UYARI: İşbu yazı rahatsız edici görseller içermektedir

 

Komitacıların Kesik Başlarıyla Osmanlı Askerlerinin Çekildiği İddia Edilen Fotoğrafın Dönemin Propaganda Unsurlarından Olduğu Anlaşılıyor

 

Yalan haberin kökeni şüphesiz oldukça eskilere kadar dayanıyor. Gazeteciliğin kökeninde sanıldığı gibi “özgür basın” değil bizatihi devletler tarafından fonlanan ve desteklenen propaganda maksatlı yayıncılık yatıyor. Basılı yayınların yaygınlaşmasıyla birlikte “haber” ve “fotoğraf”ın devletler tarafından yurt içi ve sınır ötesi odaklı propaganda amacıyla kullanıldığı biliniyor.

Bugün ele alacağımız fotoğraflar bu hususla yakından ilgili.

Kesik komitacı başlarıyla poz veren Osmanlı askerlerine ait olduğu iddiasıyla 1903 yılında Avrupa basınının kapaklarını süsleyen fotoğraf, Osmanlı Devleti tarafından asılsız olarak nitelenirken, kimileri görsellerin dönemin azınlıklarını Osmanlı’ya karşı kışkırtmak için hazırlanan bir komplo olduğunu öne sürerken kimileri de fotoğrafların Rumeli’nde Osmanlı’ya karşı isyan eden kişilerin cezalandırıldığı ana ait olduğunu ileri sürmüştü.

 

Bir grup Osmanlı asker subayı, kurbanlarının kafalarıyla fotoğrafçıya poz veriyor. +18 Makedonya 1903” notuyla sosyal medyada paylaşılan görsel şu şekilde:

 

osmanlı askerleri kesik baş

 

Osmanlı Askerlerinin Kesik Başlarla Poz Verdiği İddia Edilen Fotoğraf 1903 Yılında Avrupa Basınında Yer Almış

Edhem Eldem ve Sinan Kuneralp Koleksiyonları sayesinde ve İsmail Pehlivan, “Osmanlı’da Terör Bulgar Komitacıları ve Balkanlardaki İhtilal Faaliyetleri” adlı kitabındaki tespitler sayesinde mezkur fotoğrafın izini sürebiliyoruz.

L’Illustration adlı derginin 28 Şubat 1903 tarihli sayısının kapağında ”Paris’ten 40 saat uzakta neler oluyor”  notuyla anılan fotoğrafın yer aldığı görülüyor.

 

L’Illustration 28 Şubat 1903
L’Illustration adlı yayının 28 Şubat 1903 tarihli kapağı

 

La Vie Illustrée adlı yayının 27 Şubat 1903 tarihli kapağında ise “Makedonya’daki Türk mezalimi – kamera karşısında. Bir grup Türk subayı, kurbanlarının kafalarıyla fotoğrafçıya poz veriyor” notuyla bahse konu fotoğrafa yer verildiği görülüyor.

 

La Vie Illustrée 27 Şubat 1903
La Vie Illustrée adlı yayının 27 Şubat 1903 tarihli kapağı

 

La Vie Illustrée’nin 27 Şubat 1903 tarihli sayısının iç sayfalarında “Makedonya’da Türk mezalimi – Cinayetin ‘Boş Gururu’. Majesteleri Abdülhamid’in subayları, astsubayları, askerleri ve jandarmaları işkence ettikleri kurbanlarının kafalarıyla poz verirken” notuyla benzer başka fotoğrafların aktarıldığı anlaşılmaktadır.

 

La Vie Illustrée osmanlı askerleri
La Vie Illustrée’nin 27 Şubat 1903 tarihli sayısının iç sayfaları

 

Berliner Illustrirte Zeitung adlı yayının 15 Mart 1903 tarihli sayısında ise yine Osmanlı askerlerinin kesik başlarla poz verdiği iddiası “Makedonya Mezalimi. Türklerin dehşet saltanatı. Türk askerleri kurbanlarının kafalarıyla fotoğrafçıda poz veriyor” notuyla aktarılmış.

 

Berliner Illustrirte Zeitung osmanlı askerleri
Berliner Illustrirte Zeitung adlı yayının 15 Mart 1903 tarihli sayısı

 

Albert Malet’nin Tour du Monde’da 1904 yılında yayımlanan makalesindeki fotoğrafın La Vie Illustrée’de 1903 yılında basılan fotoğrafla aynı olduğu görülmektedir.

