Marmara Denizi Sınırları Tek Ülke İle Çevrili Tek İç Deniz
Karadeniz’e İstanbul Boğazı, Ege Denizi’ne Çanakkale Boğazı ile bağlanan, ülkemizin Asya ve Avrupa kısımlarını birbirinden ayıran bir iç deniz olan Marmara Denizi ile ilgili yanlış bir söylem: “Marmara’nın bir ülkeye ait tek deniz olduğu” iddiası.
Marmara Denizi’nin bütün çevre sınırları tek bir ülkeye ait dünyadaki tek deniz olma özelliğine sahip olduğu iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Uzun yıllar boyu dile getirilmiş olsa da bu yanlış iddia, her yıl düzenlenen Uluslararası Marmara Sualtı Görüntüleme Festivali’nin etkinlikleri sebebiyle basında yaygın şekilde yer alıyor. Örneğin, Türk Balıkadamlar Kulübü başkanı Nezih Saruhanoğlu’nun “Dünyada sınırları sadece tek ülkeye ait tek deniz Marmara’yı korumalıyız” söylemini manşete çeken Milliyet 2015 yılında “Sınırları tek ülkeye ait tek deniz: MARMARA” başlıklı bir haber yayımlamıştı.
Milliyet Gazetesinin “Sınırları tek ülkeye ait tek deniz: MARMARA” başlıklı haberi
"Türk Boğazları’nın bir parçası olan Marmara Denizi ise 11.500 km2’lik yüzey alanı ve 3378 km3 toplam hacmi ile İstanbul ve Çanakkale Boğazları yoluyla Karadeniz i Ege Denizi ve Akdeniz e bağlayan yarı kapalı, küçük bir iç deniz konumunda ve dünyada etrafı bir devlet tarafından çevrili tek deniz olma özelliğini taşımaktadır."
"Dünyada bir ülke sınırları içindeki tek deniz olan Marmara Denizi, denizciliğe elverişli oşinografik ve klimatolojik yapısı, körfezleri, limanları, yerleşim alanları ile dünya coğrafyasının odağındadır ve jeopolitik ve jeoekonomik konumuyla tarih boyunca devletlerin ve milletlerin ilgisini çekmiştir."
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk de Cumhuriyet Gazetesine verdiği bir demeçte aynı söylemde bulunmuş.
Bir Ülkeye Ait Tek Deniz Marmara Denizi Değil
Sınırları tek bir devletle çevrili tek deniz Marmara Denizi değil. Rusya’nın iç sularının bir parçası olan Beyaz Deniz (Бе́лое мо́ре – White Sea) de aynı özelliği haiz. Rusya’nın kuzeybatısında, Barents Denizi’nin kıta içine doğru oluşmuş bir uzantısını teşkil eden Beyaz Deniz de tamamen Rusya toprakları ile çevrili vaziyettedir.
Marmara Denizi’nin tamamen Türkiye Cumhuriyeti idaresi altında olmasına benzer şekilde Beyaz Deniz’in tamamı Rusya’nın yönetimindedir. Rusya’nın dahilî denizi vasfına sahip Beyaz Deniz, Karelya, Kola Yarımadası ve Kanin Yarımadası ile çevrelenmiştir.
Marmara Denizi’nin yüzölçümü 11.350 km² iken, Beyaz Deniz’in yüzölçümü 90.000 km²’dir.
Adalarında bol miktarda mermer bulunması yüzünden denize Yunanca mermer anlamına gelen Marmaros kelimesinden adını alırken, Beyaz Deniz yüzeyini örten kar ve buz nedeniyle bu ismi almıştır.
Tamamen bir veya birkaç devletin toprakları ile çevrili geniş su alanlarını tanımlayan ve “deniz” olarak tanımlanan (Hazar Denizi gibi) büyük göller bu değerlendirme dışında bırakılmıştır.
Beyaz Deniz coğrafi ve jeomorfolojik olarak bir körfezdir. Benzer şekilde Hudson Körfezi, Meksika Körfezi, Bengal Körfezi gibi. Adına deniz denilmesi bilimsel anlamda bu alanı deniz yapmaz. Ancak deniz olduğu halde körfez olarak adlandırılan ve körfez olduğu halde deniz olarak adlandırılan birçok alan da vardır : Gine Körfezi, Karpentarya Körfezi, Sarıdeniz, Kızıldeniz, Baltık Denizi, Umman Denizi gibi. Bu statüler göz önüne alındığında Marmara bir körfez değil bir iç denizdir ve tamamı bir ülke sınırları içinde olan tek denizdir.
1 Yorum
Beyaz Deniz coğrafi ve jeomorfolojik olarak bir körfezdir. Benzer şekilde Hudson Körfezi, Meksika Körfezi, Bengal Körfezi gibi. Adına deniz denilmesi bilimsel anlamda bu alanı deniz yapmaz. Ancak deniz olduğu halde körfez olarak adlandırılan ve körfez olduğu halde deniz olarak adlandırılan birçok alan da vardır : Gine Körfezi, Karpentarya Körfezi, Sarıdeniz, Kızıldeniz, Baltık Denizi, Umman Denizi gibi. Bu statüler göz önüne alındığında Marmara bir körfez değil bir iç denizdir ve tamamı bir ülke sınırları içinde olan tek denizdir.