Nevşehir Kalesi Çevresinde Keşfedilen Kayaşehir’in Öncesini ve Sonrasını Yansıttığı Notuyla Paylaşılan Görsel Yanlış Etiketlenmiş
2014 yılında Nevşehir Belediyesi ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yürütülen “Nevşehir Kalesi ve Çevresi Kentsel Dönüşüm Projesi” uygulaması sırasında tesadüfen ortaya çıkarılan ve 2020 yılında turizme açılan kayadan oyma tarihi yamaç yerleşimi Kayaşehir’in öncesi ve sonrasını yansıttığı notuyla sosyal medyada paylaşılan görsel şöyle:
Kültür ve Turizm Bakanlığınca üçüncü derece arkeolojik sit alanı ilan edilen, içinde fresklerle bezeli kayadan oyma kilise, geçiş tünelleri ve bine yakın odanın bulunduğu Kayaşehir için kamulaştırma, kazı ve temizlik çalışmaları gerçekleştirilmişti.
Nevşehir Kalesi’nin çevresinde gerçekleştirilen yıkım, kazı ve temizlik çalışmalarının öncesini ve sonrasını yansıtan fotoğraflar hatalı etiketlenmiş.
Nevşehir Kalesi ve Çevresi Kentsel Dönüşüm Projesi sırasında tesadüfen keşfedilen ve “dünyanın en büyük yeraltı şehri” olarak nitelenen Kayaşehir hakkındaki bahse konu paylaşıma Nevşehir Belediyesi “Yanlış bilgilendirme yaptığınızın farkında mısınız?😧 Nevşehir Kalesi ve Kayaşehir, 2012 sonrası Kentsel dönüşüm projesi ile şu anki haline kavuşmuştur.” yanıtını vermiş.
Nevşehir Belediyesi, sosyal medya hesaplarından Kale Şehir’e ait güncel görüntüleri şöyle paylaşmış:
186 metre uzunluğunda tünel,galeriler ve daha pek çok yer altı yapısı…
6. Yüzyıldan günümüze kadar sürekli yaşam izlerinin bulunduğu yer olan Kayaşehir’in altında gizemli bir dünya sizi bekliyor. #Kayaşehir#salıpic.twitter.com/XVWeMVpwd1
Kayaşehir, toplamda yaklaşık 437.400 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Bu devasa yerleşimin yalnızca kale etrafında bulunan 123.000 metrekarelik kaya oyma yamaç yerleşiminde geçmişi 6. yüzyıla uzanan manastırı, 13. yüzyılın ilk çeyreğine (1215 – 1217) tarihlenen bir Bizans dönemi kaya kilisesini, çok katlı mezarları, kamusal alanı, dini ritüel ve tören/toplantı alanını, günlük yaşam mekanlarını, iş atölyelerini, kilit taşları ile desteklenmişgeçitleri, su tünellerini, bezirhanelerini, at ahırlarını ve dahasınıkeşfetmek mümkündür. Ayrıca, adını alt kısmındaki Kaya Mescitten alan Kaya Cami, Kara Cami ve Damat İbrahim Paşa külliyesi de yamaç yerleşiminde karşımıza çıkan önemli yapılardır. Kalenin güney yamacında kalan eski adıyla Rum Mahallesi kısmında ise çeşmeler, su tünelleri, Hagios Georgios kilisesinin günümüze ulaşan tek kalıntısı olan Çan Kulesi (bugün kilisenin yerinde Damat İbrahim Paşa İlkokulu bulunmaktadır), Meryem Ana Kilisesi, Rum Hamamı gibi anıtsal yapılar bulunmaktadır.
Alan üzerinde 312 adet mekân açığa çıkarılmış olup, 700 galeri oda mevcuttur. Yüzlerce odadan oluşan yer altı şehrindeki mekânlar birbirlerine uzun galeriler ve labirent gibi tünellerle bağlanmıştır. Mevcut bulgular ışığında, dönemin önemli sanayi kuruluşu olan 6 tane bezirhaneye ulaşılmıştır. Bezirhanelerdeketen tohumu başta olmak üzere çeşitli bitkilerden elde edilen bezir yağı, ilaç sanayi, vernikleme, mutfakta yemek yağı ve kandiller için olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Buranın yerleşim yeri olarak tercih edilmesinin en önemli nedeni, hem vadinin içinden akan derenin varlığı, hem de jeopolitik açıdan son derece güvenli olmasıdır.
Buluntular arasında, bölgede günlük hayatta kullanılan öğütme taşları, el değirmenleri, kalıplar, çanak çömlek, metal buluntular, ahşap kullanım aletleri gibi malzemeler yer almakta olup; 708 adet lüle ile ülkemizde aynı yerden çıkan muazzam lüle koleksiyonuna ulaşılmıştır. II. Mahmut döneminden itibaren (1808-1839) ağırlıklı olarak Sultan Abdülmecit ve Sultan Abdülaziz dönemlerine tarihlenen 40 adet sikkenin yanı sıra, 18. ve 19. yüzyıllara tarihlenen 270 adet kandil, 45 adet değirmen taşı, 12 adet ezgi taşı, 21 adet tömbeki, 51 adet şamdan ve Cumhuriyet dönemine tarihlenen 46 adet kalıp gibi çok sayıda eser bulunmuştur.
* Kayaşehir’e ait fotoğraflar için kaynak: Nevşehir Belediyesi
