Görme Engelli Kişinin Kırmızı – Beyaz Renkli Baston Taşımasının Aynı Zamanda İşitme Sorununun Bulunduğu Anlamına Geldiği İddiası -Birleşik Krallık İçin- Doğru
Ancak Türkiye’de Bu Yönde Bir Uygulama Bulunmuyor
Bilindiği üzere, “beyaz baston” görme engelli vatandaşlarımız için bir “sembol” haline gelmiş durumda.
Bugün de, 15 Ekim Dünya Beyaz Baston Güvenlik Günü.
Günün anlam ve önemi itibarıyla sosyal medyada sıkça paylaşılan “görme engelli bir kişinin kırmızı-beyaz renkli baston taşımasının, bu kişinin görme özrüne ilaveten işitme sorununun da bulunduğu anlamına geldiği” iddiasını ele alacağız.
Görme engelli kişilerin taşıdığı bastonun rengine dair aynı metinle yapılan paylaşımlardan bazı örnekler şu şekilde:
Beyaz baston, görme engellilerin kullandığı en çok bilinen araçlardan. Beyaz renge ilaveten kırmızı renk de taşıyan bastonların da görme engelliler tarafından kullanıldığı biliniyor. Beyaz rengin yanı sıra kırmızı rengin kişinin engeli hakkında fikir vermeyi amaçladığı iddiası doğru.
“Dünya İşitme ve Görme Engelliler Birliği” (“The World Federation of The Deafblind”), kırmızı ve beyaz baston taşıyan kişilerin görme ve işitme konusunda belirli bir düzeyde engelli olduğunu belirtmektedir. Royal National Institute of Blind People adlı Birleşik Krallık merkezli örgüt de her türden kırmızı ve beyaz bantlı bastonların görme kaybının yanı sıra işitme bozukluğunun olduğunu gösterdiğini aktarmaktadır.
İddianın doğruluğu hakkında bilgi edinmek üzere Türkiye’de görme engelliler odaklı faaliyet gösteren bazı sivil toplum kuruluşlarına ulaştığımızda dan bilgi talebinde bulunduğumuzda ise farklı bir durumla karşılaştık.
Altı Nokta Körler Vakfı, İngiliz sisteminde bu tür bir uygulamanın mevcut olduğunu, ülkemizde ise bu yönde bir uygulama / kuralın bulunmadığını belirtti.
Eğitimde Görme Engelliler Derneği, ülkemizde görme engellilerin taşıdığı beyaz bastonda bulunan hiçbir kırmızı şerit veya işaretin kişinin aynı zamanda işitme kaybı olduğu anlamına gelmediğini, bu durumun Birleşik Krallık için geçerli olduğunu, Türkiye’de buna dair hiçbir hukuki düzenleme veya uygulamanın olmadığını aktardı.
Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nden bir üye de sosyal medya üzerinden bu iddianın Türkiye için geçerli olmadığını şöyle belirtmişti:
“Ülkemizde görme engellilerin taşıdığı beyaz bastonda bulunan hiçbir kırmızı şerit veya işaret kişinin aynı zamanda sağır olduğu anlamına gelmiyor. Bu Birleşik Krallık için geçerli. Türkiye’de çift engellilerin kullandığı özel bir renk kombinasyonu yok. bu bilgi hiçbir hukuki düzenlemede geçmediği gibi pratikte hayatın içinde de yok. Biz kırmızı beyaz bastonu Kanada’dan ithal eden bir firmadan ya da Ülkemizde bir benzerini yapan firmalardan satın alıyoruz. Bizimle bağıra bağıra iletişim kurulmasından da hoşlanmıyoruz.”
Türkiye Görme Engelliler Derneği, kırmızı rengin kullanılmasının araç şoförleri tarafından fark edilmelerini sağlama amaçlı olduğunu şöyle belirtti:
“Görme engellilerin taşıdığı bastonların renkleri ile ilgili bu bilgiler doğruyu yansıtmamaktadır. Beyaz renk, geceleri şoförler tarafından daha kolay anlaşılması için tercih ediliyor, kırmızı ve fosfor rengi, yine araç kullanan şoförler tarafından kolay ayırt edilmesi için kullanılıyor.”
Beyaz Baston Görme Engelliler Derneği ise “Tamamen beyaz bastonlu bir insan görürseniz, bu genellikle kör ya da görme engelli oldukları anlamına gelir. Ancak kırmızı ve beyaz çizgili bastonlu yayalar hem sağır hem de kördür” yanıtını sundu.
Altı Nokta Körler Derneği’nin aktarımına göre, işitme sorunu bulunan görme engellilerin kullandığı kırmızı-beyaz renkli bastonlar titreşimli olmaları nedeniyle daha pahalı olmaları nedeniyle Türkiye’de kullanılmamaktadır.
Ülkemizde görme engellilerin büyük çoğunlukla beyaz renkli, metalden veya plastikten yapılmış, katlanabilir baston kullanıldığı aktarılmaktadır.
Bu hususlar ışığında, görme engelli kişilerin kırmızı ve beyaz renkli baston taşımasının aynı zamanda işitme sorunu sahibi olduğunu işaret ettiği iddiasının doğru olduğunu, Birleşik Krallık’ta yaygın olan bu uygulamanın Türkiye’de yürürlükte olmadığı söylenebilir.