nin baş pezevengi gardaşım Demirel’e sözlerimi bırakıram” der. Süleyman Demirel kürsüye gelir, önce teşekkür eder sonra da “Rica ederim. Siz de az pezevenk değilsiniz.” der ve konuşmaya devam eder..."

Ajanssinop.com’daki “Pezevenk !!!” başlıklı yazısında Deniz Özen de aynı anlatıyı aktarmış.

 

 

Bu yazıyı paylaşmak isterseniz...

  • WhatsApp'ta paylaşmak için tıklayın (Yeni pencerede açılır)
  • Telegram'da paylaşmak için tıklayın (Yeni pencerede açılır)
  • Twitter üzerinde paylaşmak için tıklayın (Yeni pencerede açılır)
  • Facebook'ta paylaşmak için tıklayın (Yeni pencerede açılır)

İlgili Yazılar

Can DündarÇetin AltanDeniz ÖzenMelih AşıkTalat Atilla

Bunlara da bakınız

Doğu Türkistan’la Hatalı Şekilde İlişkilendirilen Göz Kapakları ve...

16 Ağustos 2022

Mete Atatüre’nin Işık Seviyesinin Gürültü Ölçümü Deneyini Einstein’ın...

15 Ağustos 2022

Fuat Oktay ve Binali Yıldırım’ın Yardım Ettiği Kazazedelerin...

15 Ağustos 2022

Eyfel Kulesi İçin Hazırlanıp Reddedildiği Sanılan Londra Kulesine...

15 Ağustos 2022

Ukrayna’da Beyaz Baretlilerin Sahte Haber Çekimine Ait Sanılan...

14 Ağustos 2022

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un İllüminatiyi Selamladığı Sanılan Görüntü

14 Ağustos 2022

Arap Bir Karikatüristin Türkiye Çizimi Sanılan İllüstrasyon

13 Ağustos 2022

Suudi Arabistan’da Kara Çarşafın Zorunlu Olmaktan Çıktığı İddiası

13 Ağustos 2022

Can Yücel’e Ait Sanılan “Bilgiyle.. Sevgiyle.. Merhametle.. Ancak...

12 Ağustos 2022

Can Yücel’e Ait Sanılan “Fazla Kurcalamayın Hayatı, Vicdanınız...

12 Ağustos 2022

1 yorum

F. Örüobalı 24 Aralık 2021 - 23:54

Bu da Azerbaycan Türkçesiyle bir anlatım: “Türkiyədəki Gülhanə xəstəxanasında olarkən Süleyman Dəmirəl Heydər Əliyevi ziyarətə gəlir. Dünya mediası önündə keçirilən görüşdə Heydər Əliyev zarafatyana əlini Süleyman Dəmirəlin küreyinə vuraraq: “Pezeveng gibisin maşallah” deyir.” Tin Söhbeti diye bir blogdan.

Cevapla

Yazı İçeriğiyle İlgili Yorum Yapmak İsterseniz Buyrunuz Cevabı iptal et

KÖŞE YAZARLARI

Mehmet Barlas Güneri Cıvaoğlu Rahmi Turan Murat Bardakçı Engin Ardıç Bülent Erandaç Necati Doğru Mehmet Y. Yılmaz Yavuz Bahadıroğlu Ahmet Hakan Bekir Hazar Emin Çölaşan Ertuğrul Özkök Mustafa Armağan Melih Aşık Can Ataklı Nazlı Ilıcak Melih Altınok Soner Yalçın Orhan Osmanoğlu Fuat Uğur İsmet Berkan Orhan Aydın Hıncal Uluç Sunay Akın Halime Gürbüz Yılmaz Özdil M. Necati Özfatura Abdurrahman Dilipak Yalçın Bayer Şeref Oğuz Ümit Özdağ Rıdvan Bülbül Can Dündar Fatih Altaylı Reha Muhtar Mine G. Kırıkkanat Yusuf Kaplan Dursun Seyis Ergün Diler Ahmet Maranki Emre Aköz Hilal Kaplan Murat Yetkin Hulki Cevizoğlu

Son Yazılar

  • Doğu Türkistan’la Hatalı Şekilde İlişkilendirilen Göz Kapakları ve Dudakları Dikilmiş Erkek Fotoğrafı

    16 Ağustos 2022
  • Mete Atatüre’nin Işık Seviyesinin Gürültü Ölçümü Deneyini Einstein’ın “İmkânsız” Olarak Gördüğü İddiası

    15 Ağustos 2022
  • Fuat Oktay ve Binali Yıldırım’ın Yardım Ettiği Kazazedelerin Aynı Kişi Olduğu İddiası

    15 Ağustos 2022
  • Eyfel Kulesi İçin Hazırlanıp Reddedildiği Sanılan Londra Kulesine Yönelik Tasarımlar

    15 Ağustos 2022
  • Ukrayna’da Beyaz Baretlilerin Sahte Haber Çekimine Ait Sanılan Görüntü

    14 Ağustos 2022
Yanlış bilgi sorununa karşı mücadeleyi önemsiyorsanız Patreon üzerinden bize destek olabilirsiniz. Şimdiden teşekkürlerimizle.
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Youtube
  • Email
  • Rss
  • Ana Sayfa
  • Hakkında
  • Tüm Yazılar
  • Köşe Yazarları
  • Köşe Yazarlığı
  • Şehir Efsaneleri
  • Yöntem
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim

@2019 - malumatfurus.org

Malumatfuruş
  • Doğrulama / Yanlışlama
  • İnceleme
  • Doğrulama Teknikleri
  • Bizden