 

Albert Malet Tour du Monde osmanlı
Albert Malet’nin Tour du Monde’da 1904 yılında yayımlanan makalesindeki fotoğraf

 

Makedonya fotoğraf stüdyolarında kesik kafalarla poz veren Osmanlı askerlerine ait olduğu öne sürülen ve Berliner Illustrirte Zeitung, L’Illustration ve La Vie Illustrée gibi yayınlarda aktarılan resimlerinin kaynağı olduğu düşünülen fotoğraf şu şekilde:

 

osmanlı askerleri kesilmiş başlar ile fotoğrafı

 

Osmanlı Arşivleri Bahse Konu Fotoğrafların Asılsız Olduğunu Aktarıyor

La Vie Illustrée adlı yayında yer alan bahse konu fotoğrafın izine Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi Evrakı arasında rastlayabiliyoruz. DH. MKT 686/5 künyeli arşiv vesikası incelendiğinde, La Vie Illustrée’de yayımlanan fotoğrafın Osmanlı’nın Rumeli topraklarında çekilip çekilmediği yönünde bir araştırma yapıldığı; ancak yapılan araştırmada bu yönde bir delile rastlanmadığı aktarıldığı görülmektedir.

 

Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi'ndeki 686/5 künyeli Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi Evrakı
Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki 686/5 künyeli Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi Evrakı

 

Arşiv kaydındaki not şu şekildedir:

“Paris’te neşredilen Lavi İllostre Gazetesi’nde muzır bir yayın olduğundan, bunun tekzibi istenmişse de bu yayına esas olan konunun Rumeli-i Şarki vilayetlerinde geçtiği, bu yüzden buralardan konunun gerçek olup olmadığına dair yapılan araştırmada herhangi bir delile rastlanamadığı”

 

Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi'ndeki DH. MKT 686/5 künyeli arşiv kaydı
Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki DH. MKT 686/5 künyeli arşiv kaydı

 

Fotoğrafların Osmanlı’ya Karşı İsyanı Tetiklemek İçin Hazırlanan Bir Oyun Olduğu Da İddia Ediliyor

Osmanlı Devleti’nin yaptığı araştırmada bahse konu görsellerin Rumeli toprakları üzerinde Osmanlı askerleri tarafından gerçekleştirilen bir eylemi yansıttığına dair delil tespit edilemediğini belirtmiştik. Bu noktadan hareketle, Avrupa basınının kapaklarında aktarılan kesik baş ifşa görsellerinin Balkan uluslarının Osmanlı’dan ayrılmak için isyan çıkartmalarını sağlamak üzere tetikleyici bir komplo olduğu da öne sürülmektedir (İsmail Pehlivan (2019). Osmanlı’da Terör Bulgar Komitacıları ve Balkanlardaki İhtilal Faaliyetleri. Karakum Yayınları).

 

Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Kesilmiş Başların Sergilendiği İbret Taşı Uygulamasının Varlığı Biliniyor

Her ne kadar Makedonya’daki isyancıların kesilmiş başları ile poz veren asker fotoğrafının gerçeği yansıtmadığı belirtilse de, Osmanlı döneminde kafası kesilerek idam cezası uygulanan kişilerin ibret taşı vasıtasıyla ifşa edildiği bilinmektedir. İdamdan sonra “şifre” adlı verilen keskin bir usturayla gövdesinden ayrılan başın “ibret taşı” adlı yükseltinin üzerine konularak sergilendiği aktarılmaktadır.

 

Sonuç niyetine;

Kesik kafalarla poz veren Osmanlı askerlerine ait olduğu öne sürülen görsellerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını Berliner Illustrirte Zeitung, L’Illustration ve La Vie Illustrée gibi yayınlarda aktarılmasının üzerinden 117 yıl geçtikten sonra inceleyebilecek durumda değiliz haliyle. Osmanlı Arşivlerinde yer alan kayıtta, yayımlanan görsellerin gerçekliğine dair bir delile rastlanamadığı notunu baz alarak görsellerin gerçeği yansıtmadığını söyleyebiliriz. İşbu yazının amacı görsellere dair iddianın teyidi değil, görsellerin devletler tarafından propaganda amacıyla kullanımına dair bir örnek sunmak olduğunu da vurgulayalım…

 

* Görsel hakkındaki tespitleri için İsmail Pehlivan‘a teşekkürlerimizle…

 

11 Yorumlar

  1. Secaattin Elikçi Reply

    Her iki taraf da birbirini çok öldürmüş.Tarihi iyi öğrenelim.Öldürmenin hiçbir haklı gereķçesi yok, ihtiyacınızdan fazla mala mülke, toprağa sahipmolmak için giriştiğiniz savaşlarda.

    • Osman hangi asırda hangi çağda para mal mülk için savaştıki ozaman savaşsın bizi kötüleyen avrupa devletleri heryeri sömürdü tabiki bunda ittihat terakki denilen o melun partiyi unutmammak lazım balkanlarda yanlış siyaset hicaz bölgesinde yanlış siyaset türk tarihinin en rezil dönemidir İttihat Terakki

  2. Kelle kulesi diken Osmanlı bunu mu yapmayacak. Neymiş resmi kaynaklar yalanladığı için doğru kabul edemezmiş malumatfuruş isimli arapçı tayfa.

    • At kafası osmanlılar kelle almış kelle kulesi yapmış iyide yapmış bu MAL yorumunla osmanlıyı karaladığını zannediyosan haçlı seferlerine bak, nasıl binlerce Türk insanını kazanlarda diri diri haşlayıp yemelerini oku. Anglo saksonların ingilterede kızartıp yedikleri küçük kızların ve Amerika’daki insan tarifli yemeklerinin izlerini sür.
      Ayrıca ne kadar Arapçı varsa alayının awq ben.

    • Atasını inkar eden tayfa,, 600 yıl adaletle dünyaya hükmetmiş atalarımızla biz gurur duyuyoruz,,, soyunu İNKAR eden gitsin soyuyla yaşasın,,, Başka hiçbir ırkta atasını karalama İNKAR etme yok,, maalesef bizim ülkede değişik soydan birçok ırk olunca böyle oluyor,,, Osmanlının TIRNAĞI olamayacak tipler dini imanı İslamı yok etmek için az çalışmadı ve kahraman olarak anlatıldı,, biz onların nasıl bir sahtekar İslam düşmanı okduğunu çok iyi biliyoruz,,, Biz Müslümanlar olarak ne arabı ne çerkezi, ne kürdü hiçbir ırkı dışlamıyoruz ve üstünlük takva iledir diyoruz dışlayan kendini dev aynasında gören sarhoş tipleri de Allah’a havale ediyoruz,, Hesap günü böyle örtecek mi göreceğiz,,,

  3. Dinsiz imansız adam Reply

    Suçlularsa kafa gider baba…
    Şeriat sonuçta..
    Müebbet verip sonra şartlı tahliye ile af mi edilselerdi.

  4. Cüstemli çavuş Reply

    Fazla hoş görü cilde zarar. Kefere kafir her mezalimi caniliği vahşeti yaparlarda. Onlara düşmana karşı bizde dinimiz gereği hoşgörü anlayış göstermek iyi davranmak el kolumuz bağlı yürek yangın yeri. Bazen ata Cengiz han gb ver kamçıyı ses gelsin bize kalmayan Dünya zalimin başına yıkılsın diyesi gelmiyormu insanın. Acıya acıya yada vicdanlı davrana davrana acizmişiz gb yada bizlerin atamızın iyliğimizi iyiken zalim göstermiş ya batı ve yandaş avanesi. Hain şerefsiz pc lerini de bırakmışlar dıştan sanki biz içleri lağım çukuru gb olanlarda varya hani.

  5. Nasılda kirli provaganda yapmışlar geçmiş tarihte kirli yüzlü sahte batı. Hatta bazı lavuk kendini bilmez yalamalı tüp kafalı beyni angutlarda yine yavrusu oldukları tarafı tutar yorum yapmışlar. Hain herzaman her tarihte haindir. Düşmanında şereflisini olsun.

  6. Ya resim gerçek olsa ne olacak adamlar isyancı terörist. Asker devletin gücünü göstermiş . Ne yapacaktı tutuksuz mu yargılayacaktı.

Yorumunuzu yazınız...